به گزارش مشرق، ۹ میلیون نفر از کمک‌بگیران سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی از یارانه بگیران جدید هستند. روز گذشته مدیر عامل سازمان هدفمندسازی یارانه ها از پرداخت دو هزار میلیارد تومان برای کاهش فقرمطلق، حمایت از زنان سرپرست خانوار، خدمات حمایتی مددجویان و کودکان کار و پرداخت مستمری به حساب کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور خبر داد.
مشمولان یارانه ۲۰۰ هزار تومانی چه کسانی هستند؟
اما این دو نهاد چه تعداد مستمری‌بگیر دارند که ممکن است از این حمایت مالی برخوردار شوند؟
دی ماه سال گذشته حسین میرزایی، سخنگوی طرح حمایت معیشتی در یک گفتگوی زنده اینستاگرامی با تجارت‌نیوز گفته بود: از ۳۴ میلیون مشمول استفاده کننده از خدمات کمک معیشتی (یارانه معیشتی کرونا) ۹ میلیون نفر از کمک‌بگیران سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) بودند.
در واقع اگر همین میزان این بار هم ملاک قرار بگیرد سهم هر کدام از ۹ میلیون نفر کمک‌بگیران سازمان بهزیستی و کمیته امداد از بودجه دو هزار میلیارد تومانی اخیر رقمی بیش از ۲۲۲ هزار تومان خواهد بود. آیا با این اقدام آنها باید منتظر یارانه ۲۰۰ هزار تومانی باشند؟ احتمالا در روزهای آینده این دو نهاد حمایتی در این مورد رسما اطلاع‌رسانی کنند.
این اقدام حمایتی درحالیست که در طرح یارانه معیشتی نیز به نظر می‌رسد اخبار جدیدی در راه باشد.
با وجود اعلام اخیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در حال حاضر هیچ سایت یا سامانه‌ای برای ثبت‌نام جاماندگان یارانه وجود ندارد اما وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته که این موضوع همچنان در حال بررسی است. به نظر می‌رسد هنوز این موضوع از دستور کار دولت خارج نشده است.
زمان بازپرداخت یارانه خرید لوازم خانگی
دومین مساله این است که کلیه دریافت‌کنندگان کارت اعتباری، باید حداکثر ظرف یک ماه از زمان دریافت این کارت، از آن استفاده کنند و حداقل یک تراکنش با آن انجام دهند. به عبارتی متقاضی دریافت یارانه خرید لوازم خانگی از زمان دریافت کارت اعتباری یک ماه برای خرید و استفاده از این کارت فرصت دارد.
آنگونه که دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران اعلام کرده، این انجمن کارت اعتباری ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومانی برای خرید لوازم خانگی می‌دهد و مبلغ یارانه خرید لوازم خانگی ۱۰،۱۵، ۲۰و ۳۰میلیون تومان است. کارمزد این یارانه خرید، تنها چهار درصد است. اما مشکل این یارانه مدت زمان بازپرداخت اقساط آن است.
افرادی که بخواهند لوازم خانگی اقساطی بخرند، باید بین ۶ تا ۱۲ ماه مبلغ دریافتی را به بانک بازگردانند. به همین دلیل اقساط ماهانه این وام بین ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تا دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.
یعنی اگر فردی یارانه ۳۰ میلیونی خرید لوازم خانگی را دریافت کند و بخواهد ظرف شش ماه این وام را تسویه کند باید ماهانه ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان قسط بدهد.
اما اگر قرار بر تسویه ۱۲ ماهه وام خرید لوازم خانگی باشد، مبلغ هر قسط حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. برای همین برخی معتقدند که احتمالا از این یارانه استقبال چندانی نمی‌شود.
پرداخت یارانه غیرنقدی در بسیاری از کشورها
این گزارش می‌افزاید؛ در بسیاری از کشورهای پیشرفته دولت‌ها یارانه غذا را اجرا می‌کنند که یک یارانه غیرنقدی است.
یارانه‌هایی با نگاه پدرانه با این هدف پرداخت می‌شود که برای کل جامعه مطلوبیت به همراه دارد. درحالی‌که در وضعیت پرداخت یارانه‌های نقدی ممکن است مردم یارانه دریافتی را در بخش دیگری هزینه کنند. نظیر آنکه پدر یک خانواده یارانه نقدی را به خرید و مصرف دخانیات اختصاص دهد به‌جای آنکه صرف تغذیه فرزند خود کند.
با این حال مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: تشخیص نیازمندان واقعی در نظام یارانه‌های غیرنقدی مشکل خواهد بود، اما از سوی دیگر این شکل از یارانه دادن با تحمیل مصرف یک نوع کالا بر شهروندان می‌تواند موجب رشد او در بلندمدت شده و آنها را از تله فقر نجات دهد؛ مشروط به اینکه آنها از این یارانه‌ها به‌درستی استفاده کنند.
یارانه‌بگیرها بیکار می‌مانند؟
این گزارش می‌افزاید: یکی از نگرانی‌های اصلی سیاستگذاران در مورد یارانه، کاهش انگیزه مشمولان یارانه برای مشارکت در بازار کار است و این نگرانی در مورد یارانه شبه‌نقدی نیز وجود دارد و در کوتاه مدت، دلایلی برای اثر مثبت و منفی یارانه شبه نقدی بر اشتغال وجود دارد.
از یک سو، یارانه شبه‌نقدی موجب کم شدن عرضه کار می‌شود، مثلاً کسی که به تحصیل مشغول می شود، کار نمی‌کند. اما انواع دیگر یارانه شبه نقدی نیز باعث ایجاد یک پله درآمدی می‌شود و فرد اگر بیش از مقدار مشخصی درآمد کسب کند، یارانه شبه نقدی را از دست خواهد داد و این یعنی یک ضرر قابل توجه به او وارد شده است؛ به‌نحوی‌که در مجموع افراد تصمیم می‌گیرند کمتر کار کنند تا درآمدشان به آن سطح نرسد.
البته برخی برنامه‌ها مانند برنامه کمک غذایی مکمل با استفاده از کاهش تدریجی مقدار یارانه در زمان افزایش درآمد فرد، برای حل این مشکل قدم برداشته‌اند.