سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
********
روزنامه‌های امروز دوشنبه یازدهم مهرماه در حالی چاپ و منتشر شد که بررسی اغتشاشات در مجلس، آزادسازی دارایی‌های ایران و پاسخ به این سؤال که چرا سلبریتی‌ها یا آتش بیاران معرکه شدند در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
روزنامه اعتماد در شماره امروز خود به بررسی تیپولوژی عوامل اغتشاشات پرداخته و به نقل از شهین دخت خوارزمی نوشته است:
این نسل با ابزارهای نوین ارتباطی، جهان ارتباطی و ویدیو کیم بزرگ‌شده است. همین امروز شما به اعتراضات اخیر که نگاه می‌کنید، نشانه‌های این ابزارها را می‌بینید. ببینید جوانان چقدر با راهبردهای جالب عمل می‌کنند. امروز یک ساعت خاص در خیابان حاضر می‌شوند، فردا در یک ساعت دیگر تا متولیان نتوانند رفتار آنها را پیش‌بینی کنند. این استراتژی را از ویدیوگیم‌ها آموخته است و آن‌قدر بازی می‌کند تا به پیروزی برسد. برای او شکست وجود ندارد. من ۴ مقاله درباره بازی‌های ویدیویی و تأثیر آن بر جوانان نوشته‌ام، اما آیا نظام حکمرانی کشور نیز یک چنین درکی دارد؟
روزنامه آرمان ملی نیز همین سر خط روزنامه اعتماد را پیش‌گرفته و در گفت‌وگو با تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس به آسیب‌شناسی وقایع اخیر پرداخته و در مطلبی که عکس یک کرده با عنوان «محدود کردن فضای مجازی گستره اعتراضات را بیشتر کرد» نوشته است:
مهم‌ترین تغییر تجمعات اخیر نسبت به گذشته این است که تجمعات و شعارها شکل عام به خود گرفته است. یکی از دلایل عمومی شدن این تجمعات این است که گروه‌های واسط و مرجع اجتماعی همچون مطبوعات، احزاب و چهره‌های موردقبول عموم به دلیل پاره‌ای برخوردها از میانه غایب شده‌اند و امروز هیچ فرد یا گروهی وجود ندارد که بتوان با آنها گفت‌وگو کرد.
در ادامه این گفتگو آمده است:
هنگامی‌که اینترنت و فضای مجازی را محدود کردند کسانی که در این فضا فعالیت اقتصادی و علمی می‌کردند نیز با مانع مواجه شدند و به همین دلیل سیاسی شدند. به همین دلیل نیز از زمانی که فضای مجازی محدود شد مکان اعتراضات تغییر کرده و گستره بیشتری پیدا کرد. اگرچه در روزهای ابتدایی مراکز شهرها محل اعتراض بود اما پس از مدتی به محله‌ها و مناطق شرق و غرب در تهران کشیده شد.
حضور در اغتشاشات با مدل جوکری و گیمری در خیابان محصول عدم حکمرانی در نظام سایبری است. تحلیل وضعیت میدانی تجمعات برگزارشده نشان می‌دهد که میزان «خشونت رفتاری» معترضان و اقداماتی نظیر حمله به اماکن دولتی به‌شدت افزایشی بوده و همچنین افزایش درگیری‌ها میان معترضان محسوس بوده است. مقایسه میان روند اغتشاشات در سراسر کشور نشان‌دهنده این گزاره است که درگیرترین نقاط به ترتیب استان تهران، تهران بزرگ، مازندران، گیلان، خراسان رضوی و اصفهان بوده است. این مدل بیش از آنکه محصول واقعی آموزشی ایران باشد؛ نشانه‌های از سبک زندگی اینستاگرامی در خود دارد.
روزنامه کیهان درباره اثرات جنگ سایبری و خشونت سازی در جامعه ایرانی نوشته است:
موسسه Graphika و «رصدخانه اینترنتی استانفورد» (Stanford Internet Observatory) اواخر ماه سپتامبر (مهرماه) ۲۰۲۲ با استفاده از اطلاعات ارائه‌شده از سوی مدیران متا، اینستاگرام، توئیتر و فیس‌بوک در مورد حساب به ظاهر شخصی یا سایت رسانه‌ای جعلی، نتیجه پژوهشی را منتشر کردند که از عملیات نفوذ ارتش ایالات متحده خبر می‌دهد. نکته مهم اینجاست که این حساب‌ها به صورت مستقیم به فرماندهی مرکزی ایالات متحده (Centcom) و برخی از رسانه‌های خبرپراکنی وابسته به دولت آمریکا ارتباط داشته‌اند.
در ادامه این گزارش آمده است:
متن ترجمه گزارش تحلیلی دو موسسه یادشده با عنوان «صداهای ناشنیده: ارزیابی پنج سال پویش نفوذ مخفی طرفدار غرب» که به صورت بسیار خلاصه از سوی ایرنا منتشر شده، نشان می‌دهد که اندیشکده‌های غربی نیز پذیرفته‌اند کارزار فشار علیه ایران در رسانه‌های اجتماعی از طریق ایجاد حساب‌های جعلی به وسیله ارکان اصلی ایالات متحده دنبال می‌شود تا با ارائه اطلاعات نادرست، فریب و حتی ترویج رویکردهای افراطی و انتساب آن به افراد وابسته به‌نظام، موجب بدبینی افکار عمومی به جمهوری اسلامی شوند.
روزنامه وطن امروز در گزارشی قابل توجه عکس یک خود را به تصویر برهنه شدن برخی براندازان در تجمعات خارج از کشور اختصاص داده و با تیتر «از آزادی چه می‌خواهند؟» نوشته است:
سیرک ضد انقلاب در تجمعات اول اکتبر در خارج از کشور تصویر واضحی از ماهیت شعارهای آنان را نشان داد از توحش تا برهنگی؛ از خشونت تا تجزیه‌طلبی.
در این گزارش آمده است: اصل خواسته و هدف‌شان نه براندازی نظام حاکم که اساساً نابودی کشوری به نام ایران است. یک روز کمپ تحریم ورزش ایران را به راه می‌اندازند و روز دیگر به حمایت از فیلمی برمی‌خیزند که چهره‌ای سراسر تاریک از ایران به نمایش گذاشته است. روزی در نامه‌هایی خواستار تحریم مردم ایران می‌شوند و روز دیگر خطاب به قاتلان قهرمان ملی ایران نامه تشکرآمیز صادر می‌کنند. حالا هم به بهانه فوت مرحومه مهسا امینی به خیابان‌ها آمده و با موج‌سواری روی خون او، اصل خواسته‌شان، یعنی تجزیه‌طلبی را فریاد می‌زنند.
بزودی آزادی ۷ میلیارد دلار
روزنامه ایران به تحلیل خبر آزادی موقت باقر نمازی پرداخته و نوشته است:
۷ میلیارد دلار از منابع مالی بلوکه شده ایران در روزهای آینده آزاد می‌شود. این خبر در حالی روز گذشته منتشر شد که همزمان سخنگوی سازمان ملل از آزاد شدن باقر نمازی و مرخصی کوتاه‌مدت سیامک نمازی، زندانیان دوتابعیتی از زندان در ایران خبر داده است. این نتیجه در حالی حاصل آمده که بر اساس خبرهای رسیده، ایران هنوز حساب‌های اعلامی برای انتقال منابع مذکور را بنا بر ملاحظات بانکی نپذیرفته و حساب‌های جدیدی را به این منظور معرفی کرده است. انتشار اخبار درباره آزادی منابع ارزی ایران موجب شد تا مقامات کاخ سفید در بیانیه‌ای «قریب‌الوقوع بودن» آزادی این منابع را تکذیب کنند. اگرچه اصل خبر تبادل تکذیب نشد.
روزنامه سازندگی باقر و سیامک نمازی را عکس روی جلد کرده و با عنوان «توافق غیررسمی» نوشته است:
در سایه مذاکرات ایران و آمریکا باقر و سیامک نمازی آزاد شدند و در قبال آن ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی مسدود شده ایران در کره جنوبی آزاد می‌شود.
در ادامه این گزارش آمده است:
سیامک و باقر نمازی چند سال پیش به اتهام جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شده بودند. روز گذشته نورنیوز، رسانه وابسته به شورای عالی امنیت ملی نیز خبر داد که در حالی که مذاکرات رفع تحریم‌ها به دلیل عدم اتخاذ تصمیم سیاسی از سوی ایالات متحده آمریکا همچنان بدون حصول نتیجه باقی مانده، این کشور مستقل از روند مذاکرات هسته‌ای در حال پیگیری موضوع آزادی زندانیان خود در ایران و هم زمان آزادسازی منابع مسدود شده ارزی کشورمان در کره جنوبی است و ایران هنوز حساب‌های اعلامی برای انتقال منابع مذکور را بنا بر ملاحظات بانکی نپذیرفته و حساب‌های جدیدی را به این منظور معرفی کرده است.
روزنامه جام‌جم نیز در تیتر یک امروز خود با طرح این سؤال که «پیام آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران چیست؟» به بررسی آخرین تحولات در سیاست خارجی پرداخته است، در این گزارش آمده است:
خبر تبادل نمازی و آزادسازی منابع ایران رسماً به معنای پایان ظرفیت پروژه از نظر آمریکایی‌هاست و به همین دلیل دولت بایدن این‌بار ترجیح داده فرصت معامله از دری غیر از توافق هسته‌ای را از دست ندهند؛ اما یک فرامتن بسیار مهم دیگر این است که آمریکایی‌ها حالا به خوبی متوجه شده‌اند در برابر قدرت جمهوری اسلامی باید از خود نرمش و تعامل نشان دهند و برخوردهایی مثل فشار حداکثری فقط خود آنها را به گوشه رینگ می‌برد.
در این گزارش آمده است:
نکته پایانی و بسیار مهم دیگر هم این است در شرایطی که ایران در چند روز گذشته ناامنی و شلوغی‌های خاصی را پشت سر گذاشته. در این شرایط اما آمریکا حاضر شده برای مبادله نمازی‌ها دلار آزاد کند که این یعنی رسماً اغتشاشگران در خیابان سرکار هستند و نظام جمهوری اسلامی ایران با رویکردها و سیاست‌ورزی خود پابرجا خواهدماند.