به گزارش مشرق به نقل از مهر، کارگر روزمزد؛ نیروهایی هستند که صرفا به میزان روزهایی که کار می کنند مزد دریافت می کنند و از کلیه حمایت های جانبی قانون کار اعم از بیمه، سنوات، عیدی، پاداش، گروه، رتبه، اضافه کاری، حقوق ثابت و مواردی از این دست محروم هستند.

اهمیت بررسی نیروهای روزمزد در کشور که اغلب در مشاغل خدماتی و ساختمانی فعالیت دارند از این جهت حائز اهمیت است که اولا تعداد آنها با توجه به نبود آمارهای رسمی بالا است و از سویی نیز به دلیل وارد نشدن لیست آنها در هیچ یک از بانک های اطلاعاتی مانند بیمه، مورد سوء استفاده برخی کارفرمایان نیز قرار می گیرند.

علاوه بر موارد یاد شده که باید گفت نیروهای کار روزمزد را در ردیف آسیب پذیرترین گروه های کاری کشور قرار می دهد، عدم وجود آمارهای مشخص از تعداد شاغلان روزمزد، میزان مهارت ها و تخصص آنها، وضعیت فراوانی در بخش های مختلف مانند ساختمان، خدمات، کشاورزی و غیره، نبود هرگونه پوشش بیمه ای و مواردی از این دست؛ باعث شده تا روزمزدان به عنوان فراموش شدگان بازار کار کشور شناخته و محسوب شوند.

فراموش شدگان بازار کار

تاکنون هیچگونه آمار روشنی از وضعیت نیروهای روزمزد کشور منتشر نشده است و اگر چنین بررسی هایی نیز در مرکز آمار ایران انجام شده، نتایج آن مشخص نشده و در اختیار عموم قرار نگرفته است.

در دوره فعالیت وزارت سابق رفاه، مقامات ارشد آن وزارتخانه خبر از برنامه ریزی دولت برای ایجاد پوشش بیمه ای 1 میلیون و 500 هزار کارگر روزمزد ساختمانی داده بودند که این مسئله نشان می دهد احتمالا بررسی ها و آمارگیری هایی از کارگران روزمزد انجام شده است.

اگر بتوان به آمار ثبت نامی های در سامانه درخواست سهام عدالت که شناسایی گروه های روزمزد شاغل در بخش ساختمان و فصلی را هدفگذاری کرده بود، استناد کرد طبق گزارش سال گذشته سازمان خصوصی سازی حداقل 3 میلیون و 200 هزار نفر کارگر در کشور به صورت روزمزد مشغول به کار هستند که البته این میزان به گفته مقامات کارگری کشور تا 5 میلیون نفر نیز قابل افزایش است.

با این حال، تاکنون نه تنها هیچگونه برنامه ریزی مشخصی برای ساماندهی گروه های شاغل در بخش روزمزد انجام نشده است، بلکه در قانون کار نیز اساسا هیچ پوشش حمایتی قانونی برای شاغلان روزمزد در نظر گرفته نشده است.

تنها اقدامی که می توان به نوعی آن را شناسایی شاغلان روزمزد نیز تلقی کرد، همان ثبت نام از کارگران متقاضی سهام عدالت در سال گذشته بود که متاسفانه آن برنامه نیز متوقف شده است.

اشتغال 5 میلیون روزمزد

نبود آمارها در مورد نیروهای ساعتی و یا روزمزد می تواند اقدام به هرگونه برنامه ریزی حمایتی برای این گروه ها را با شکست همراه سازد، همچنین باعث ادامه آشفتگی فعالیت های روزمزدی و ساعت مزدی در کشور شود.

با اینکه به صورت کلی قانون کار، پایه و اساس شکل گیری ارتباط بین کارگر و کارفرما را فعالیت ساعتی قرار داده است، اما همانگونه که عنوان شد روزمزدان آن دسته از افراد ساعت مزد محسوب می شوند که اساسا امکان دسترسی به حمایت های جانبی قانون کار را ندارند و اغلب در وضعیت حداقل مزایا که همان مزد روزانه است، قرار می گیرند.

فعالان بازار کار معتقدند در سال های اخیر میزان روزمزدان در کشور ما افزایش یافته و می توان این افراد را به وضوح در خیابان ها و بر سر چهارراه ها مشاهده کرد.

حمید حاج اسماعیلی، در گفتگو با مهر با بیان اینکه بیشترین میزان روزمزدان کشور در بخش های خدمات و ساختمان فعالیت دارند، گفت: متاسفانه به دلیل عدم وجود برنامه های حمایتی از نیروی کار شاغل در بخش روزمزدی، هم اکنون اتباع بیگانه به ویژه افاغنه محوریت کارها را در این حوزه به دست گرفته اند.

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف با تاکید بر اینکه بیشتر کارگران روزمزد ساختمانی امروز کشور افغانی هستند، اظهار داشت: با اینکه این گروه ها از عیدی، پاداش، سنوات و بیمه نیز برخوردار نیستند؛ اما به دریافت حقوق های روزانه خود راضی هستند.

اشتغال روزمزدان در ساختمان و خدمات

حاج اسماعیلی با تاکید بر اینکه کارگران مهاجر مجال فعالیت از نیروهای ایرانی را گرفته اند، تصریح کرد: باید سازمانی برای نظارت بر فعالیت نیروهای روزمزد تشکیل و بر این امور نظارت داشته باشند.

این فعال کارگری با بیان اینکه دولت مدعی آسیب زدن نیروهای فاقد شناسنامه به بازار کار هستند، ادامه داد: با این حال، تعداد کارگران روزمزد در کشور افزایش یافته و اغلب نیز در بخش های خدماتی مشغول به فعالیت هستند. افزایش ثبت شرکت های خدماتی در سال های اخیر به این روند دامن زده است.

وی خاطر نشان کرد: ممکن است به دلیل افزایش سطح دستمزدها در مشاغلی مانند ساختمان سازی نیروهای روزمزد در مواردی دریافتی های مناسبی را نیز داشته باشند، اما دولت نتوانسته است در این زمینه ورود جدی و مناسبی به منظور نظارت و ساماندهی نیروی کار داشته باشد و می بینیم که امروز نیروهای کار غیرمجاز خارجی به راحتی در کشور تردد و اشتغال دارند.

وضعیت دستمزد روزمزدی‌ها

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف، گفت: اینکه هیچ دستگاهی در کشور خود را متولی نیروی کار نمی داند باعث می شود تا ما امروز هیچگونه آماری از وضعیت اشتغال نیروهای روزمزد و حقوق و دستمزدهای آنها نداشته باشیم.

حاج اسماعیلی 70 درصد نیروهای شاغل در بخش ساختمان را افغانی و غیرمجاز می داند و معتقد است عدم توان دولت در اجرای طرح بیمه کارگران ساختمانی و حمایت از نیروی کار ایرانی باعث ایجاد عوارضی برای بازار کار شده است.

به گفته وی، کشور در شرایط فعلی در بخش نیروی کار روزمزد با مازاد نیروی متقاضی کار مواجه است و این مسئله باعث می شود که حتی نیروهایی به امید کار هر روز از منزل خارج شوند و شب دست خالی به منازل خود بازگردند.

این فعال کارگری تصویب دستمزد روزانه 12 هزار و 990 تومانی برای مشمولان قانون کار را در مورد نیروهای روزمزد ناکارآمد و غیرقابل اجرا دانست و گفت: امروز کارگران روزمزد شاغل در ساختمان سازی ها بین 50 تا 70 هزار تومان در هر روز مزد دریافت می کنند.