به گزارش مشرق، تب که در پزشکی به آن پیرکسیا نیز می‌گویند زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن در حال جنگ با عفونتی باکتریایی، ویروسی یا دیگر پاتوژن‌های بیماری‌زاست. تب کمک می‌کند با بالارفتن دمای بدن، پاتوژن مورد نظر نابود شود، اما نه آنقدر بالا که نتوانیم جان سالم به در ببریم!

تب بالا می‌تواند ناشی از واکنش دارویی، بیماری التهابی، اختلالات خودایمنی، زیاد در معرض گرما قرارگرفتن و یا دیگر عوارض غیرعفونی نیز باشد. این عوارض با اختلالی که در قسمت بخصوصی از مغز که مانند ترموستات بدن است و هیپوتالاموس نام دارد ایجاد می‌کنند، باعث تب می‌شوند.

وقتی دمای بدن را با دماسنج یا تب سنج دهانی چک می‌کنید اگر ۳۷ درجه سانتیگراد را نشان بدهد، دمای نرمالی محسوب می‌شود. هر عددی بالای ۳۷.۳ درجه سانتیگراد در افراد بزرگسال و کودکان تب تلقی می‌شود.

تب بالای ۳۹.۴ درجه در بزرگسالان تب بالا محسوب می‌شود اما تب بالا برای کودکان و سایر افراد معیار دیگری دارد.

علت‌های تب بالا

تقریبا هر عفونتی می‌تواند باعث تب بسیار بالا بشود، خصوصا اگر بدن قبلا در معرض این پاتوژن قرار نگرفته باشد و نسبت به آن ایمنی پیدا نکرده باشد. تب بالا در مواردی که عفونتی درمان نشده وجود دارد یا عفونت قبلی بدتر شده و بر دیگر ارگان‌ها اثر بگذارد نیز می‌تواند رخ دهد.

علت‌های عفونتی تب بالا:

. آپاندیسیت

. سلولیتیس (عفونت پوستی بافت نرم)

. انسفالیت (التهاب مغز)

. مننژیت (التهاب بافت‌های پیرامون مغز و نخاع)

. مونونوکلئوسیس (عفونتی که اغلب با ویروس اپشتین‌بار مرتبط است)

. اوستئومیلیت (عفونت استخوانی)

. عفونت‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا، کووید – ۱۹، پنومونی و سل

. عفونت‌های مجاری ادراری

برخی از بیماری‌های غیرعفونی که می‌توانند باعث تب خیلی بالا بشوند:

. خونریزی درون جمجمه‌ای

. طوفان تیروئیدی (عارضه‌ای که در آن غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید تولید می‌کند)

. سندرم سروتونین (یک نوع واکنش دارویی جدی)

. سپسیس (واکنش زیاد بدن نسبت به یک عفونتی که به جریان خون رسیده است)

. سندرم کاواساکی (یک بیماری التهابی نادر در کودکان)

. سندرم نورولپتیک بدخیم (یک واکنش نسبت به داروهای آنتی‌سایکوتیک)

. سکته گرمایی (به هم خوردن تنظیمات دمایی بدن در اثر گرمای بسیار زیاد)

علائم تب خیلی بالا چیست؟

علائم تب با بالا رفت دمای بدن بدتر می‌شوند. تب‌ها به‌طورکلی اینگونه طبقه‌بندی می‌شوند:

. تب پایین

. تب متوسط

. تب بالا

. تب هیپرپیرکسی

تب پایین

تب پایین به تب ۳۷.۳ تا ۳۸ درجه در بزرگسالان گفته می‌شود.

علائم:

. احساس گرما

. سردرد

. درد چشم‌ها

. تشنگی

. بی‌اشتهایی

تب متوسط

تب متوسط به تب ۳۸.۱ تا ۳۹ درجه در بزرگسالان گفته می‌شود.

علائم:

. تعریق

. سرگیجه و احساس سبکی در سر

. بدن درد

. احساس خستگی

. تهوع

تب بالا

تب بالا به تب ۳۹.۱ تا ۴۱ درجه در بزرگسالان گفته می‌شود. این تب می‌تواند تمام علائم گفته شده در بالا را داشته باشد به‌علاوه:

. لرز و رعشه

. ضعف شدید

. افزایش ضربان قلب

. رنگ‌پریدگی پوست

. ناراحتی در معده

. استفراغ

. کاهش ادرار

تب هیپرپراکسی یا بسیار بالا

هیپرپیرکسی کلمه‌ای است که برای تب بسیار بالا و بالای ۴۱.۵ درجه استفاده می‌شود. این تب می‌تواند در افرادی که عفونت شدید یا خونریزی مغزی دارند رخ بدهد.

علائم:

. گیجی و کاهش هشیاری

. توهم

. از دست دادن هشیاری

. تنفس‌های تند و سطحی

. قرمزی و خشکی و داغی پوست

. ضربان قلب تند اما ضعیف

. گشاد شدن مردمک‌ها

. ناتوانی در دفع ادرار

. تشنج

آیا تب بالا می‌تواند باعث مرگ شود؟

هر چند تب بالا، خصوصا تبی که مدت زیادی طول می‌کشد می‌تواند منجر به آسیب مغزی و مرگ شود اما شایع نیست. آسیب مغزی به طور کلی در صورتی اتفاق می‌افتد که تب بالای ۴۲ درجه برود.

بر اساس مطالعه‌ای، سکته گرمایی کشنده‌ترین علت مرگ ناشی از گرماست و تقریبا ۵۸ درصد از افرادی که دچار سکته گرمایی می‌شوند جان خود را از دست می‌دهند. افرادی که نجات پیدا می‌کنند ممکن است به طور کامل بهبود بیابند اما برخی شاید دچار عوارض بلندمدت شوند، مثل آسیب کلیوی، مغزی، کبدی، قلبی و یا روده‌ای.

وقتی تب خیلی بالاست چه باید بکنید؟

علائم نقش بسیار مهمی دارند و مشخص می‌کنند آیا نیاز به اقدام پزشکی وجود دارد یا نه. در مورد کودکان و خردسالان، بهترین کار مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز درمانی است و فرقی نمی‌کند درجه تب چقدر باشد، به هر حال کودکی را که تب دارد باید به پزشک نشان دهید. در مورد افراد سالمند و کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند نیز همینطور.

در مورد کودکان و سالمندان در شرایط زیر نیاز به اقدام اورژانسی پزشکی وجود دارد:

. بچه‌های ۳ ماهه یا کوچکتر: تب سنج معقدی ۳۸ درجه یا بالاتر را نشان می‌دهد

. بچه‌های ۳ تا ۱۲ ماهه: تب سنج دهانی ۳۹ درجه را نشان می‌دهد

. بچه‌های دو ساله یا کوچک‌تر: تبی که بیشتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول کشیده

. بچه‌های بزرگ‌تر، نوجوانان و بزرگسالان: تب بالای ۴۰.۵ درجه و یا تب بالای ۳۹.۴ درجه که بیشتر از ۴۸ ساعت طول کشیده

علائمی که نشان می‌دهند مراقبت اورژانسی لازم است

اگر تب همراه با علائم زیر باشد فرقی نمی‌کند چند درجه است و باید فورا اورژانس خبر کنید:

. گرفتگی گردن با سردرد شدید

. حساسیت شدید و ناگهانی نسبت به نور

. تشنج

. گیجی و کم هشیاری

. مشکل در راه رفتن یا بیدار ماندن

. مشکل در تنفس یا تنگی نفس

. استفراغ شدید و مداوم

. بثورات پوستی بنفش یا به رنگ خون (راش روزئولا)

. ناتوانی در دفع ادرار (احتباس ادرار)

چگونه تب را پایین بیاوریم؟

اگر فردی که تب دارد تقریبا حالش خوب است، به درمان خاصی نیاز نیست. در واقع چون کار تب کمک به نابود کردن عفونت است، درمان تب پایین می‌تواند در این فعالیت اختلال ایجاد کند. اما در مورد بچه‌ها، در صورتی که کودک همچنان مشغول بازی است و انرژی دارد، پس تب خطرناک نیست.

اما اگر علائم ناشی از تب به شما احساس بیحالی می‌دهند و درجه تبتان نزدیک به ۳۹.۴ در بزرگسال و ۳۸.۸ در کودک است، می‌توانید از داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب استفاده کنید.

استراحت کنید و مایعات زیاد بنوشید تا به بدنتان در مبارزه با عفونتی که دارد کمک کنید. حمام ولرم هم مفید است اما حمام سرد خوب نیست چون می‌تواند لرز ایجاد کرده و دمای بدن را بالاتر هم ببرد.

هشداری برای والدین

هرگز برای کاهش تب به کودکان و نوجوانان آسپیرین ندهید. این کار ریسک سندرم ری را که یک واکنش نادر و خطرناک است و باعث آسیب مغزی و کبدی می‌شود بالا می‌برد.

خلاصه این که:

تب یکی از راه‌هایی است که بدن با عفونت‌ها مبارزه می‌کند. با این حال، اگر تب در بزرگسالان به ۳۹.۴ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر برسد، باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر تب به ۴۰.۵ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر رسید، باید فورا به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید. همین امر در مورد نوزادان ۳ ماهه یا کمتر با ۳۷.۸ درجه سانتی‌گراد، ۳ تا ۱۲ ماهه با ۳۸.۹ سانتی‌گراد و ۲ سال یا کمتر با تب‌های بیش از ۴۸ ساعت صدق می کند.