به گزارش مشرق، برخی از گروه‌ها در این کشور معتقد هستند که تغییر ماموریت نیروی نظامی آمریکا در عراق از رزمی به مستشاری به معنای خروج آنها از این کشور نیست و تفاوت بسیار زیادی میان عقب‌نشینی، خروج کامل و تغییر مأموریت وجود دارد ضمن آنکه هیچ تضمینی نیز در این زمینه وجود ندارد که نیروهای آمریکایی صرفا به اقدامات مستشاری در این کشور بپردازند.
بر اساس توافق امضا شده میان"مصطفی الکاظمی" نخست‌وزیر عراق و "جو بایدن" رئیس‌جمهور آمریکا در ۲۶ ژوئیه در واشنگتن در جریان چهارمین و آخرین دور مذاکرات راهبردی عراق و آمریکا، این دو کشور توافق کردند که آمریکا نیروهای رزمی خود را تا پایان ۳۱ دسامبر سال جاری میلادی از عراق خارج کند، چنان که در همین راستا جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد: «آمریکا همزمان با پایان سال به مأموریت رزمی نیروهایش در عراق پایان خواهد داد تا مرحله جدیدی از همکاری‌های نظامی با این کشور آغاز شود. ما با پایان سال، دیگر مأموریت رزمی نخواهیم داشت؛ اما همکاری ما علیه تروریسم حتی در این مرحله جدید که در حال بحث و تبادل نظر درباره آن هستیم، ادامه پیدا خواهد کرد و نقش آمریکا در عراق به مشاوره‌دهی و آموزش تغییر خواهد یافت».
امضای این توافق میان دو دولت عراق و واشنگتن با واکنش های مختلف روبرو شد، برخی از گروه ها در عراق این ادعا را مطرح کردندکه خروج تمامی نیروهای رزمی آمریکا در عراق با توجه به برخی از ضعف هایی که در نیروهای نظامی و امنیتی عراق وجود دارد، ممکن است تبعات امنیتی برای این کشور به همراه داشته باشد، برخی از دیگر گروه‌ها نیز از این توافق استقبال کردند و تغییر نوع ماموریت نیروهای آمریکایی از حالت رزمی به مستشاری را توافقی مناسب بین تهران و بغداد عنوان کردند، ولی تعدادی دیگر از جریان های سیاسی این کشور که عمدتا به جریان مقاومت در این کشور نزدیک هستند، تاکید کردند که خواسته آنها خروج کامل نیروهای نظامی آمریکا از عراق است نه این که نوع ماموریت آنها در این کشور تغییر کند، آن ها معتقد هستند که این توافق برخلاف مصوبه پارلمان عراق در ژانویه ۲۰۲۰ است که بر اخراج نیروهای نظامی بیگانه تاکید دارد و دولت الکاظمی باید به شکل جدیتری در راه اجرای این مصوبه قدم بر دارد.
آنها در واقع بر این موضوع تاکید دارند که تغییر ماموریت آمریکایی ها در عراق از رزمی به مستشاری به معنای خروج نیست و شکی نیست که تفاوت بسیار زیادی میان عقب‌نشینی، خروج کامل و تغییر مأموریت وجود دارد. ضمن آنکه هیچ تضمینی نیز در این زمینه وجود ندارد که نیروهای آمریکایی صرفا به اقدامات مستشاری در این کشور بپردازند.
ماجرای یک اشغال چندین ساله
به گزارش ایسنا، پس از حمله نظامی دولت وقت آمریکا و برخی از هم پیمانانش به عراق با دستور کار نابود کردن سلاح‌های کشتار جمعی عراق و نابودی دولت دیکتاتور صدام در سال ۲۰۰۳، در سال ۲۰۱۱ توافقنامه ای بین آمریکا و عراق امضا شد تا بر آن اساس نیروهای آمریکایی اعم از رزمی و مستشاری خاک عراق را ترک کنند، ۱۵ دسامبر همان سال این اتفاق افتاد، خروجی که چندان دوام نیافت ودر در سال ۲۰۱۴ به دنبال حمله داعش به عراق و تصرف تعدادی از شهرهای این کشور بار دیگر نیروهای نظامی آمریکایی با مجوز دولت عراق برای مبارزه با داعش وارد این کشور شدند، در همین راستا با ایجاد ائتلاف بین‌المللی موسوم به «مبارزه با تروریسم» تحت رهبری آمریکا، حدود ۱۱ هزار نظامی بیگانه وارد عراق شدند که تقریباً ۷۰ درصد آنها را نیروهای آمریکایی تشکیل می‌دادند. پس از این تحولات، ائتلاف آمریکایی مبارزه با داعش را برای ماندن در عراق بهانه کرد، این در حالی است که اساسا عراق به‌همت گروه‌های مقاومت مردمی این کشور که به دستور آیت الله سیستانی یکی از مراجع بزرگ شیعیان ایجاد شد، توانست بر گروه تکفیری داعش پیروز شود.
پس از شکست داعش در عراق و اعلام رسمی این موضوع از سوی دولت بغداد، برخی از گروه های عراقی از جمله گروه های نزدیک به جریان مقاومت تاکید داشتند که دیگر ضرورتی ندارد که نیروهای نظامی ائتلاف و در راس آن نیروهای نظامی آمریکا، در عراق بمانند و آنها باید خاک این کشور را ترک کنند.
چند روز بعد از ترور سردار سلیمانی، ابومهدی المهندس و همراهانشان در ۱۳ دی ماه ۱۳۹۸ توسط پهپادهای آمریکایی با فرمان مستقیم دونالد ترامپ رییس جمهور وقت آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد، پارلمان عراق در ژانویه ۲۰۲۰ با حضور بیش از ۱۷۰ نماینده، با تصویب مصوبه اخراج نظامیان بیگانه٬ بر پایان نقش ائتلاف آمریکایی در این کشور تأکید کرد.
در همان زمان در پاسخ به این تصمیم نمایندگان ملت عراق، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا مدعی شد که هر چند تعداد نیروهای ایالات متحده در عراق به ۵ هزار نفر رسیده و همچنان در حال کاهش است، اما حتی با وجود مصوبه پارلمان عراق نیز، همه نیروهای آمریکا از عراق خارج نخواهند شد و علت آن نیز جلوگیری از تحرکات احتمالی ایران در این کشور است. ترامپ اعلام کرده بود که آمریکا میلیاردها دلار در پایگاه‌های نظامی عراق سرمایه‌گذاری کرده و اگر عراق خواهان خروج نیروهای آمریکایی است باید خسارت آمریکا را پرداخت کند وگرنه با تحریم مواجه خواهد شد و این تهدید برای عراقی که کنترل صادرات و واردات و درآمدهای نفتی اش تا حد زیادی در دست کنسرسیوم‌های آمریکایی است، جدی و خطرناک بود و بنابراین به مانعی برای پیگیری جدی این مصوبه تبدیل شد.
بعد از روی کار آمدن دولت بایدن، چندین دور مذاکرات راهبردی بین آمریکا و عراق برگزار شده که به گفته کارشناسان آشنا به مسائل عراق، در این گفت وگو ها، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق کوشیده است نوعی توازن در روابط خارجی عراق ایجاد کند که در آن نه تهدیدی به واسطه حضور آمریکا در عراق متوجه ایران باشد و نه منافع و اهداف آمریکا آسیب ببیند و در عین حال منافع عراق از جریان تعامل بین دو کشور تامین شود.
در چهارمین و آخرین دور گفت‌وگوهای راهبردی بین دو کشور، بغداد و واشنگتن در ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۱(مردادماه ۱۴۰۰) توافق کردند که تمام نیروهای رزمی آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۱ ( ۳۱ دسامبر) از عراق خارج شده و ماموریت رزمی نیروی های نظامی آمریکایی در عراق پایان یابد البته در اواخر آبان ماه به نقل از برخی از مقام های آمریکایی این ادعا مطرح شد که دولت بغداد خواستار تمدید و ماندن نظامیان این کشور در عراق شده است.
در پی این اظهار نظرها، سرلشکر «تحسین الخفاجی»، سخنگوی عملیات مشترک گفت که حرف و حدیث‌ها درباره تمدید حضور و زمان خروج نیروهای آمریکایی از عراق نادرست و غیر دقیق است.
وی تاکید کرد که تاریخ خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق ۳۱ دسامبر ثابت بوده و هیچ تغییری در این زمان انجام نشده است.
الخفاجی در عین حال اظهار کرد که رابطه عراق و آمریکا پس از خروج نظامیان این کشور، مستشاری و در بخش های آموزشی، تسلیحات و رد و بدل کردن اطلاعات امنیتی و رزمی علیه گروه تروریستی داعش خواهد بود.
با نزدیک شدن به زمان خروج نیروهای نظامی آمریکا و ائتلاف بین المللی از عراق، این ائتلاف نیز در بیانیه ای در روز یکشنبه ۵ دی ماه خبر داده که از اول دسامبر (۱۰ آذر) خروج نیروهای رزمی اش را از عراق آغاز کرده است.
ائتلاف بین المللی در این بیانیه آورده که ماموریت اصلی نیروهای باقی مانده آمریکا و ائتلاف در عراق، از این پس مشاوره، کمک و توانمندسازی نیروهای نظامی عراق برای مقابله با تروریست و شکست کامل داعش خواهد بود.
همان طور که در ابتدای این گزارش اشاره شد تعدادی از جریان های سیاسی در عراق با خروج نیروهای رزمی آمریکا و ائتلاف بین المللی از عراق مخالف هستند آنها معتقد هستند که داعش هنوز هم این قدرت را دارد کە امنیت عراق را بە خطر بیاندازد.
در همین زمینه محمد صالح صدقیان، کارشناس مسائل عراق چندی پیش در این زمینه به ایسنا گفت : بخش از کردها و جریان اهل تسنن در عراق نیز موافق خروج نیروهای نظامی آمریکا در عراق نیستند و دو سال پیش نیز که در پارلمان عراق مصوبه ای در مورد خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق به تصویب رسید، کردها و اهل تسنن در این زمینه مشارکت نداشتند. خود شیعیان در عراق نیز در این زمینه متفق القول نیستند و از جمله گروه های شیعه در عراق که بر خروج نیروهای نظامی آمریکا از این کشور تاکید دارند حشد شعبی است، ولی برخی از گروه ها در عراق با این گروه مخالف هستند چرا که معتقدند این موضوع به ضرر عراق است و ممکن است خود آمریکایی ها کاری کنند که این موضوع به زیان عراق شود و اتفاقی که اکنون در افغانستان در حال رخ دادن است در عراق نیز تکرار شود.
آمریکا هیچ برنامه ای برای پایان دادن به حضور نظامی خود در عراق ندارد و تنها به دنبال تغییر عنوان حضور خود است
برخی دیگر از گروه های سیاسی عراق از جمله سران گروه های مقاومت نسبت به تغییر نقش نیروهای آمریکایی از حالت رزمی به مستشاری هشدار می دهند و تاکید می کنند که عراق به مشورت با نیروهایی نیاز ندارد که خود در ماموریت‌شان ناکام بوده اند.
در راستای این مخالفت ها «قیس الخزعلی» دبیرکل جنبش «عصائب اهل الحق» از گروه‌های مقاومت عراقی چند روز پیش تاکید کرد که باقی ماندن دو هزار و ۵۰۰ مستشار آمریکایی در عراق غیرقابل قبول است.
بر اساس گزارش تارنمای «العهد» عراق، الخزعلی تاکید کرد که تعداد مستشاران را باید طرف عراقی و نه آمریکایی مشخص کند.
وی تاکید کرد که «اگر عقب نشینی نیروهای آمریکایی طبق شروط ما انجام نگیرد، مقاومت حق پاسخ دارد.»
الخزعلی گفت: مقاومت مخالف باقی ماندن نظامیان آمریکایی در دو پایگاه «عین الاسد» و «الحریر» است.
به گفته الخزعلی، آمریکا هیچ برنامه ای برای پایان دادن به حضور نظامی خود در عراق ندارد و تنها به دنبال تغییر عنوان حضور خود است.
دبیرکل عصائب اهل الحق تصریح کرد: مقاومت هرگونه پرواز جنگنده‌های نظامی در مناطقی را که داعش در آن حضور ندارد، پرواز تجاوزکارانه می‌داند.
رئیس ائتلاف الفتح نیز با باقی ماندن نیروهای آمریکایی در عراق تحت پوشش آموزش و مشورت‌دهی به نیروهای عراقی اعلام مخالفت کرد.
به گزارش ایسنا، به نقل از میدل ایست نیوز، «هادی العامری»، رئیس ائتلاف الفتح در مراسم گرامیداشت قربانیان آزادسازی منطقه الضلوعیه در اردوگاه اشرف در دیالی گفت: ما صبر و تحمل زیادی برای خروج نیروهای بیگانه از عراق کردیم و با همه تعلل‌ها و وقت‌کشی‌ها با توافق خروج نیروهای رزمی آمریکایی از عراق در پایان سال جاری موافقت کردیم، این هدفی است که چانه‌زنی بر سر آن امکان‌پذیر نیست.
وی با تاکید بر اینکه حاکمیت ملی خط قرمز ماست، اظهار کرد: پیام من به نیروهای آمریکایی و دولت عراق واضح و روشن است، باید آنچه بر سر آن توافق کردید را با تمام شفافیت عملیاتی کنید، ما هیچ‌گونه فریبکاری، دور زدن توافق یا تغییر در مسؤولیت و نقش نیروها را قبول نخواهیم کرد، اگر نیروهای آمریکایی بخواهند در عراق باقی بمانند، باید تاوان این تصمیم اشتباه را بپذیرند.
رئیس ائتلاف الفتح اظهار کرد: ما نمی‌پذیریم که حاکمیت عراق ناقص باشد، باقی ماندن حتی یک سرباز و یا نیروهای آموزش‌دهنده و مستشاری در پایگاه عین‌الاسد و یا الحریر مورد پذیرش ما نیست.
وی در پایان گفت: اگر دولت عراق نیاز به مربی نظامی و مستشار دارد، باید قرارداد و توافقی تدوین کند و اماکن حضور، شمار آنها و مسئولیت‌شان را توضیح دهد.
تعدادی از کارشناسان سیاسی آگاه بر مسائل عراق نیز با تاکید بر این که حضور آمریکا در عراق در این سال ها به جز ویرانی، آشوب، کشتار و ایجاد هرج و مرج برای مردم عراق هیچ پیامد دیگری نداشته است تاکید می کنند که تجربه مستشاری آمریکا در افغانستان نیز در نهایت به سقوط حکومت افغانستان و تسلط طالبان طی چند روز بر این کشور منجر شد.
آنها با تاکید بر اینکه عراق می تواند نیروهای مستشاری مورد نیاز خود را از دولت های اروپایی یا حتی جمهوری اسلامی ایران جذب کند، می گویند: پافشاری آمریکا بر ابقای نیروهای مستشاری خود در عراق نشان دهنده فشار واشنگتن بر حکومت عراق برای حفظ نیروهای موردنظرش در این کشور است.
این کارشناسان بر این باورند که با حضور نیروهای آمریکایی تحت عنوان مستشار در عراق، گروه های مقاومت علیه این اشغالگری خواهند ایستاد و در این صورت، احتمالا حکومت عراق تحت فشار آمریکا، ناچار خواهد شد به این کشور اجازه استفاده از نیروهای جنگی در برابر گروه های مقاومت را بدهد و در نتیجه، باز هم زنجیره حضور آمریکا در عراق ادامه خواهد یافت و این در نهایت بدان معنا است که آمریکا اساسا قصد خروج از عراق را ندارد.