سرویس جهان مشرق - از روز ۲۷ سپتامبر ماه گذشته میلادی ( ۶ مهر)، ارتش جمهوری آذربایجان با پشتیبانی ترکیه عملیاتی را برای بازپسگیری منطقه خودمختار قره باغ که در دهه ۹۰ میلادی از خاک این کشور جدا شده است آغاز کرد. علی رغم گذشت ۸ روز از شروع درگیری و با وجود برتری نسبی ارتش آذربایجان، این کشور تنها موفق به تصرف چند روستا در مناطق مورد مناقشه دو طرف شده است و هنوز پیشروی جدی زمینی و پیروزی قطعی برای هیچ کدام از دو طرف به دست نیامده است.
برتری آذربایجان در آسمان و دفاع موفق زمینی قوای ارمنستان
آنچه در یک هفته نبرد در منطقه قره باغ میان ارتش دو کشور مشاهده شده است نقش تعیین کننده تکنولوژی و تجهیزات مدرن جنگی در تعیین سرنوشت جنگ بوده است.
در حالیکه طی درگیری های پراکنده سالهای گذشته دو طرف از قوای تقریبا متوازن علیه یکدیگر استفاده کرده و خسارات برابری به رقیب وارد میکردند، ورود پهپادهای تهاجمی_رزمی مدل Bayraktar TB۲ ترکیه و مدلهای انتحاری ساخت رژیم صهیونیستی نظیر هاروپ و اوربیتر موجب شد تا فشار شدیدی بر قوای زرهی، پدافندی و توپخانه‌ای ارتش ارمنستان از جانب آسمان منطقه نبرد وارد شود.
پهپادهای مسلح بیرقدار ارتش ترکیه در روزهای نخست جنگ ابتدا با استفاده از بمبهای هواپرتاب هدایت شونده سری MAM و در شرایط اخلال شدید الکترونیک توسط سامانه‌های جنگال این کشور نظیر سامانه Koral دست به سرکوب پدافند هوایی برد کوتاه ارتش ارمنستان در خط اول دفاعی این کشور زدند. در این دور حملات حدود ۹ سامانه پدافندی SA_۸ و ۳ سامانه SA_۱۳ ارتش ارمنستان نابود شد.
سپس پهپادهای رزمی ترکیه و مدل های انتحاری تحت کاربری ارتش جمهوری آذربایجان با خیال آسوده از امنیت آسمان منطقه نبرد شروع به شکار ادوات زرهی و توپخانه‌ای ارتش ارمنستان برای سهولت پیشروی زمینی در این منطقه کردند. تا روز گذشته و بر اساس جمع آوری مدارک تصویری قطعی در مورد انهدام ادوات نظامی ارتش ارمنستان که تقریبا بیش از ۹۰ درصد آنها با استفاده از پهپادهای رزمی بوده است این لیست قابل استناد است :
۳۷ دستگاه تانک اصلی میدان نبرد T۷۲ از مدلهای گوناگون.
۵ دستگاه نفربر زرهی MT_LB و ۱۱ دستگاه نفربر BMP۱ و BMP۲ .
۳۶ دستگاه انواع کامیون های ترابری نظامی
۲۱ دستگاه ادوات توپخانه‌ای شامل ۵ هویتزر کششی D۳۰ و ۱ دستگاه D۲۰ و ۲ دستگاه هویتزر خودکششی شامل ۱ عراده توپ ۱۲۲ میلیمتری Gvozdika و ۱ دستگاه توپ ۱۵۵ میلیمتری Akatsiya و در نهایت ۱۳ دستگاه راکت انداز توپخانه BM۲۱ گراد.
۹ دستگاه سامانه پدافندی SA-۸ و ۳ دستگاه SA_۱۳ به همراه ۱ دستگاه سامانه اخلالگر ضد پهپاد Repellent۱ متعلق به ارتش روسیه.
اما در سوی مقابل ارتش ارمنستان نیز بر روی زمین موفق به وارد آوردن خسارات قابل توجه به قوای زرهی و توپخانه‌ای رقیب با استفاده از دسته‌های ضد زره و موشک‌های هدایت شونده نظیر کورنت و کنکورس و حملات توپخانه‌ای ضد آتشبارهای ارتش جمهوری آذربایجان شده است. تا کنون خسارات تجهیزاتی ارتش جمهوری آذربایجان در تهاجم ۱ هفته ای در منطقه قره باغ چنین برآورد میشود :
۱۹ دستگاه تانک اصلی میدان نبرد شامل ۱۷ دستگاه T۷۲ و ۲ دستگاه T۹۰
۱۳دستگاه نفربر زرهی شامل ۱ دستگاه خودروی مهندسی رزمی IMR۲، دو دستگاه نفربر BTR۸۲، سه دستگاه BMP۱ و ۸ دستگاه BMP۲
۵ فروند هواپیمای ملخی آنتونوف ۲، ۲ فروند پهپاد انتحاری هاروپ و ۸ فروند پهپاد از مدل نا معلوم.
نیروی هوایی هر دو کشور مجهز به تعدادی جنگنده سرنشین دار نیز هست اما تا کنون استفاده ای از این جنگنده‌ها در میدان نبرد نشده است. به ویژه ارتش ارمنستان که به تازگی ۴ فروند جنگنده مدرن سوخو۳۰ را از روسیه دریافت کرده است، اما احتمالا به علت ترس ناشی از سرنگونی آنها توسط سامانه‌های پدافندی اس ۳۰۰ ارتش جمهوری آذربایجان و یا جنگنده‌های F۱۶ ارتش ترکیه و تبعات ناشی از اسارت خلبان تا کنون این جنگنده‌ها را که میتوانستند سد محکمی در برابر پهپادهای ترکیه باشند به پرواز در نیاورده است.
وضعیت میدانی و میزان پیشروی ارتش جمهوری آذربایجان
اگرچه ارتش ارمنستان فشار شدید و خسارات تجهیزاتی و انسانی بالایی را از سوی پهپادهای رزمی رقیب متحمل شده است اما تا کنون قوای زمینی این کشور موفق به دفع حملات زمینی ارتش آذربایجان و نیروهای تکفیری اعزامی تحت حمایت ترکیه، شده است.
تا کنون بر طبق مدارک تصویری قابل استناد تنها ۲ روستای تالش و سوقوشون را در مناطق از دست رفته دهه ۹۰ میلادی تصرف کرده‌اند.
گره کور ایجاد شده در میدان نبرد و تهدیدات لفظی مقامات دو طرف در روزهای گذشته سرانجام موجب شد تا نخستین حملات رسمی علیه مناطق شهری و جمعیت غیرنظامی دوطرف با استفاده از تسلیحات ممنوعه صورت گیرد.
روز گذشته ارتش جمهوری آذربایجان بر اساس فیلم منتشر شده توسط رسانه‌های ارمنی از موشک بالستیک تاکتیکی Lora ساخت اسراییل علیه مناطق شهری قره باغ استفاده کرد.
صبح امروز نیز حملات توپخانه‌ای از سوی قوای ارمنی به شهر گنجه با راکت‌های حاوی مهمات خوشه‌ای انجام شده که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از افراد غیر نظامی شد. همچنین حداقل ۲ تیر موشک بالستیک توچکا به شهر بیلقان آذربایجان شلیک شد که تلفاتی به همراه نداشت.
در پاسخ نیز ارتش جمهوری آذربایجان با استفاده از راکت‌های LAR۱۶۰ و مهمات خوشه‌ای حملاتی را به شهر استپاناکرت ارمنستان انجام داد.
گفتنی است بر اساس قوانین وضع شده در کنوانسیون های بین المللی استفاده از مهمات خوشه‌ای، فسفری یا آتشزا علیه مناطق شهری و جمعیت غیر نظامی ممنوع بوده و مصداق جنایت جنگی محسوب میشود.
انتظار می‌رود با ادامه وضعیت راکد در میدان نبرد و بی نتیجه بودن مذاکرات صلح میان دو طرف، حملات هوایی و موشکی علیه مناطق غیر نظامی شدت بیشتری گرفته و حتی به پایتخت‌های دو کشور یعنی باکو و ایروان نیز کشیده شود.