به گزارش مشرق، ناصر هادیان، استاد دانشگاه و از تحلیلگران اصلاح‌طلب و حامی برجام است که در جدیدترین مواضع خود ادعاهای دولتمردان گذشته درخصوص ممانعت مجلس از شکل‌گیری توافق در ماه‌های پایانی دولت روحانی را به جد رد کرده است.
او در مصاحبه اخیر خود با روزنامه اعتماد تحلیلی ارائه داده که نشان می‌دهد هجمه حامیان دولت گذشته و نزدیکان محمدجواد ظریف و عباس عراقچی به دولت سیزدهم و مذاکره کنندگان یک برخورد سیاسی و فاقد نگاه علمی است.
هادیان معتقد است آنچه باعث شد تا مذاکرات در اواخر دولت روحانی و در گفت‌وگوهای وین یک تا شش به نتیجه نرسد تحلیل غلط امریکا و عدم اراده لازم بایدن برای پرداخت هزینه سیاسی احیای برجام بوده است. وی گفته است: «می‌توان از دلایل متعددی برای عدم توافق سخن گفت که در این فرصت نمی‌توان به همه آنها پرداخت اما پیش از این نیز گفته‌ام که در دوره‌ای امریکایی‌ها تصور می‌کردند ایران برای رسیدن به این توافق مستأصل است و همین تحلیل اشتباه باعث شد دیر به این جمع‌بندی برسند که ایران مستأصل نیست و در نتیجه پای میز مذاکره حاضر شدند. البته امریکا در آن زمان هم حاضر نبود هزینه‌های لازم برای احیای برجام را پرداخت کند. در آن دوره، مذاکرات در واپسین ماه‌های دولت حسن روحانی انجام شد اما به تحولات ناشی از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران برخورد کرده و به یک بحث سیاسی در داخل کشور تبدیل شد، در نتیجه همه منتظر ماندند تا تغییر دولت در ایران رخ بدهد.»
او در مصاحبه اخیر خود با روزنامه اعتماد تحلیلی ارائه داده که نشان می‌دهد هجمه حامیان دولت گذشته و نزدیکان محمدجواد ظریف و عباس عراقچی به دولت سیزدهم و مذاکره کنندگان یک برخورد سیاسی و فاقد نگاه علمی است.
هادیان معتقد است آنچه باعث شد تا مذاکرات در اواخر دولت روحانی و در گفت‌وگوهای وین یک تا شش به نتیجه نرسد تحلیل غلط امریکا و عدم اراده لازم بایدن برای پرداخت هزینه سیاسی احیای برجام بوده است. وی گفته است: «می‌توان از دلایل متعددی برای عدم توافق سخن گفت که در این فرصت نمی‌توان به همه آنها پرداخت اما پیش از این نیز گفته‌ام که در دوره‌ای امریکایی‌ها تصور می‌کردند ایران برای رسیدن به این توافق مستأصل است و همین تحلیل اشتباه باعث شد دیر به این جمع‌بندی برسند که ایران مستأصل نیست و در نتیجه پای میز مذاکره حاضر شدند. البته امریکا در آن زمان هم حاضر نبود هزینه‌های لازم برای احیای برجام را پرداخت کند. در آن دوره، مذاکرات در واپسین ماه‌های دولت حسن روحانی انجام شد اما به تحولات ناشی از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران برخورد کرده و به یک بحث سیاسی در داخل کشور تبدیل شد، در نتیجه همه منتظر ماندند تا تغییر دولت در ایران رخ بدهد.»
وی البته توضیحی نداده است که چرا امریکا در مذاکره با نماینده روحانی در مذاکرات اعتقاد داشته ایران مستأصل گشته است؛ چرا که واضح است دیپلماسی اشتباه دولت قبل و گره زدن تام حکمرانی در ایران به برجام این تصویر استیصال‌گونه را از کشورمان ساخته بود.
نقش مهم مصوبه مجلس
این تحلیلگر اصلاح‌طلب ضمن رد ادعای رئیس جمهور پیشین که معتقد است مصوبه مجلس شورای اسلامی درآذرماه ۱۳۹۹ دست هیأت مذاکره‌کننده را بسته و حصول توافق را به تعویق انداخت گفت: «به هیچ‌وجه مصوبه مجلس شورای اسلامی و پیش از آن کاهش تعهدات را امر منفی در مذاکرات نمی‌دانم. مصوبه مجلس دست مذاکره‌کننده ما را قوی کرد. مصوبه مجلس ما درست مانند اقدام‌هایی است که در کنگره امریکا پیرامون چند و چون برجام انجام می‌شود و ممکن است با رضایت دولت کاخ سفید هم نباشد. آیا بایدن به آنها می‌گوید که اقدام شما دست من را در مذاکرات تضعیف می‌کند؟»
چرایی درخواست تضمین از سوی ایران
هادیان در قسمتی از این مصاحبه علت بی‌اعتبار شدن دولتمردان گذشته را نیز اینگونه ارزیابی کرد که: «بسیاری از کسانی که در ایران موافق بهبود رابطه ایران با غرب بودند در نتیجه اقدام امریکا بی‌اعتبار شدند.»
این تحلیلگر سیاسی چرایی تأکید ایران به درخواست ضمانت را بی اعتمادی ایجاد شده دانست و با رد ادعای فرابرجامی بودن این خواسته قانونی تهران، گفت: «امروز اگر ایران از توافق پایدار سخن می‌گوید یا به دنبال یک توافق مانا است به این دلیل است که امریکا مسیر اعتمادسازی را که با برجام ریل‌گذاری شده بود از بین برد. ایران و طرف مقابل برای رسیدن به برجام مانند هر توافق دیگری به وجود حداقلی از اعتماد نیاز داشتند که این حداقل دیگر وجود ندارد و این یکی از شرایط متفاوت در ۲۰۲۲ با ۲۰۱۵ است. اروپایی‌ها که باید این مسأله را درک کنند یا سکوت می‌کنند یا با امریکا همراهی می‌کنند. بنابراین نگرانی امروز ایران کاملاً درست است بخصوص که کاندیداهای اصلی جمهوریخواهان در انتخابات آتی ۲۰۲۴ به صراحت تهدید و تأکید می‌کنند که در صورت پیروزی در این انتخابات باز از توافق هسته‌ای با ایران خارج خواهند شد. با شرایطی که امروز در جامعه امریکا شاهد آن هستیم این گروه شانس خوبی هم برای پیروزی دارند.»
تحلیل هادیان از رفتار امریکایی‌ها
ناصرهادیان به تغییر ادبیات کاخ سفید در قبال ایران هم پرداخت. وی درخصوص عدم اعلام مجدد کاخ سفید از نیاز این کشور به توافقی گسترده‌تر گفت: «در ابتدا او [بایدن] از لزوم رسیدن به توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر با ایران سخن می‌گفت اما می‌بینیم که دیگر در ادبیات او چنین چیزی به چشم نمی‌خورد. چرا؟ آنها از این خواسته دست نکشیده‌اند بلکه منتظر هستند تا آنچه سرمایه استراتژیک ایران می‌خوانند و عمدتاً اورانیوم غنی شده ۲۰ و ۶۰ درصد است را از ایران گرفته و پس از آن برای مطرح کردن توافقی جدید با بندهای قوی‌تر و طولانی‌تر اقدام کنند.»
وی ادامه داد: «من کمترین ابهامی ندارم که همین تیم جو بایدن پس از حصول توافق احیای برجام، باز هم به سراغ ایران برای تمدید توافق یا رسیدن به توافقی جدید در مسیر تداوم محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران خواهد آمد.» به نظر می‌رسد این سخنان از سوی حامیان سابق دولت روحانی را باید به فال نیک گرفت، چرا که پایان ذوق زدگی‌ها و عبور از رویکرد «هر توافقی بهتر از بی‌توافقی است» می‌تواند قدمی مهم در تأمین منافع ملی کشورمان ایجاد کند.
نقش مهم مصوبه مجلس
این تحلیلگر اصلاح‌طلب ضمن رد ادعای رئیس جمهور پیشین که معتقد است مصوبه مجلس شورای اسلامی درآذرماه ۱۳۹۹ دست هیأت مذاکره‌کننده را بسته و حصول توافق را به تعویق انداخت گفت: «به هیچ‌وجه مصوبه مجلس شورای اسلامی و پیش از آن کاهش تعهدات را امر منفی در مذاکرات نمی‌دانم. مصوبه مجلس دست مذاکره‌کننده ما را قوی کرد. مصوبه مجلس ما درست مانند اقدام‌هایی است که در کنگره امریکا پیرامون چند و چون برجام انجام می‌شود و ممکن است با رضایت دولت کاخ سفید هم نباشد. آیا بایدن به آنها می‌گوید که اقدام شما دست من را در مذاکرات تضعیف می‌کند؟»
چرایی درخواست تضمین از سوی ایران
هادیان در قسمتی از این مصاحبه علت بی‌اعتبار شدن دولتمردان گذشته را نیز اینگونه ارزیابی کرد که: «بسیاری از کسانی که در ایران موافق بهبود رابطه ایران با غرب بودند در نتیجه اقدام امریکا بی‌اعتبار شدند.»
این تحلیلگر سیاسی چرایی تأکید ایران به درخواست ضمانت را بی اعتمادی ایجاد شده دانست و با رد ادعای فرابرجامی بودن این خواسته قانونی تهران، گفت: «امروز اگر ایران از توافق پایدار سخن می‌گوید یا به دنبال یک توافق مانا است به این دلیل است که امریکا مسیر اعتمادسازی را که با برجام ریل‌گذاری شده بود از بین برد. ایران و طرف مقابل برای رسیدن به برجام مانند هر توافق دیگری به وجود حداقلی از اعتماد نیاز داشتند که این حداقل دیگر وجود ندارد و این یکی از شرایط متفاوت در ۲۰۲۲ با ۲۰۱۵ است. اروپایی‌ها که باید این مسأله را درک کنند یا سکوت می‌کنند یا با امریکا همراهی می‌کنند. بنابراین نگرانی امروز ایران کاملاً درست است بخصوص که کاندیداهای اصلی جمهوریخواهان در انتخابات آتی ۲۰۲۴ به صراحت تهدید و تأکید می‌کنند که در صورت پیروزی در این انتخابات باز از توافق هسته‌ای با ایران خارج خواهند شد. با شرایطی که امروز در جامعه امریکا شاهد آن هستیم این گروه شانس خوبی هم برای پیروزی دارند.»
تحلیل هادیان از رفتار امریکایی‌ها
ناصرهادیان به تغییر ادبیات کاخ سفید در قبال ایران هم پرداخت. وی درخصوص عدم اعلام مجدد کاخ سفید از نیاز این کشور به توافقی گسترده‌تر گفت: «در ابتدا او [بایدن] از لزوم رسیدن به توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر با ایران سخن می‌گفت اما می‌بینیم که دیگر در ادبیات او چنین چیزی به چشم نمی‌خورد. چرا؟ آنها از این خواسته دست نکشیده‌اند بلکه منتظر هستند تا آنچه سرمایه استراتژیک ایران می‌خوانند و عمدتاً اورانیوم غنی شده ۲۰ و ۶۰ درصد است را از ایران گرفته و پس از آن برای مطرح کردن توافقی جدید با بندهای قوی‌تر و طولانی‌تر اقدام کنند.»
وی ادامه داد: «من کمترین ابهامی ندارم که همین تیم جو بایدن پس از حصول توافق احیای برجام، باز هم به سراغ ایران برای تمدید توافق یا رسیدن به توافقی جدید در مسیر تداوم محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران خواهد آمد.» به نظر می‌رسد این سخنان از سوی حامیان سابق دولت روحانی را باید به فال نیک گرفت، چرا که پایان ذوق زدگی‌ها و عبور از رویکرد «هر توافقی بهتر از بی‌توافقی است» می‌تواند قدمی مهم در تأمین منافع ملی کشورمان ایجاد کند.