به گزارش سرویس بورس مشرق، ابرنوسان‌های صعودی و نزولی شاخص سهام در سال جاری در شرایطی که سرمایه‌گذاران تازه‌وارد بسیاری در این سال به خانواده بورس اضافه شده بودند، سبب افزایش اعتراضات چه از سوی کارشناسان و چه بورس‌بازان شد. شرایطی که به دنبال آن حسن قالیباف‌اصل که یازدهمین سکاندار بازار سرمایه کشور بود، پس از گذشت ریاستی ۹ ماهه استعفا داد و مقرر شد تا دو هفته رئیسی جدید برای این بازار برگزیده شود.
بیشتر بخوانید:
جذابیت بورس در گرداب تردید
اما رئیس بعدی این سازمان عریض و طویل که اکنون خانواده‌ای ۵۰ میلیون نفری شده است، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ چه اولویت‌هایی لازم است در صدر برنامه‌های سکاندار بعدی بورس قرار گیرد؟ انتظار کارشناسان و فعالان بازار از وی چیست؟ کارشناسان بازار سهام در گفت‌وگویی ۱۰ اولویت برای رئیس بعدی سازمان بورس مطرح کرده‌اند که می‌تواند این بازار را به سمت بازاری کارآ هدایت کند. به اعتقاد این فعالان بورسی، سکاندار بورس باید از جنس بازار سرمایه و آشنا به مکانیزم بازار باشد.
رئیس سازمان بورس نباید خود را مسوول پاسخگویی درخصوص روند شاخص کل بداند، وی لازم است نقدشوندگی، کارآیی و شفافیت اطلاعاتی بازار سرمایه را تضمین کند، تلاش برای حذف محدودیت‌هایی همچون دامنه نوسان که خود متهم اصلی ابرنوسان سهام است، یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به یک بازار کارآمد است. بورس لازم است با دیگر ارکان اقتصادی همچون وزارت صمت و اقتصاد تعامل لازم را داشته باشد. جلوی اعمال سلیقه بر بازار را بگیرد. سیستم نظارتی بازار سرمایه را تقویت کند، از اجرای خلق‌الساعه قوانین بپرهیزد و پیگیر تشکیل سندیکای سهامداران حقیقی باشد.
رئیس سازمان بورس، مسوول عددشاخص نیست
شروین شهریاری: اولویت جدید رئیس سازمان بورس از نظر من حذف قبول مسوولیت نوسان شاخص است. در آنچه از نمونه‌های جهانی می‌شناسیم، رئیس بورس، هیچ نوع پاسخگویی یا وظیفه‌ای درخصوص رشد قیمت سهام یا افت آن ندارد بلکه صرفا مسوول شفافیت، کارآیی، تقارن اطلاعاتی و جلوگیری از تخلفات ناشران و بازیگران بازار سرمایه بر اساس قانون مصوب است. در ایران متاسفانه این تصور عمومی وجود دارد که رئیس سازمان علاوه بر موارد فوق باید از قیمت سهام نیز دفاع کند و وجود یک بازار سودآور و مثبت را برای سرمایه‌گذاران به ویژه سرمایه‌گذاران خرد تضمین کند.
این در حالی است که رفتار بازار سهام، به‌عنوان یکی از ریسک‌پذیرترین بازارهای دارایی، تابع متغیرهای بی‌شمار اقتصادی و غیراقتصادی است و عملا هر گونه تصور امکان مدیریت قیمت سهام به جز از روش‌های نامطلوب دستکاری و دخالت در بازار، فرضیه نادرستی است. چه خوب خواهد بود اگر رئیس جدید سازمان، از همان روز اول اعلام کند مسوولیتی در برابر شاخص نخواهد داشت و تنها نسبت به اجرای قانون و تضمین نقدشوندگی و کارآیی و شفافیت اطلاعاتی اهتمام خواهد ورزید.
تلاش برای حذف دامنه نوسان
محمد گرجی‌آرا: افرادی که سال‌های طولانی در بازار سرمایه مشغول فعالیت هستند بهترین گزینه برای ریاست جدید سازمان بورس محسوب می‌شوند. در سال‌های گذشته افرادی از بخش‌های غیر مربوط به‌عنوان رئیس سازمان بورس فعالیت کردند که تبعات منفی را برای بازار به دنبال داشت. واقعیت این است که تا زمانی که بورس را زیرمجموعه وزارت اقتصاد می‌پندارند و وزیر اقتصاد تعیین‌کننده ریاست این سازمان است، بعید به نظر می‌رسد اتفاق مطلوبی در جهت سر و سامان دادن به بازار رخ دهد. بازار سرمایه در این روزها در مورد وضعیت شاخص تحت فشار است، این در حالی است که مجموعه‌های حاکمیتی در بورس نباید درگیر روند شاخص باشند اما همه مسوولان از رئیس سازمان بورس انتظار بهبود وضعیت شاخص را دارند، این در حالی است که سازمان بورس مسوول عدد شاخص نیست، بنابراین اگر می‌خواهیم بازار بورس روند رو به گسترش فعلی را حفظ کند نباید به دنبال عدد و ارقام شاخص باشیم.
خروجی درخواست وزارت اقتصاد از رئیس سازمان بورس در نهایت منجر به اعمال قوانینی همچون محدودیت دامنه نوسان و سهمیه‌بندی کردن عرضه و تقاضا خواهد شد. بازار سرمایه زمانی به ثبات و تعادل می‌رسد که برخی قوانین بازنگری یا اصلاح شوند. مهم‌ترین موضوعی که شجاعت رئیس سازمان را برای بازنگری در قوانین قدیمی می‌طلبد، حذف دامنه نوسان است. رئیس جدید برای بهبود وضعیت نابسامان بورس چاره‌ای جز حذف دامنه نوسان ندارد که در صنایع مختلف به مرور با حذف دامنه نوسان می‌توانیم شاهد به تعادل رسیدن بازار باشیم. رئیس جدید سازمان بورس باید استقلال بورس کالا را در اولویت کارهای خود قرار دهد. بورس کالا باید به‌عنوان یک مکانیزم کشف قیمت فعالیت کند نه قیمت‌گذاری.
تعامل بورس با دیگر ارکان اقتصادی
مهدی افنانی: بازار سرمایه به مدیری فراجناحی نیاز دارد. دولت و مجلس روی فرد مورد نظر باید متفق‌القول باشند. در واقع تفاهم و توافق مجلس و دولت برای رئیس آینده سازمان بورس یکی از ارکان حیاتی این بخش محسوب می‌شود. در حال حاضر اقتصاد کشور، هم نیاز به ثبات دارد و هم نیاز به هماهنگی، از این رو اگر فردی فراجناحی برای این پست بر سر کار بیاید، نتیجه بهتری عاید بازار می‌شود. رئیس سازمان بورس باید از قدرت کافی بین دولتمردان و نماینده‌های مجلس برخوردار باشد و بتواند نقشی مهم در تیم اقتصادی دولت ایفا کند. فعالان بورسی از رئیس جدید انتظار دارند ارتباطات لازم را با نمایندگان کمیسیون اقتصادی مجلس داشته باشد تا همواره منفعت سهامداران در نظر گرفته شود. بازار سرمایه در این مقطع نقش حساسی در اقتصاد کلان ایفا می‌کند.
رئیس جدید وظیفه سنگینی بر عهده خواهد داشت. با توجه به شرایط نابسامان فعلی، بازار نیازمند اصلاحات اساسی در بخش قوانین و مقررات است. بورس با حجم زیادی سرمایه‌گذار خرد روبه‌رو شده است برهمین اساس برخی قوانین نیاز به اصلاح و در مواردی بازار نیازمند تصویب قوانین جدید است از این رو انتظار می‌رود تیم قوی سکان بازار سرمایه را در دست بگیرد تا قوانین و مقررات جدیدی تصویب شود. فردی که قرار است سکاندار بازار شود باید با وزارت صمت هماهنگی‌های لازم را داشته باشد و برخی ممنوعیت‌های قدیمی را به روز کند تا شاهد رشد صنایع باشیم.
رئیس بورس، بورسی باشد
محمد شکری: ایده‌آل‌ترین حالت ممکن برای بازار سرمایه و سهامداران این است که رئیس سازمان بورس از همین بازار انتخاب شود. بسیاری از فعالان اقتصادی گمان می‌کنند افرادی که سابقه فعالیت اقتصادی دارند برای این پست گزینه مناسبی هستند، این در حالی است که بازار سرمایه با بازارهای موازی تفاوت‌های بسیاری دارد، از این رو فعالیت طولانی‌مدت در بازار سرمایه باید یکی از آپشن‌های اصلی برای مدیریت این سازمان باشد. از اواسط سال گذشته بورس با حجم گسترده‌ای از سهامداران مواجه شد، بر همین اساس انتظار می‌رود بازار به شیوه‌ای متفاوت از سال‌های قبل مدیریت شود.
بسیاری از قوانینی که تا دو سال قبل برای بازار و سهامداران خللی ایجاد نمی‌کرد هم اکنون دست و پای بازار را بسته است به همین دلیل در این مقطع، بازار نیازمند مدیرانی است که بتوانند با استقلال کامل تدابیری حدی برای بازار بیندیشند و از شدت تنش‌های فعلی بکاهند. با توجه به گستردگی بازار سرمایه حتی رئیس جدید باید در جلسات هیات دولت حضور یابد تا از حقوق سهامداران در مقابل تصمیمات وزارت اقتصاد و تیم اقتصادی دولت صیانت کند. با توجه به اینکه بخش زیادی از سهامداران با تبلیغ دولتمردان وارد بورس شدند دولت و مجلس نباید بدون هماهنگی با سازمان بورس در مورد صنایع حاضر در بازار سرمایه تصمیمات خلق‌الساعه بگیرند.
جلوی اعمال سلیقه را بگیرد
حمید اعرابی: فردی باید در راس سازمان بورس قرار گیرد که بتواند زیرساخت‌های بازار را تقویت کند و همچنین جلوی اعمال سلیقه بر بازار را بگیرد. متاسفانه اعمال سلیقه در بازار زیاد است و باید جلوی این رفتار غلط گرفته شود. از سوی دیگر فردی که رئیس سازمان می‌شود باید در ابتدا فرهنگ‌سازی را در اولویت کاری خود قرار دهد. در یک سال اخیر تعداد زیادی افراد وارد بازار شده‌اند اما در مقابل فرهنگ‌سازی صورت نگرفته است. برخی از این افراد تازه‌وارد اصلا نمی‌دانستند بازار سرمایه منفی هم می‌شود و تا این حد بی‌اطلاع بودند! بنابراین فرهنگ‌سازی بسیار مهم است. علاوه بر این رئیس سازمان باید از بدنه بازار باشد. نباید کسی انتخاب شود که بخواهد از اول شروع کند و به جای درست کردن ابرو، چشم را هم کور کند. حداقل باید ۱۰ سال در بازار حضور داشته باشد و زیر و بم بازار را بداند.
برای دامنه نوسان فکری کند
شایان کرمی: امروز شرایط بازار خیلی خاص است و کسی که رئیس سازمان می‌شود، مسوولیت سختی بر عهده خواهد داشت. طبیعتا سهامداران انتظار دارند رئیس جدید بازار را تقویت کند، در حالی که این کار جزو حوزه رئیس سازمان نیست و بازار سرمایه، بازار عرضه و تقاضا است. یکی از مهم‌ترین کارهایی که فرد جدید باید در دستورکار خود قرار دهد مساله نظارت است و باید بتواند سیستم نظارتی بازار سرمایه را تقویت کند. همچنین باید دستورالعمل‌ها و قوانینی را که محدودکننده بازار هستند، از سر راه بردارد. این روزها بحث دامنه نوسان بسیار مطرح می‌شود، بنابراین رئیس جدید باید در این باره فکری کند و تصمیم جدی بگیرد.
از اجرای خلق‌الساعه قوانین پرهیز شود
امیرعلی امیرباقری: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که از رئیس جدید تقاضا می‌شود و باید ملزم به اجرای آن باشد پرهیز از اجرای قوانین خلق‌الساعه است. متاسفانه در مدت اخیر همزمان با نزول بازار دیدیم که چند مرتبه قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی بازار تغییر کرد. مثلا موضوع پیش‌گشایی چند بار مطرح و سپس لغو شد. مواردی از این دست امنیت سرمایه‌گذاری را به خطر می‌اندازد و همچنین ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد. همچنین انتظار می‌رود تشکیل سندیکای سهامداران حقیقی را با جدیت بیشتری پیگیری کند. رئیس سازمان باید بتواند از آبروی بازار حفاظت کند و اجازه ندهد هر کسی از خارج از بازار سرمایه درباره این بازار نظر بدهد. اکثریت این نظرات هم غیرتخصصی است. بنابراین رئیس سازمان باید از طریق روابط و تریبون‌هایی که دارد از حیثیت بازار دفاع کند تا کسی نتواند بهره‌برداری سیاسی کند و دست این افراد از این بازار کوتاه شود.
مستقل، پیگیر و تاثیرگذار باشد
عظیم ثابت: رئیس سازمان بورس باید از جنس بازار سرمایه باشد و تجربه کافی و تخصص کار در بازار را داشته باشد یعنی هم اهالی بازار او را بشناسند و هم در این بازار رشد کرده و مدیر اجرایی شده باشد. در کنار اینها مقبولیت عمومی داشته باشد تا اجماع و همگرایی همگی بازار سرمایه اعم از نهادها، کانون‌ها و حتی سهامداران حقیقی و سایر ارکان بازار را امکان‌پذیر کند. شخصیت مستقل و پیگیر داشته باشد تا بتواند منویات بازار سرمایه را به سازمان‌های بالاسری به نحو شایسته‌ای منتقل کند. همچنین استقلال رای داشته باشد و شخصیت تاثیرگذار باشد. قدرت استدلال بالا و حل مسائل را داشته باشد. کسی که در راس سازمان قرار می‌گیرد باید بتواند در برابر خواسته‌های نامربوط خارج از بازار مقاومت کند و همچنین تعامل عالی با شورای‌عالی بورس و سایر ارکان داشته باشد.
تلاش برای کسب کرسی در هیات دولت
حمید میرمعینی: فردی که قرار است به‌عنوان رئیس سازمان بورس انتخاب شود باید برنامه جامعی برای بازار سرمایه داشته باشد که این برنامه باید استراتژی رسیدن به این چشم‌انداز را نیز مشخص کند تا بتواند این را در نگاه مسوولان دولتی و دیگر مسوولان جا بیندازد که هر فردی به خود اجازه ندهد برای بازار سرمایه تعیین تکلیف کند. چون اگر برنامه داشته باشی هرکسی نمی‌تواند دیدگاه خود را تحمیل کند و نظم بازار را به‌هم بزند. علاوه بر این باید تلاش کند که یک کرسی برای رئیس سازمان بورس در هیات دولت بگیرد تا در تصمیمات هیات دولت مشارکت و از حقوق بازار حمایت کند.
آشنا به مکانیزم بازار
پیمان حدادی: رئیس جدید سازمان بورس باید از فعالان بازار سرمایه باشند و حتما سابقه و تجربه کافی در بازار را داشته باشند. یعنی از دوستانی که در سیستم بانکی مشغول بودند برای ریاست سازمان بورس مناسب نیستند. رئیس سازمان حتما باید با مکانیزم بازار آشنا و با فعالان بازار در ارتباط باشد و فعالان نیز او را به‌عنوان فرد خوشنام در بازار بدانند چراکه باعث می‌شود تا حدودی اعتمادی که از بازار رفته، به بازار برگردد. در کنار این ویژگی‌ها، رئیس سازمان بورس باید استقلال سازمان را چه به دولت، چه به بانک مرکزی نشان دهد و ثابت کند چرا که اگر این اتفاق بیفتد تصمیماتی در بانک مرکزی گرفته نمی‌شود که به ضرر بازار سرمایه باشد یا هر وزیری به خود اجازه نمی‌دهد درباره بازار اظهارنظر غیرکارشناسی کند.