پس از چند فصل حضور پر رنگ مربیان اهل کرواسی در لیگ برتر ایران، مدتی است بازار مربیان پرتغالی داغ شده است و دیگر مثل قبل حنای "ویچ" رنگ و لعاب سابق را ندارد.
چرا پرتغالی ها جایگزین کروات ها شده اند؟ شاید مهمترین دلیل این اتفاق را باید فشار افکار عمومی و کارشناسان نسبت به بی کیفیت بودن مربیان کروات طی فصل های اخیر لیگ برتر، مطرح بودن نسبی مربیان پرتغالی در فوتبال جهان و آشنایی مردم ایران با این مربیان پس از حضور کارلوس کی روش در ایران دانست.
زمانی که کارلوس کی روش به عنوان یکی از مربیان مطرح پرتغالی جهان به تهران آمد این تصور می شد که پروژه حضور پرتغالی ها در ایران موفقیت آمیز خواهد بود و حتی عنوان می شد شاید مربی در سطح ژوزه مورینیوی پرتغالی به ایران آمده ولی گذشت زمان نشان داد نه تنها حضور مربیان اهل این کشور ثمر بخش نیست بلکه شاید لطمات آن در برخی بخش ها از مربیان کروات هم بیشتر باشد.
در ساده ترین فرض، مربیان پرتغالی قیمت بسیار بالاتری نسبت به مربیان کروات دارند و با توجه به بالارفتن قیمت دلار، این موضوع هزینه چند برابری روی دوش باشگاه ها و فوتبال ایران گذاشته است؛ موضوعی که اکنون پرسپولیس را هم با مشکل جدی مواجه کرده و آنها نه می توانند مانوئل ژوزه را به خاطر نتایج ضعیفش نگه دارند و نه می توانند اخراج کنند زیرا در صورت اخراج باید دستمزد میلیاردی او را بپردازند. به همین خاطر است که رویانیان اعلام سرمربی جدید سرخپوشان را به تعویق می اندازد.
از سوی دیگر اگرچه کروات ها بیشتر از پرتغالی ها می توانستند با فرهنگ ایران خودشان را وفق دهند، پرتغالی ها نشان داده اند علاقه ای به همسو شدن با فرهنگ ایرانی را ندارند. این قضیه را می توان از اختلاف بیشتر مربیان پرتغالی با بازیکنان تیمهای خود و درگیری با خبرنگاران بهتر متوجه شد.
خبرنگار مشرق نگاهی گذرا به کارنامه عملکرد مربیان کروات و پرتغالی در لیگ برتر ایران انداخته است که در ادامه می آید:
زلاتکو کرانچار:
شاید موفق ترین مربی کروات در ایران باشد که فصل پیش با سپاهان قهرمان لیگ برتر شد. او در این فصل هم عملکرد خوبی داشت. البته در اوسط نیم فصل و پس از چند نتیجه ضعیف سپاهان، زمزمه هایی مبنی بر قطع همکاری با وی به گوش می رسید. کرانچار سه سال پیش مربی پرسپولیس نیز بود که از آنجا اخراج شد.
لوکا بوناچیچ:
بد اخلاق ترین مربی تاریخ فوتبال ایران که سابقه مربیگری در استقلال اهواز، فولاد خوزستان، سپاهان و مس کرمان را دارد. معمولا قرارداد او با تیمها به پایان مدت خود نمی رسید و خیلی زود اخراج می شد. درگیری با بازیکنان در تمرینات از خصوصیات بارز تیمهای تحت هدایت بوناچیچ است. البته او دو بار با سپاهان در جام حذفی ایران قهرمان شده و در جام باشگاه های آسیا در سال 2007 هم سپاهان را نایب قهرمان کرده است.
یکی از تیم های لیگ برتری امسال می خواست از بوناچیچ استفاده کند ولی ظاهرا مسئولان ستاد منشور اخلاقی فدراسیون از این کار ممانعت کردند!
وینگو بگوویچ:
مربی نسبتا خوش اخلاقی که سابقه 3 سال مربیگری در فولاد خوزستان، یکسال در پرسپولیس ،یکسال در پگاه و مدتی نیز در تیم ملی فوتبال امید مربی را دارد. اگرچه او به موفقیت خاصی در فوتبال دست نیافته ولی چند سال است در لیگ دسته اول مربیگری می کند و همچنان مشغول پس انداز دلار در ایران است.
بلاژویچ:
سرمربی سابق تیم ملی که در راه رساندن ایران به جام جهانی 2002 ناکام بود. او سال گذشته در مس کرمان مربیگری کرد ولی خیلی زود اخراج شد و مسئولان صندوق بازنشستگی مس مجبور شدند پولش را تمام و کمال پرداخت کنند.
یسیچ، نیکولیچ، دراژیچ و فرانچیچ دیگر مربیان کروات حاضر در لیگ برتر بودند که همگی به دلیل عملکرد ضعیف اخراج شدند.
سابقه حضور مربیان پرتغالی در لیگ برتر ایران به آگوستو ایناسیو بر می گردد. او در سال 86 مربی فولاد خوزستان شد و این تیم همراه این مربی پرتغالی به لیگ دسته اول سقوط کرد.
نلو وینگادا:
دیگر مربی پرتغالی لیگ برتر ایران است. او اواخر سال 87 سرمربی پرسپولیس شد و پس از ناکامی در لیگ برتر، جام حذفی و جام باشگاه های آسیا ،4 ماه بعد اخراج شد. او با برخی بازیکنان پرسپولیس و دستیارانش نیز اختلاف زیادی داشت و در زمان وی افشین پیروانی و بادامکی از جمع سرخپوشان جدا شدند.
نکته جالب اینکه پرونده شکایت او از پرسپولیس به خاطر طلبش هنوز در مراجع بین المللی در جریان است و حل نشده . وینگادا دستیار کارلوس کی روش سرمربی فعلی ایران در زمان حضورش در تیم ملی جوانان پرتغال نیز بود.
کاسیمیرو:
دیگر مربی پرتغالی شاغل در لیگ ایران است . او با صنعت نفت دو فصل پیش نتایج نسبتا خوبی گرفت ولی به خاطر اختلاف با بازیکنان این تیم اخراج شد. وی مجددا امسال پس از نتایج ضعیف کاستا دیگر مربی پرتغالی که از اواسط فصل پیش سرمربی صنعت نفت شده بود، راهی این تیم شد و در 4 بازی 1 امتیاز کسب کرده است.
تراکتور سازی هم امسال رو به مربی پرتغالی آورده و تا اینجای کار نتیجه خوبی هم گرفته. اولیویرا تراکتورسازی را در جمع مدعیان لیگ برتر نگه داشته و آذری ها از او راضی هستند. البته این مربی هم با بازیکنان تیم خود نظیر حاج صفی و فروزان دچاز مشکلات زیادی شده بود.
مانوئل ژوزه:
پر سر و صدا ترین و گران ترین مربی لیگ برتر امسال بود که پس از کش و قوس فراوان مسئولان پرسپولیس به این تیم آمد. او که گفته می شود مبلغ قراردادش نزدیک به 3 میلیارد تومان است، نتایج بسیار ضعیفی با پرسپولیس گرفت و این تیم هم اکنون در رده دوازدهم جدول رده بندی لیگ برتر قرار دارد.
مانوئل ژوزه که چند روز پیش از مربیگری پرسپولیس برکنار شد، در صدد این است که تمام پول خود را از پرسپولیس بگیرد ، موضوعی که رویانیان را مجبور کرده فعلا خبر برکناری ژوزه را رسما اعلام نکند. رویانیان حتی پس از اعلام اینکه یحیی گل محمدی سرمربی موقت پرسپولیس است ،خبرنگاران را متهم کرد مربی پرتغالی پرسپولیس را آنها اخراج کرده اند و باید پولش را هم بدهند ! نکته دیگر اینکه ژوزه هم سنت مشکل داشتن مربیان پرتغالی با بازیکنان تیم خود را حفظ کرده و در چند نوبت با علی کریمی و چند بازیکن دیگر اختلافات عمیقی داشت.
او همچنین از دشمنان شماره یک کارلوس کی روش سرمربی تیم ملی هم محسوب می شود که در چند نوبت با نوشتن بیانیه هایی ، جو تیم ملی را بر هم زد.
با مرور ذهنی تاریخچه مربیان ناموفق پرسپولیس متوجه می شویم ژوزه در این لیست حتما یکی از سکوهای اول تا سوم را کسب می کند . اینجاست که فوتبال ایران و هواداران پرسپولیس طعم گس مربی پرتغالی را با تمام وجود حس کردند.
کارلوس کی روش:
دیگر مربی پرتغالی و سرشناس ترین مربی است که در ایران حضور داشته. البته او ربطی به مربیان پرتغالی لیگ برتر ندارد ولی با توجه به عملکرد ضعیفش در راه رساندن ایران به جام جهانی 2014 ، در زمره مربیان ناکام پرتغالی قرار می گیرد. پس از شکست مقابل ازبکستان زمزمه برکناری اش از نیمکت ایران زیاد بود.
البته این را هم نباید فراموش کرد که هنوز مشخص نیست سرنوشت مربی نسبتا موفق پرتغالی مثل اولیویرا در نهایت چه می شود و آیا او تا پایان فصل هم روی نیمکت تراکتور می نشیند یا نه.
در مجموع باید گفت با تمام اختلاف سبکی که مربیان کشورهای مختلف با یکدیگر دارند ، فصل مشترک مربیان پرتغالی و کروات هزینه اضافه روی دوش فوتبال ایران و در نهایت برکناری است. حال باید منتظر ماند و دید پس از کرواسی و پرتغال ، سومین کشور صادر کننده مربی به ایران کجا خواهد بود؟
با این اوصاف، باید منتظر سفر برخی دلال های مشهور و همیشه فعال فوتبال ایران به کشورهایی مانند چین نیز بود، چراکه فوتبال ایران مصداق کامل شعار فوتبال قابل پیش بینی نیست، شده است.