به گزارش مشرق، فارس نوشت: آيت‌الله احمد بهشتي عضو شوراي علمي بنياد بوعلي در دومين روز از کنگره بين‌المللي فلسفه به ارائه مقاله خود با عنوان «تطابق دين و فلسفه در حکمت متعاليه» پرداخت.
وي در ابتداي سخنان خود با بيان اينکه در جهان غرب بهخلاف شرق از منظر فلسفه به دين نگاه کرده‌اند و از اين طريق دين را نپذيرفته‌اند، گفت: در شرق نيز گاهي اين مورد ديده شده است اما بسيار نادر است به عنوان مثال «کندي» از منظر فلسفي به دين مي‌نگريست. بر اساس حديثي از بحار‌الانوار نقل است که وي در حال تدوين کتابي با موضوع تناقضات قرآن بود اما به سفارش امام عسکري(ع) از اين کار خود دست کشيد و نوشته‌هاي خود را سوزاند. درست است که اين حديث يک خبر واحد است اما در واقع صحت دارد.
رئيس دانشگاه قم ادامه داد: در تاريخ هم مي‌خوانيم که وي با چه نگاه احترام‌آميزي به دين نگريسته است بنابراين بي‌انصافي است که بگوييم کندي نگاهي فلسفي به دين داشته است.
وي در ادامه به بيان نمونه‌هاي ديگري در اين مورد پرداخت و گفت: در مورد زکرياي رازي نيز برخي قائل به تکثير وي شده‌اند مثلا ابوحاتم رازي گفته که وي منکر نبوت است اما با توجه به نوشته‌هاي زکريا در مورد طهارت و نجاست به نظر نمي‌رسد که او از منظر فلسفه خود به دين نگاهي منفي داشته باشد.
آيت‌الله بهشتي خاطرنشان کرد: فلاسفه بسياري داريم که از منظر فلسفه به دين نگريسته و آن را ستوده‌اند مثلا ابن‌سينا هنگامي که در درک عقلاني معاد عاجز مي‌ماند آن را به صورت تعبدي مي‌پذيرد.
اين استاد فلسفه با تأکيد بر اينکه با آن دسته از انديشمنداني که گرفتار عناد هستند نبايد بحث کرد، افزود: برخي انديشمندان دچار قصور و ناداني هستند و بايد آنها را هدايت کرد.
وي اظهار داشت: صدر‌المتألهين نه نگاه عرضي به دين و فلسفه دارد و نه نگاه طولي، نمي‌توان از او پرسيد که از منظر دين به فلسفه نگاه مي‌کند يا از منظر دين به فلسفه و کدام يک ديگري را رد و نفي مي‌کنند. در واقع در حکمت متعاليه صدرايي جاي اين سؤالات نيست.
آيت الله بهشتي از ابن‌سينا به عنوان فيلسوفي که نگاه جامع به فلسفه و دين داشته است ياد کرد و گفت: ابن‌سينا در نمط دهم اشارات فصل نهم هنگامي که از عجز مشاييان سخن مي‌گويد بر اشتباه آنها تأکيد مي‌کند و مي‌گويد کساني که راسخ در حکمت متعاليه هستند آن را درک مي‌کنند.
خواجه نصير در تفسير عبارت «راسخان در حکمت متعاليه» مي‌گويد: آنها کساني هستند که ميان بحث و ذوق جمع کرده‌اند و اين افراد از خطا و اشتباه مصون مي‌مانند و در اينجاست که پاي وحي نيز به ميان کشيده مي‌شود.
وي با تأکيد بر اينکه اطلاق قيد مشايي بودن به ابن‌سينا ظلمي بزرگ است، افزود: خود ابن‌سينا نيز از اين موضوع ابا دارد و به دنبال طرح و انديشه ديگري است.
رئيس دانشگاه قم تصريح کرد: نگاه منفي از منظر فلسفي به دين در شرق و در حکمت متعاليه به هيچ عنوان وجود ندارد. استناد صدر‌المتألهين در عقليات به ميرداماد است و استاد وي در شرعيات شيخ بهايي است.
شيخ بهايي از منظر دين نگاه منفي به فلسفه دارد و اين بيت از او معروف است: «تا کي ز شفا، شفا طلبي/ از کاسه زهر دوا طلبي»
عضو شوراي علمي بنياد بوکي با تأکيد بر اينکه احاديثي در رد فلسفه وجود ندارد، گفت: در بحار‌الانوار يک روايت نيافتم که فلسفه را رد کرده باشد، آنچه در مذمت فلسفه در روايات آمده راجع به جهال فلسفه و متفلسفين است اين ديدگاه در مورد متکلمين نيز وجود دارد.
آيت‌الله بهشتي در پايان سخنان خود خاطرنشان کرد: نمي‌توان سند روشني در روايات اسلامي يافت که حقيقت فلسفه يعني تعلق، تفکر و بينش عقلاني و وحياني را رد کند. بنابراين برخورد با فلسفه به نام شرع و به استناد روايات، نادرست است.
آيت الله احمد بهشتي گفت: در بحار‌الانوار يک روايت نيافتم که فلسفه را رد کرده باشد آنچه در مذمت فلسفه در روايات آمده راجع به جهال فلسفه و متفلسفين است.