به گزارش خبرنگار اقتصادی مشرق ، نرخ دلار در بودجه دولت‌ها هميشه امري چالش‌ساز بوده و هست. در سال جاري اما اين چالش عميق‌تر از هميشه شده‌است زيرا دلار، اين ارز خبرساز ماه‌هاي اخير وضعيت خاصي را پشت‌سر مي‌گذارد و هنوز اجماعي بر سر آن به‌وجود نيامده است.
از سوي ديگر اظهارنظرها درخصوص نرخ دلار در بودجه 92 آغاز شده‌است و نظرات متضاد در اين زمينه دستمايه بحث‌هاي پركشش ميان نمايندگان مجلس و كارشناسان اقتصادي شده است. كارشناسان اقتصادي بر سر اين موضوع با يكديگر بحث مي‌كنند كه اصولا دلار در بودجه 92 بايد بر همان نرخ 1226 توماني پايدار بماند يا از جاي كنده شود و به نرخ‌هاي بالاتري انتقال داده شود. اين كارشناسان هر كدام معايب و مزايايي هم براي قيمت‌هاي پيشنهادي خود قائل مي‌شوند.
موضوع اين است كه برخي مي گويند نرخ دلار در بودجه 92 بالاي 2 هزار تومان و همان نرخ مركز مبادلاتي باشد. برخي نیز با اين نظر به دليل احتمال به‌هم ريختن بازارهاي مختلف مخالفت مي‌كنند.
در همین ارتباط رحیم ممبینی معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور با تشریح ویژگی‌های بودجه 92، از رویکرد "انقباضی شدید" در این لایحه سخن گفته و معتقد است :به طور قطع قیمت‌گذاری ارز در لایحه بودجه سال آینده کمتر از قیمت ارز در مرکز مبادلات ارزی خواهد بود.
قیمت دلار از نگاه نمایندگان مجلس
محمدرضا پور ابراهیمی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس پیش بینی کرد که با تشکیل کمیته تعیین قیمت ارز از سوی دولت و مجلس با مشارکت 2 کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه، نرخ دلار بین 1800 تا 2000 تومان بسته شود و مبنای بودجه نباید قیمت کنونی نفت، دلار و درآمدهای کشور فعلی کشور باشد؛ چراکه در این صورت با کوچکترین تلنگر به این درآمدها شاهد وضعیتی خواهیم بود که در سال 91 برای کشور بوجود آمد.
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با تأکید بر اینکه قطعاً پیشنهاد دولت برای نرخ دلار کمتر از 2000 تومان و بیشتر 2500 تومان نخواهد شد،گفت: بودجه نویسی طی 8 سال گذشته نه تنها ضابطه‌مند نبوده بلکه بسیار کلی‌نگر، بی برنامه و شتابزده تصویب شده است و نرخ دلار را معمولاً باید دولت در لایحه بودجه پیشنهاد دهد که هنوز این کار را انجام نداده است ،اما زمانی که دولت نرخ هدف را برای دلار در مرکز مبادلات ارز 2500 تومان در نظر می‌گیرد ،قطعاً می‌توان گفت که پیشنهاد دولت کمتر از 2000 تومان و بیشتر از 2500 تومان نخواهد بود.
هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم با تشریح تغییرات بودجه نویسی دولت‌های نهم و دهم نسبت به دولت‌های گذشته به شیوه جدید فرار از نظارت مجلس طی 8 سال گذشته با تدوین لوایح بودجه‌ای اشاره کرد و گفت: دولت نرخ 1500 تومان را برای دلار پیشنهاد داد اما مجلس دلاربیش از 2000 تومان را تصویب می‌کند.
از سوي ديگر برخي نمايندگان مجلس نظير غلامرضا مصباحي‌مقدم رئيس‌كميسيون برنامه و بودجه هم گفته‌اند هر دلار 2 هزار تومان تعيين شود.
همچين ايرج نديمي هم پيش‌ترها نرخ دلار در بودجه 92 را بالاي 2 هزار تومان پيش‌بيني كرده بود. جعفر قادری يك عضو ديگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته بود : حفظ قیمت ارز در نرخ‌های بالا در بودجه سال آينده آثار و پیامدهای مثبت و منفی می‌تواند داشته باشد و از جمله آثار مثبت بالا نگه داشتن نرخ ارز این است که زمینه را برای صادرات کالاهای غیر‌نفتی فراهم می‌کند و توازن تجاری را به نفع صادرات تغییر می‌دهد،در نتیجه بسیاری از کالاهایی که صادرات آن مقرون به صرفه نبود توجیه می‌یابد و صادرات آن کاملا مقرون به صرفه می‌شود.
اسماعيل جليلي يكي دیگر از اعضاي كميسيون برنامه و بودجه با تاييد سخنان مصباحي‌مقدم گفت: در قانون برنامه تصريح شده است كه نرخ ارز بايد به صورت شناور مديريت شده هدايت شود و هيچ دليلي براي ثابت نگه داشتن آن ذكر نشده‌است.
اين نماينده مجلس در پاسخ به اين سوال كه نرخ مورد نظر نمايندگان مجلس براي دلار در بودجه 92 چقدر است گفته؛ ما معتقديم كه قيمت پايه را ما بايد بر اساس نرخ دلار در مركز مبادلات ارزي در نظر بگيريم و بر اساس اين نرخ پايه پيش رويم.
در اين ميان اما همگي با افزايش نرخ دلار در بودجه 92 موافق نيستند و برخي تاكيد دارند كه دلار در بودجه 92 بايد همان 1226 تومان باشد. آنها به آثار تورمي افزايش نرخ دلار در بودجه اشاره مي‌كنند و از عدم تعادل در بازارها اظهار نگراني مي‌كنند. بنابراين در اين گير و دار اين سوال پيش مي‌آيد كه در نهايت دلار بايد با چه نرخي در بودجه 92 گنجانده شود. يعني نرخ مناسب‌تر همان 1226 تومان است يا نرخي در مدار 2 هزار تومان مي‌تواند اقتصاد كشور را بار ديگر احيا كند؟
نرخ منطقي دلار در بودجه بالاي 2 هزار تومان است
خوش‌چهره نرخ 2 هزار توماني براي دلار در بودجه 92 را منطقي می داند و گفته که ما بايد براي تعيين نرخ دلار در بودجه‌ها به فصول مختلفي توجه كنيم و تمام جوانب مسائل را در نظر بگيريم و صرفا به اعلام يك نرخ اكتفا نكنيم.
اگر از ديد دولت و انضباط مالي دولت در دوره‌هاي پيش به موضوع مورد بحث نگاه كنيم مي‌فهميم كه دلار بايد با همان نرخ 1226 توماني در بودجه سال آينده جاي بگيرد و افزايشي نداشته باشد. زيرا اگر دولت آينده هم انضباط مالي بالايي نداشته باشد نمي‌تواند از پس دلاري با نرخ بالاتر آن هم در حدود 2 هزار تومان برآيد.
بر اساس این گزارش،با توجه به اظهار نظر کارشناسان نرخ دلار در بودجه 92 بايد بالاي دو هزار تومان و احتمالا نرخي نزديك به قيمت مركز مبادلات باشد. اين موضوع هم موجب شفافيت بودجه مي‌شود و هم نرخ واقعي‌‌تري‌است.
به هر حال موضوعی که بايد به آن توجه کنیم اینکه در موضوعات اقتصادي نباید ريسك كنيم و تحقيق نشده جلو برويم.
بهتر است نرخ دلار نرخي واقعي باشد
«نرخ دلار بايد واقعي باشد.» اين اصلي‌ترين جمله مهدي پازوكي كارشناس اقتصادي درخصوص نرخ دلار در بودجه 92 است. او با اشاره به نرخ تعادلي دلار گفت: بهترين نرخ نه تنها براي دلار بلكه براي تمام بازارها نرخ تعادلي بازار است.
وی در تعريف نرخ تعادلي بازار گفت: نرخي كه در بازار تعيين مي‌شود و به صورت دستوري و اجباري تعيين نشده‌است نرخي تعادلي‌است و بايد در بودجه 92 هم به سمت نرخ تعادلي دلار گرايش داشت.
او با اشاره به نزديكي نرخ دلار در بازار آزاد و مركز مبادلات ارزي گفت: بهتر است كه ما نرخ دلار در بودجه 92را واقعي‌تر كنيم و كمي از نرخ اسمي 1226 توماني كه تبعات منفي براي اقتصاد داشته فاصله بگيريم. او مزاياي نرخ دلار بالاي 2 هزار تومان در بودجه 92 را بيش از معايب آن دانست و گفت: اين امر موجب شفافيت بيشتر مي‌شود و ديگر اقتصاد با ارقامي اسمي اداره نمي‌شود.
از سوي ديگر اظهارنظرها درخصوص نرخ دلار در بودجه 92 آغاز شده‌است و نظرات متضاد در اين زمينه دستمايه بحث‌هاي پركشش ميان نمايندگان مجلس و كارشناسان اقتصادي شده است. كارشناسان اقتصادي بر سر اين موضوع با يكديگر بحث مي‌كنند كه اصولا دلار در بودجه 92 بايد بر همان نرخ 1226 توماني پايدار بماند يا از جاي كنده شود و به نرخ‌هاي بالاتري انتقال داده شود. اين كارشناسان هر كدام معايب و مزايايي هم براي قيمت‌هاي پيشنهادي خود قائل مي‌شوند.
موضوع اين است كه برخي مي گويند نرخ دلار در بودجه 92 بالاي 2 هزار تومان و همان نرخ مركز مبادلاتي باشد. برخي نیز با اين نظر به دليل احتمال به‌هم ريختن بازارهاي مختلف مخالفت مي‌كنند.
در همین ارتباط رحیم ممبینی معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور با تشریح ویژگی‌های بودجه 92، از رویکرد "انقباضی شدید" در این لایحه سخن گفته و معتقد است :به طور قطع قیمت‌گذاری ارز در لایحه بودجه سال آینده کمتر از قیمت ارز در مرکز مبادلات ارزی خواهد بود.
قیمت دلار از نگاه نمایندگان مجلس
محمدرضا پور ابراهیمی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس پیش بینی کرد که با تشکیل کمیته تعیین قیمت ارز از سوی دولت و مجلس با مشارکت 2 کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه، نرخ دلار بین 1800 تا 2000 تومان بسته شود و مبنای بودجه نباید قیمت کنونی نفت، دلار و درآمدهای کشور فعلی کشور باشد؛ چراکه در این صورت با کوچکترین تلنگر به این درآمدها شاهد وضعیتی خواهیم بود که در سال 91 برای کشور بوجود آمد.
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با تأکید بر اینکه قطعاً پیشنهاد دولت برای نرخ دلار کمتر از 2000 تومان و بیشتر 2500 تومان نخواهد شد،گفت: بودجه نویسی طی 8 سال گذشته نه تنها ضابطه‌مند نبوده بلکه بسیار کلی‌نگر، بی برنامه و شتابزده تصویب شده است و نرخ دلار را معمولاً باید دولت در لایحه بودجه پیشنهاد دهد که هنوز این کار را انجام نداده است ،اما زمانی که دولت نرخ هدف را برای دلار در مرکز مبادلات ارز 2500 تومان در نظر می‌گیرد ،قطعاً می‌توان گفت که پیشنهاد دولت کمتر از 2000 تومان و بیشتر از 2500 تومان نخواهد بود.
هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم با تشریح تغییرات بودجه نویسی دولت‌های نهم و دهم نسبت به دولت‌های گذشته به شیوه جدید فرار از نظارت مجلس طی 8 سال گذشته با تدوین لوایح بودجه‌ای اشاره کرد و گفت: دولت نرخ 1500 تومان را برای دلار پیشنهاد داد اما مجلس دلاربیش از 2000 تومان را تصویب می‌کند.
از سوي ديگر برخي نمايندگان مجلس نظير غلامرضا مصباحي‌مقدم رئيس‌كميسيون برنامه و بودجه هم گفته‌اند هر دلار 2 هزار تومان تعيين شود.
همچين ايرج نديمي هم پيش‌ترها نرخ دلار در بودجه 92 را بالاي 2 هزار تومان پيش‌بيني كرده بود. جعفر قادری يك عضو ديگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته بود : حفظ قیمت ارز در نرخ‌های بالا در بودجه سال آينده آثار و پیامدهای مثبت و منفی می‌تواند داشته باشد و از جمله آثار مثبت بالا نگه داشتن نرخ ارز این است که زمینه را برای صادرات کالاهای غیر‌نفتی فراهم می‌کند و توازن تجاری را به نفع صادرات تغییر می‌دهد،در نتیجه بسیاری از کالاهایی که صادرات آن مقرون به صرفه نبود توجیه می‌یابد و صادرات آن کاملا مقرون به صرفه می‌شود.
اسماعيل جليلي يكي دیگر از اعضاي كميسيون برنامه و بودجه با تاييد سخنان مصباحي‌مقدم گفت: در قانون برنامه تصريح شده است كه نرخ ارز بايد به صورت شناور مديريت شده هدايت شود و هيچ دليلي براي ثابت نگه داشتن آن ذكر نشده‌است.
اين نماينده مجلس در پاسخ به اين سوال كه نرخ مورد نظر نمايندگان مجلس براي دلار در بودجه 92 چقدر است گفته؛ ما معتقديم كه قيمت پايه را ما بايد بر اساس نرخ دلار در مركز مبادلات ارزي در نظر بگيريم و بر اساس اين نرخ پايه پيش رويم.
در اين ميان اما همگي با افزايش نرخ دلار در بودجه 92 موافق نيستند و برخي تاكيد دارند كه دلار در بودجه 92 بايد همان 1226 تومان باشد. آنها به آثار تورمي افزايش نرخ دلار در بودجه اشاره مي‌كنند و از عدم تعادل در بازارها اظهار نگراني مي‌كنند. بنابراين در اين گير و دار اين سوال پيش مي‌آيد كه در نهايت دلار بايد با چه نرخي در بودجه 92 گنجانده شود. يعني نرخ مناسب‌تر همان 1226 تومان است يا نرخي در مدار 2 هزار تومان مي‌تواند اقتصاد كشور را بار ديگر احيا كند؟
نرخ منطقي دلار در بودجه بالاي 2 هزار تومان است
خوش‌چهره نرخ 2 هزار توماني براي دلار در بودجه 92 را منطقي می داند و گفته که ما بايد براي تعيين نرخ دلار در بودجه‌ها به فصول مختلفي توجه كنيم و تمام جوانب مسائل را در نظر بگيريم و صرفا به اعلام يك نرخ اكتفا نكنيم.
اگر از ديد دولت و انضباط مالي دولت در دوره‌هاي پيش به موضوع مورد بحث نگاه كنيم مي‌فهميم كه دلار بايد با همان نرخ 1226 توماني در بودجه سال آينده جاي بگيرد و افزايشي نداشته باشد. زيرا اگر دولت آينده هم انضباط مالي بالايي نداشته باشد نمي‌تواند از پس دلاري با نرخ بالاتر آن هم در حدود 2 هزار تومان برآيد.
بر اساس این گزارش،با توجه به اظهار نظر کارشناسان نرخ دلار در بودجه 92 بايد بالاي دو هزار تومان و احتمالا نرخي نزديك به قيمت مركز مبادلات باشد. اين موضوع هم موجب شفافيت بودجه مي‌شود و هم نرخ واقعي‌‌تري‌است.
به هر حال موضوعی که بايد به آن توجه کنیم اینکه در موضوعات اقتصادي نباید ريسك كنيم و تحقيق نشده جلو برويم.
بهتر است نرخ دلار نرخي واقعي باشد
«نرخ دلار بايد واقعي باشد.» اين اصلي‌ترين جمله مهدي پازوكي كارشناس اقتصادي درخصوص نرخ دلار در بودجه 92 است. او با اشاره به نرخ تعادلي دلار گفت: بهترين نرخ نه تنها براي دلار بلكه براي تمام بازارها نرخ تعادلي بازار است.
وی در تعريف نرخ تعادلي بازار گفت: نرخي كه در بازار تعيين مي‌شود و به صورت دستوري و اجباري تعيين نشده‌است نرخي تعادلي‌است و بايد در بودجه 92 هم به سمت نرخ تعادلي دلار گرايش داشت.
او با اشاره به نزديكي نرخ دلار در بازار آزاد و مركز مبادلات ارزي گفت: بهتر است كه ما نرخ دلار در بودجه 92را واقعي‌تر كنيم و كمي از نرخ اسمي 1226 توماني كه تبعات منفي براي اقتصاد داشته فاصله بگيريم. او مزاياي نرخ دلار بالاي 2 هزار تومان در بودجه 92 را بيش از معايب آن دانست و گفت: اين امر موجب شفافيت بيشتر مي‌شود و ديگر اقتصاد با ارقامي اسمي اداره نمي‌شود.