سرویس جهان مشرق - بررسی و رصد حوادث اخیر ترکیه بیانگر افزایش چالش‌ها و مشکلات سیاست خارجی این کشور و تعمیق اختلافات میان او با سایر کشورهاست.اختلافاتی که به خاطر عدم مدیریت درست سیاست خارجی و اقدامات شتابزای رهبران این کشور حادث‌شده و هرروز بر عمق آن‌ها افزوده می‌شود.به‌صورت کلی اختلافات و چالش‌های سیاست‌ خارجی ترکیه را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:

۱. چالش  با هلند:

اختلافات ترکیه با هلند را می‌توان به اعتراضات رهبران هلند به اصلاحات قانون اساسی در ترکیه و عدم اجازه هلند به حضور چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در کمپین حمایت از اصلاحات قانون اساسی در هلند مرتبط دانست.[۱] پس‌ازاین حادثه رهبران ترکیه، حریم هوایی این کشور را منطقه پروازممنوع هلند نامیدند[۲] و سیاستمداران هلندی را ادامه‌دهنده مسیر فاشیسم و نژادپرستی معرفی کردند.[۳]

هلند نیز در مقابل، اردوغان را دیکتاتوری بزرگ خواند و به مخالفت با اصلاحات پرداخت.در این میان تهدید هلند توسط اردوغان و ایجاد محدودیت برای اتباع هلندی حاضر در ترکیه باعث گسترش بیش‌ازپیش چالش‌ها گردید؛ به‌گونه‌ای که طرفین چندین مرتبه سفرای همدیگر را احضار نمودند.[۴]

​

۲. چالش با آلمان:

اختلافات میان آلمان و ترکیه را می‌توان به بعد از حمایت آلمان از اقدام هلند مربوط دانست. آلمان یکی از مهم‌ترین مخالفان اصلاحات قانون اساسی ترکیه محسوب می‌شود و معتقد است که اصلاحات قانون اساسی باعث گسترش استبداد در ترکیه و افزایش دیکتاتوری رهبران خواهد شد.[۵]

حمایت آلمان از هلند و مخالفان اصلاحات قانون اساسی باعث شد تا اردوغان و رسانه‌های ترکیه او را ادامه نئونازیسم و رهبر فاشیسم معرفی نمایند.البته انتشار کاریکاتور مرکل در رسانه‌های ترکیه که قیافه او را مانند هیتلر ترسیم کرده بودند باعث گسترش بیش‌ازپیش درگیری‌ها میان طرفین شد و جنگ سرد گسترده‌ای میان ژرمن‌ها و ترک‌ها شکل گرفت.[۶]

​

۳. چالش با سوئیس:

چالش کشور ترکیه با سوئیس زمانی آغاز شد که دیپلمات‌های ارشد ترک درخواست پناهندگی به این کشور را دادند. با افزایش درخواست مهاجرت دیپلمات‌های ترک به سوئیس درگیری میان دو کشور بالا گرفت و ترکیه از کشور سوئیس خواست تا از اعطای پناهندگی به دیپلمات‌های ترک خودداری کند.[۷] در ادامه نیز رسانه‌های ترکیه حملات تندی را علیه سیاست‌مداران سوئیس برنامه‌ریزی کردند که باعث گسترش درگیری‌های میان دو کشور شد.

۴. چالش با عراق:

حملات مستمر جنگنده‌های ترک به شمال عراق و نقض حریم هوایی این کشور و حضور نیروهای نظامی ترکیه در خاک کشور عراق از دیگر چالش‌های سیاست خارجی ترک‌ها محسوب می‌شود.[۸] لازم به ذکر است که جنگنده‌های ترکیه بارها با نقض حریم هوایی عراق مواضع مختلفی را در خاک این کشور هدف گرفته و جمعیت زیادی از ساکنین شمال را عراق را به قتل رسانده‌اند. حمایت ترکیه از گروه‌های افراطی و کمک تسلیحاتی به آن‌ها از دیگر اختلافات عراق و ترکیه محسوب می‌شود.

​

۵ . چالش با سوریه:

از زمان وقوع بحران در سوریه، ترک‌ها به‌صورت همه‌جانبه در این بحران مشارکت جسته و تلاش نمودند تا با کمک به گروه‌های مسلح و معارض ضد بشار، نقش محوری در میدان بازی سوریه را در اختیار بگیرند؛ بنابراین آن‌ها به‌تمامی گروه‌های معارض سوری کمک‌های تسلیحاتی و لجستیکی رسانده و سعی کردند با آموزش آن‌ها در داخل خاک خود دولت بشار را ساقط کنند.[۹]

آن‌ها حتی پا را از آن‌هم فراتر گذاشته و تلاش کردند با خرید انرژی از داعش منابع مالی آن‌ها را برای مقابله با دولت بشار افزایش دهند.

برای تائید این مطلب اشاره به گزارش روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز که اعلام کرده بود مسئولان دستگاه‌های اطلاعاتی غرب محموله‌های غیرقانونی نفت داعش را دنبال کرده و شاهد ورود آن به خاک ترکیه بوده‌اند کافی است. بنابراین کمک به معارضان سوری ضد بشار و همکاری با گروه‌های تندرو و مداخله در امور داخلی سوریه ازجمله چالش‌های میان سوری‌ها و ترک‌ها محسوب می‌شود.[۱۰]

​

۶. چالش با حزب‌الله لبنان:

حزب‌الله لبنان ازجمله گروه‌های فعال محور مقاومت و مبارز خط مقدم با تروریست‌ها و افراطی‌های سوریه محسوب می گرد. حضور فعال حزب‌الله در سوریه و مبارزه با افراطیون چندملیتی و حمایت از بشار اسد و محور مقاومت در برابر اسرائیل و غرب ازجمله عوامل مؤثر بر شکل‌گیری چالش میان حزب‌الله لبنان و ترک‌ها محسوب می‌گردد.

 .۷ چالش با کردها:

یکی از چالش‌های مهم سیاست خارجی ترکیه درگیری با کردهای منطقه است؛ به‌گونه‌ای که ارتش ترکیه در تمامی مناطق کردنشین  مداخله کرده و در حالت آماده‌باش می‌باشد و روزانه خبرهای فراوانی از درگیری ارتش ترک با نیروهای کرد توسط بنگاه‌های خبری رسمی ترکیه منتشر می‌گردد. می‌توان گفت که روح کردی در چشم‌انداز تحولات ترکیه به دلیل رفتارهای غیرانسانی ترک ها که حتی حاضر به پذیرش نام کرد نیز نبوده‌اند، بیدار شده و بحران‌های فراوانی برای این کشور ایجاد کرده است .[۱۱]

​

۸ . چالش با عربستان سعودی:

درگیری ترکیه با عربستان ازجمله چالش‌های حساس در سیاست خارجی ترکیه محسوب می‌گردد. ترکیه معتقد است که بهترین الگوی تمدن اسلامی الگویی است که در اختیار ترک‌ها می‌باشد و سایرین باید از الگوی ترکی تقلید نمایند؛ درحالی‌که عربستان این سیاست منطقه‌ای ترکیه را خطری برای نابودی رادیکالیسم و اسلام افراطی  و حکومت خود می‌داند و تلاش می‌نماید تا مشکلات فراوانی را برای ترکیه ایجاد نماید. اختلاف بر سر رهبری جهان اسلام میان دو گفتمان اسلام ترکی و اسلام رادیکال عربستانی از مسائل حساس سیاست خارجی ترکیه به شمار می آید.

​

۹. چالش با آمریکا:

حمایت آمریکا از کردها در منطقه باعث شکل‌گیری و تشدید اختلافات میان ترکیه و ایالات‌متحده آمریکا شده است. درواقع ترکیه حمایت آمریکا را خطری مهم برای خود تلقی می‌نماید و تلاش می‌کند به هر نحوی از این خطر جلوگیری نماید. بنابراین اختلاف‌نظر میان رهبران ترکیه و ایالات‌متحده آمریکا در نحوه تعامل با کردها ازجمله چالش‌های سیاست خارجی ترک‌ها محسوب می‌شود.[۱۲]

۱۰. چالش با روسیه:

درگیری با کشور روسیه بخش مهمی از تحولات سیاست خارجی ترکیه را تشکیل می‌دهد. این درگیری که با مداخله ترکیه در سوریه جرقه خورده بود، با سرنگونی جنگنده روسی  به اوج خود رسید و باعث تشدید تنش‌های میان دو کشور شد. البته هرچند دیدارهای فراوانی میان صورت گرفته است ولی تعامل با روسیه و سیاست‌های منطقه‌ای این کشور ازجمله چالش‌های سیاست خارجی ترکیه محسوب می‌گردد.[۱۳]

​

۱۱. چالش با اتریش:

اختلاف و درگیری میان اتریش و ترکیه بر سر بحران پناهجویان [۱۴]و مهار آنها و تحریم ترکیه توسط این کشور باعث گسترش چالش های سیاست خارجی ترکیه و اتریش گردید.[۱۵] در این میان رهبران ترکیه با متهم کردن اتریش به نژادپرستی سعی کردند تا افکار عمومی ترک ها را بر ضد این کشور تحریک نمایند که همین عامل باعث تشدید و تعمیق اختلافات شد.

۱۲. چالش با یونان:

اختلاف ترکیه با یونان من جمله اختلافات ریشه دار اروپا به شمار می آید که در پی امتناع یونان از استرداد سربازان ترک متهم به ارتباط با کودتای نافرجام ، دچار تنش فراگیر شده است.

در پی افزایش این تنش‌ها، در تاریخ ۲ فوریه سال ۲۰۱۷ وزارت دفاع یونان اعلام کرد که ترکیه طی یک روز ۱۳۸ بار حریم هوایی این کشور را نقض کرده است.  این در حالی است که دو کشور یونان و ترکیه علاوه بر پرونده استرداد سربازان بر سر چند جزیره نیز با یکدیکر مناقشه دارند.

پرونده مربوط به استرداد سربازان ترکیه که متهم به دست داشتن در کودتای نافرجام ترکیه بودند، در دادگاه یونان بسته و حکم دادگاه یونان در مورد این سربازان  نهایی شده است و حتی وزارت دادگستری یونان نیز قادر به لغو آن نیست.[۱۶] همین عامل باعث شکل گیری جنگ سردی میان دو کشور شده است.