به گزارش مشرق، دکتر علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران طی سخنانی در دومین نشست مقدماتی کنفرانس بازنگری ان پی تی در سال 2015 در ژنو، سیری از پرونده هسته ای ایران را برای اعضا تشریح کرد و مواردی از اعتمادسازی را که در گذشته از سوی ایران انجام شده ولی بی پاسخ مانده نیز برشمرد. ایران هستهای متن کامل سخنرانی وی منتشر کرد که در ادامه می آید:
***
باسمه تعالی
رویکرد منطقی و سازنده ایران: آزمون مجدد اراده عملی 1+5 برای پیشرفت گفتگوها
متن سخنرانی دكتر علي باقري معاون دبیر شورایعالی امنیت ملی جمهوري اسلامي ايران
در جمع نمایندگان کشورهای عضو جنبش عدم تعهد
(در حاشیه نشست مقدماتی اجلاس بازنگری معاهده ان پی تی)
4 اردیبهشت ماه 1392
بسم الله الرحمن الرحيم
در آغاز لازم میدانم تا از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران از حمایتهای ارزشمند و مستمر جنبش عدم تعهد از فعالیتهای صلحآمیز هستهای کشورم تشکر و قدررانی نمایم.
خانم ها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران به اقتضای عضویت در معاهده ان پي تي و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، رسماً تعهد خود را به سازوکارهای پذیرفتهشده بینالمللی برای عدم انحراف فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود به سمت اهداف نظامي ابراز نمودهاست. همچنین جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تعهدات با اجرای کامل تکالیف مندرج در این معاهدهها و پیمانها و فراهمآوردن دسترسیهای لازم برای آژانس بينالمللي انرژي اتمي بهمنظور نظارت مستمر و دقیق بر فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود عملاً شائبه هرگونه نگرانی احتمالی از این فعالیتها را رفع نموده و اطمینان لازم را به صرفاً صلحآمیز بودن فعالیتهای هستهای خود به تنها مرجع معتبر بينالمللی یعنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی دادهاست. در این راستا انتظار طبیعی اين است که در ازای اجرای تکالیف متعدد از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران، ملت ایران نيز بتواند از حقوق بدیهی مصرح در این معاهدهها و پیمانها بدون هیچ قید و شرط و يا محدودیتی برخوردار باشد.
بر این اساس هیچ مرجع یا نهادی نبايد و نمیتواند حقوقی را که ناشی از اراده، توانمندی، صلاحیت و تعهدات قانوني یک ملت است و با پذیرش و انجام تکالیف مشخص و معین در قالب عضویت در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و معاهده ان پی تی جنبه عینی یافته است، مخدوش نموده و یا آن را انکار نماید، چرا که این حقوق از سوی آن مراجع و یا طرفها به ملت ایران اعطا نشدهاست تا آنها بخواهند درباره اصل، محدوده و یا کم و کیف، نحوه و زمان اعمال و اجرای آن حقوق، شرط و شروطی را وضع نمایند.
خانمها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران با عزمی راسخ و ارادهای استوار در چارچوب مقررات اساسنامه آژانس و معاهده ان پی تی و با هدف دستیابی به نتیجه به عرصه گفتگوهای سیاسی درباره موضوع فعالیتهای هستهای خود مینگرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران بدلیل عدم پای بندی 3 کشور به تعهدات خود، تجربه خوبی از نزدیک به 3 سال گفتگو و تعامل با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در طی سالهای 2003 تا 2005 ندارد، ولی این امر هیچ خللی در استحکام منطق جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از حقوق هستهای ملت ایران در عرصه مذاکرات رو در رو وارد نکرده است، البته باید اذعان نمود که در طول مذاکرات با 1+5 همیشه مذاکرهکنندگان ایرانی این دغدغه را داشتند که مبادا روند گفتگوها مجدداً به مسیر بنبست مذاکرات با سه کشور اروپایی منحرف شود.
خانمها و آقایان!
استحضار دارید که جمهوری اسلامی ایران چند سال قبل در چارچوب توافق با سه کشور اروپایی و در قالب اعتمادسازی، انجام اقدامهای متعددی را که فراتر از تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی ایران و حتي فراتر از تعهدات ایران در قالب اساسنامه آژانس و معاهده ان پی تی بود، به صورت داوطلبانه پذیرفت و در یک رویکرد اعتمادسازِ یکطرفه هر یک از مطالبات طرف اروپايي را برای مدت هاي طولاني اجرا کرد که در اينجا به برخی از آنها اشاره میشود.
1. تعلیق فعالیتهای غنیسازی به مدت 26 ماه
2. اجراي پروتكل الحاقي قبل از تصويب آن به مدت 26 ماه
3. تعلیق تبدیل کیک زرد به AUC به مدت 8 ماه
4. تعلیق تبدیل AUC به UO2 به مدت 8 ماه
5. تعلیق تبدیل UO2 به UF4 به مدت 8 ماه
6. تعلیق تبدیل UF4 به UF6 به مدت 8 ماه
7. تعلیق فعالیتهای قطعهسازی به مدت 3 ماه
8. اعطاي دسترسی و بازدید از مراکز قطعهسازی دستگاههای غنیسازی 20 بار
9. اعطاي دسترسی و بازرسی از مراکز فعالیتهای تحقیق و توسعه غنیسازی 2 بار
10. اجازه دسترسي و انجام بازرسی از 26 مکان نظامی
اما در نهایت در سال 2005، سه کشور اروپایی طرف مذاکره با جمهوری اسلامی ایران برخلاف همه قوانين و حقوق بينالمللي، پیشنهاد مکتوبی را به طرف ایرانی ارائه کردند که بر اساس آن ایران باید کل چرخه سوخت هستهای خود را برچيند، از اینرو روند گفتگوهاي هسته اي برای چند ماه متوقف شد، اما جمهوری اسلامی ایران با این درک که راهبرد «گفتگو – همکاری» تنها راهکار منطقی، سازنده و نتیجهبخش میان ایران و طرف مقابل است، به گفتگوها به مثابه یک موضوع راهبردی مینگرد، در حالی که متأسفانه برخی از قدرتها با تأکید بر راهبرد ناکام و بینتیجه دو مسیره ي «گفتگو – فشار»، از مذاکرات صرفاً برای دستيابي به اهداف از پیش تعیینشده خود استفاده ابزاري میکنند که قطعاً یکی از عوامل اصلی عدم پیشرفت ملموس و جدی در مسیر گفتگوها در چند سال اخیر، همین ذهنیت ابزاری نسبت به عرصه مذاکرات سیاسی است.
پس از این که سه کشور دیگر به جمع سه کشور اروپایی پیوستند و گروه موسوم به 1+5 شكل گرفت، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر بهطور فعال در گفتگوها شرکت کرد. ارائه بسته پیشنهادی با هدف افزایش احتمال موفقیت مذاکرات سیاسی در گفتگوهای ژنو یک (سال 2008) و به روزرسانی این بسته و ارائه آن در گفتگوهای ژنو 2 (سال 2009) نشان داد که جمهوری اسلامی ایران، نهتنها گفتگو و مفاهمه منطقي را گزینه درست و منطقی میداند، بلکه برای دستورکار آن نیز اهتمام ویژهای قائل شده و آماده است تا به سهم خود سرمایهگذاری لازم را در این مسیر انجام مي دهد.
نشست ژنو 3 (سال 2010) نقطه عطفی در روند گفتگوهای ایران و 1+5 به حساب مي آيد، نشستي که در آن دو طرف توافق کردند که ادامه تعاملات ايران و 1+5 در قالب «گفتگو برای همکاری» میسر خواهد بود، اما متأسفانه برخي از اعضاي 1+5 به الزامات اين توافق پاي بند نماندند. اكنون بيش از هر زمان ديگري اين اطمينان حاصل شده است كه چنانچه برخي از اعضاي 1+5 به این توافق پایبند میماندند، قطعاً امروز پیشرفتهای بسیار زیادی در این مسیر حاصل گردیده بود. از اینرو اگر 1+5 نسبت به موضوع تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از منظر «همکاری» مینگریست، این نیاز جمهوری اسلامی ایران میتوانست محملی برای گام نهادن در مسیر حل و فصل موضوع باشد، اما پیشنهادهای غیرمنطقي و نامتوازن 1+5 در گفتگوهای استانبول یک (سال 2011) يك بار ديگر فرصت ها را زائل ساخت، چرا كه آنها نهتنها هیچ چارچوب الزامآور و تعهدآوری درباره فروش سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران و نیز فروش رادیودارو برای یک میلیون بیمار نیازمند ایرانی در قبال دریافت وجه آن ارائه نکردند، بلکه حتی حاضر نشدند با فرمول تبادل سوخت نیز این نیاز جمهوری اسلامی ایران را تأمین نمایند. افزون بر این، با وجود این که رئیس جمهور برزیل و نخستوزیر ترکیه با دریافت نامههایی از رئیس جمهور امریکا به تهران آمدند تا در این زمینه ابتکار عملی را بهخرج دهند و در عمل نيز با همکاری سازنده جمهوری اسلامی ایران توانستند ایده شکلگیری تبادل سوخت را در قالب «بیانیه تهران» عملیاتي نمايند، ولی بهفاصله چند روز پس از صدور این بیانیه -که به اذعان طرفهای برزیلی و ترکیهای، پاسخی به نامه رئیس جمهور امریکا بود-، با فشار ایالات متحده امريكا و در اقدامی غیرمنطقی و غیر هوشمندانه، قطعنامه 1929 در شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران صادر شد و عملاً در برابر پیشرفت روند همکاری دو طرف در قالب یک تعامل برد – برد، مانع بزرگي ايجاد شد و تلاش هاي سازنده ايران ناكام ساخت، اما در ميان بهت و حيرت برخي از اعضاي 1+5، این مانعتراشی نیز موجب توقف در روند پیشرفت فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران نشد و هنگامیکه ملت ایران از تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از سوی 1+5 ناامید شد، دانشمندان ایرانی با ارادهای راسخ و بدون هیچ تجربه قبلی در زمینه فناوری و ساخت صفحههای سوخت رآکتورهای تحقیقاتی، موفق شدند صفحههای سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تولید نموده و با موفقیت در قلب رآکتور نصب نمایند تا در عمل راديو داروهاي مورد نياز یک میلیون شهروند ايراني فقط با اتكا به فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران تامين شود.
خانم ها و آقایان!
هر چند رویدادهایي كه اشاره شد، مربوط به گذشته است، اما عدم درایت و هوشمندی در شرایط کنونی نیز میتواند، فرصت ها را زائل نموده و تجربههای گذشته را تکرار کند. متأسفانه بايد اذعان كرد اشتباه محاسباتی برخی اعضای 1+5 اجازه نداد تا از فرصت «تبادل سوخت» و همچنین فرصت «بیانیه تهران» استفاده بهینه به نفع تفاهمي جمعي و در مسير حل و فصل موضوع صورت پذیرد.
در مرحله اخیر جمهوری اسلامی ایران با بررسی دقیق پیشنهاد 1+5 در گفتگوهای آلماتی یک و با توجه به چارچوب طرح ارائهشده جمهوری اسلامی ایران در گفتگوهای مسکو، پاسخي منطقی، سازنده و ايجابي را به طرف مقابل رائه نمود. در اين راستا جمهوری اسلامی ایران در گفتگوهای آلماتی 2 تصريح كرد.
1.جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا برای "حل و فصل موضوع هسته اي بهطور کامل" در چارچوب معاهده ان پی تی با 1+5 کار کند تا نتیجه مورد توافق حاصل گردد.
2.چنانچه 1+5 در اين مقطع آمادگی لازم را برای "حل و فصل موضوع بهطور کامل" نداشته باشد، جمهوری اسلامی ایران آماده است تا گام یا گامهای ابتدایی را در این مسیر بردارد، مشروط بر این که طرف مقابل نیز آمادگی لازم برای برداشتن گام یا گامهای متقابلِ هموزن، همجنس و همزمان را داشته باشد و حقوق جمهوري اسلامي ايران در چارچوب معاهده ان پي تي بهویژه غنيسازي را بهرسميت بشناسد. بر همین مبنا, جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا چند محور از پیشنهادهای 1+5 را که در نشست آلماتی یک تبیین شده بود، به اجرا در آورد.
ابتكار جمهوري اسلامي ايران در گفتگوهاي آلماتي 2 و موافقت با چند مورد از پيشنهادهاي 1+5 در آلماتي يك، بار دیگر بستر لازم را براي آزمون جدی اراده برخی قدرتها بهمنظور شكلگيري عملي ايده «گفتگو براي همكاري» فراهم نمودهاست، چرا كه این ابتکار دیگر هیچ توجیه و بهانهای را برای استمرار ادعای برخی قدرتها درباره نگرانی پیرامون فعالیتهای صلحآمیز هستهای جمهوری اسلامی ایران باقی نمیگذارد.
اکنون 1+5 در مقابل سه گزینه قرار دارد:
اول؛ حل و فصل موضوع بهطور کامل در یک مرحله که جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای ورود در این مسیر تا حصول نتیجه اعلام کردهاست و در گفتگوهای مسکو نیز طرح جامع خود را پیشنهاد نمودهاست.
دوم؛ حل و فصل گام به گام موضوع با برداشتن چند گام اولیه متقابل همجنس، هموزن و همزمان از سوي دو طرف در حرکت اولیه که در گفتگوهای آلماتی 2 پیشنهاد شد.
سوم؛ عدم حرکت بهسمت جلو و کنار گذاشتن پیشنهاد 1+5 در آلماتی یک
خانمها و آقايان!
همان طور كه استحضار داريد در پایان گفتگوهای آلماتی 2، خانم كاترين اشتون در جريان کنفرانس مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد اعضای 1+5 به پایتختهای خود رفته و پس از مشورت با مقامهاي خود، ظرف چند روز تصمیم آنها به اطلاع آقای دکتر جلیلی خواهد رسيد، اما اکنون پس از گذشت چند هفته از آن زمان، هنوز پاسخی دریافت نشده است. از اين رو چنانچه 1+5 گزینههای اول و دوم را نپذیرد، عملاً به این معنا است که پیشنهاد خود در گفتگوهای آلماتی یک را نیز کنار گذاشته است، از این رو باید به افکار عمومی جهان درباره این رویکرد و منطق رفتاری پاسخگو باشد.
جمهوری اسلامی ایران بار دیگر تأکید مینماید که در قبال انجام تکالیف ناشی از عضویت در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نیز معاهده ان پی تی، صرفاً خواستار استیفای همه حقوق مصرح بویژه غنی سازی در این چارچوب و اعمال آن بر اساس نیازهای خود است.
خانم ها و آقايان!
اکنون توپ در زمین 1+5 است، از اين رو 1+5 باید اولاً؛ اراده جدی خود را برای پیشرفت عملی در مسیر گفتگوها با انتخاب يكي از دو گزينه پيشنهادي ايران يعني «حل و فصل كامل موضوع» «در يك مرحله» و يا حركت «گام به گام» با اقدامهای متقابل همجنس، هموزن و همزمان ابراز کند، ثانیاً؛ عزم عملی خود را برای ورود به مذاکرات سازنده، جدی، محتوایی، مؤثر و نتیجهبخش با پايبندي عملي به الزام هاي گفتگو براي همكاري نشان دهد، ثالثاً؛ با پذيرش بي قيد و شرط حقوق هستهاي ملت ايران در چارچوب معاهده ان پی تی بهویژه غنيسازي، خود را از اتهام عدم پايبندي به الزامات معاهدات بينالمللي و برخورد گزينشي با موازين و مقررات بينالمللي برهاند و رابعاً؛ با اعطاي اختيار لازم به افراد شركتكننده در مذاكرات براي پيشبرد گفتگوها، شائبه خرید زمان، فرار از گفتگو و یا انجام گفتگو با هدف صرفاً گفتگو را از خود دور نماید.
با سپاس
***
باسمه تعالی
رویکرد منطقی و سازنده ایران: آزمون مجدد اراده عملی 1+5 برای پیشرفت گفتگوها
متن سخنرانی دكتر علي باقري معاون دبیر شورایعالی امنیت ملی جمهوري اسلامي ايران
در جمع نمایندگان کشورهای عضو جنبش عدم تعهد
(در حاشیه نشست مقدماتی اجلاس بازنگری معاهده ان پی تی)
4 اردیبهشت ماه 1392
بسم الله الرحمن الرحيم
در آغاز لازم میدانم تا از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران از حمایتهای ارزشمند و مستمر جنبش عدم تعهد از فعالیتهای صلحآمیز هستهای کشورم تشکر و قدررانی نمایم.
خانم ها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران به اقتضای عضویت در معاهده ان پي تي و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، رسماً تعهد خود را به سازوکارهای پذیرفتهشده بینالمللی برای عدم انحراف فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود به سمت اهداف نظامي ابراز نمودهاست. همچنین جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تعهدات با اجرای کامل تکالیف مندرج در این معاهدهها و پیمانها و فراهمآوردن دسترسیهای لازم برای آژانس بينالمللي انرژي اتمي بهمنظور نظارت مستمر و دقیق بر فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود عملاً شائبه هرگونه نگرانی احتمالی از این فعالیتها را رفع نموده و اطمینان لازم را به صرفاً صلحآمیز بودن فعالیتهای هستهای خود به تنها مرجع معتبر بينالمللی یعنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی دادهاست. در این راستا انتظار طبیعی اين است که در ازای اجرای تکالیف متعدد از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران، ملت ایران نيز بتواند از حقوق بدیهی مصرح در این معاهدهها و پیمانها بدون هیچ قید و شرط و يا محدودیتی برخوردار باشد.
بر این اساس هیچ مرجع یا نهادی نبايد و نمیتواند حقوقی را که ناشی از اراده، توانمندی، صلاحیت و تعهدات قانوني یک ملت است و با پذیرش و انجام تکالیف مشخص و معین در قالب عضویت در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و معاهده ان پی تی جنبه عینی یافته است، مخدوش نموده و یا آن را انکار نماید، چرا که این حقوق از سوی آن مراجع و یا طرفها به ملت ایران اعطا نشدهاست تا آنها بخواهند درباره اصل، محدوده و یا کم و کیف، نحوه و زمان اعمال و اجرای آن حقوق، شرط و شروطی را وضع نمایند.
خانمها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران با عزمی راسخ و ارادهای استوار در چارچوب مقررات اساسنامه آژانس و معاهده ان پی تی و با هدف دستیابی به نتیجه به عرصه گفتگوهای سیاسی درباره موضوع فعالیتهای هستهای خود مینگرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران بدلیل عدم پای بندی 3 کشور به تعهدات خود، تجربه خوبی از نزدیک به 3 سال گفتگو و تعامل با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در طی سالهای 2003 تا 2005 ندارد، ولی این امر هیچ خللی در استحکام منطق جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از حقوق هستهای ملت ایران در عرصه مذاکرات رو در رو وارد نکرده است، البته باید اذعان نمود که در طول مذاکرات با 1+5 همیشه مذاکرهکنندگان ایرانی این دغدغه را داشتند که مبادا روند گفتگوها مجدداً به مسیر بنبست مذاکرات با سه کشور اروپایی منحرف شود.
خانمها و آقایان!
استحضار دارید که جمهوری اسلامی ایران چند سال قبل در چارچوب توافق با سه کشور اروپایی و در قالب اعتمادسازی، انجام اقدامهای متعددی را که فراتر از تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی ایران و حتي فراتر از تعهدات ایران در قالب اساسنامه آژانس و معاهده ان پی تی بود، به صورت داوطلبانه پذیرفت و در یک رویکرد اعتمادسازِ یکطرفه هر یک از مطالبات طرف اروپايي را برای مدت هاي طولاني اجرا کرد که در اينجا به برخی از آنها اشاره میشود.
1. تعلیق فعالیتهای غنیسازی به مدت 26 ماه
2. اجراي پروتكل الحاقي قبل از تصويب آن به مدت 26 ماه
3. تعلیق تبدیل کیک زرد به AUC به مدت 8 ماه
4. تعلیق تبدیل AUC به UO2 به مدت 8 ماه
5. تعلیق تبدیل UO2 به UF4 به مدت 8 ماه
6. تعلیق تبدیل UF4 به UF6 به مدت 8 ماه
7. تعلیق فعالیتهای قطعهسازی به مدت 3 ماه
8. اعطاي دسترسی و بازدید از مراکز قطعهسازی دستگاههای غنیسازی 20 بار
9. اعطاي دسترسی و بازرسی از مراکز فعالیتهای تحقیق و توسعه غنیسازی 2 بار
10. اجازه دسترسي و انجام بازرسی از 26 مکان نظامی
اما در نهایت در سال 2005، سه کشور اروپایی طرف مذاکره با جمهوری اسلامی ایران برخلاف همه قوانين و حقوق بينالمللي، پیشنهاد مکتوبی را به طرف ایرانی ارائه کردند که بر اساس آن ایران باید کل چرخه سوخت هستهای خود را برچيند، از اینرو روند گفتگوهاي هسته اي برای چند ماه متوقف شد، اما جمهوری اسلامی ایران با این درک که راهبرد «گفتگو – همکاری» تنها راهکار منطقی، سازنده و نتیجهبخش میان ایران و طرف مقابل است، به گفتگوها به مثابه یک موضوع راهبردی مینگرد، در حالی که متأسفانه برخی از قدرتها با تأکید بر راهبرد ناکام و بینتیجه دو مسیره ي «گفتگو – فشار»، از مذاکرات صرفاً برای دستيابي به اهداف از پیش تعیینشده خود استفاده ابزاري میکنند که قطعاً یکی از عوامل اصلی عدم پیشرفت ملموس و جدی در مسیر گفتگوها در چند سال اخیر، همین ذهنیت ابزاری نسبت به عرصه مذاکرات سیاسی است.
پس از این که سه کشور دیگر به جمع سه کشور اروپایی پیوستند و گروه موسوم به 1+5 شكل گرفت، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر بهطور فعال در گفتگوها شرکت کرد. ارائه بسته پیشنهادی با هدف افزایش احتمال موفقیت مذاکرات سیاسی در گفتگوهای ژنو یک (سال 2008) و به روزرسانی این بسته و ارائه آن در گفتگوهای ژنو 2 (سال 2009) نشان داد که جمهوری اسلامی ایران، نهتنها گفتگو و مفاهمه منطقي را گزینه درست و منطقی میداند، بلکه برای دستورکار آن نیز اهتمام ویژهای قائل شده و آماده است تا به سهم خود سرمایهگذاری لازم را در این مسیر انجام مي دهد.
نشست ژنو 3 (سال 2010) نقطه عطفی در روند گفتگوهای ایران و 1+5 به حساب مي آيد، نشستي که در آن دو طرف توافق کردند که ادامه تعاملات ايران و 1+5 در قالب «گفتگو برای همکاری» میسر خواهد بود، اما متأسفانه برخي از اعضاي 1+5 به الزامات اين توافق پاي بند نماندند. اكنون بيش از هر زمان ديگري اين اطمينان حاصل شده است كه چنانچه برخي از اعضاي 1+5 به این توافق پایبند میماندند، قطعاً امروز پیشرفتهای بسیار زیادی در این مسیر حاصل گردیده بود. از اینرو اگر 1+5 نسبت به موضوع تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از منظر «همکاری» مینگریست، این نیاز جمهوری اسلامی ایران میتوانست محملی برای گام نهادن در مسیر حل و فصل موضوع باشد، اما پیشنهادهای غیرمنطقي و نامتوازن 1+5 در گفتگوهای استانبول یک (سال 2011) يك بار ديگر فرصت ها را زائل ساخت، چرا كه آنها نهتنها هیچ چارچوب الزامآور و تعهدآوری درباره فروش سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران و نیز فروش رادیودارو برای یک میلیون بیمار نیازمند ایرانی در قبال دریافت وجه آن ارائه نکردند، بلکه حتی حاضر نشدند با فرمول تبادل سوخت نیز این نیاز جمهوری اسلامی ایران را تأمین نمایند. افزون بر این، با وجود این که رئیس جمهور برزیل و نخستوزیر ترکیه با دریافت نامههایی از رئیس جمهور امریکا به تهران آمدند تا در این زمینه ابتکار عملی را بهخرج دهند و در عمل نيز با همکاری سازنده جمهوری اسلامی ایران توانستند ایده شکلگیری تبادل سوخت را در قالب «بیانیه تهران» عملیاتي نمايند، ولی بهفاصله چند روز پس از صدور این بیانیه -که به اذعان طرفهای برزیلی و ترکیهای، پاسخی به نامه رئیس جمهور امریکا بود-، با فشار ایالات متحده امريكا و در اقدامی غیرمنطقی و غیر هوشمندانه، قطعنامه 1929 در شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران صادر شد و عملاً در برابر پیشرفت روند همکاری دو طرف در قالب یک تعامل برد – برد، مانع بزرگي ايجاد شد و تلاش هاي سازنده ايران ناكام ساخت، اما در ميان بهت و حيرت برخي از اعضاي 1+5، این مانعتراشی نیز موجب توقف در روند پیشرفت فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران نشد و هنگامیکه ملت ایران از تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از سوی 1+5 ناامید شد، دانشمندان ایرانی با ارادهای راسخ و بدون هیچ تجربه قبلی در زمینه فناوری و ساخت صفحههای سوخت رآکتورهای تحقیقاتی، موفق شدند صفحههای سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تولید نموده و با موفقیت در قلب رآکتور نصب نمایند تا در عمل راديو داروهاي مورد نياز یک میلیون شهروند ايراني فقط با اتكا به فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران تامين شود.
خانم ها و آقایان!
هر چند رویدادهایي كه اشاره شد، مربوط به گذشته است، اما عدم درایت و هوشمندی در شرایط کنونی نیز میتواند، فرصت ها را زائل نموده و تجربههای گذشته را تکرار کند. متأسفانه بايد اذعان كرد اشتباه محاسباتی برخی اعضای 1+5 اجازه نداد تا از فرصت «تبادل سوخت» و همچنین فرصت «بیانیه تهران» استفاده بهینه به نفع تفاهمي جمعي و در مسير حل و فصل موضوع صورت پذیرد.
در مرحله اخیر جمهوری اسلامی ایران با بررسی دقیق پیشنهاد 1+5 در گفتگوهای آلماتی یک و با توجه به چارچوب طرح ارائهشده جمهوری اسلامی ایران در گفتگوهای مسکو، پاسخي منطقی، سازنده و ايجابي را به طرف مقابل رائه نمود. در اين راستا جمهوری اسلامی ایران در گفتگوهای آلماتی 2 تصريح كرد.
1.جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا برای "حل و فصل موضوع هسته اي بهطور کامل" در چارچوب معاهده ان پی تی با 1+5 کار کند تا نتیجه مورد توافق حاصل گردد.
2.چنانچه 1+5 در اين مقطع آمادگی لازم را برای "حل و فصل موضوع بهطور کامل" نداشته باشد، جمهوری اسلامی ایران آماده است تا گام یا گامهای ابتدایی را در این مسیر بردارد، مشروط بر این که طرف مقابل نیز آمادگی لازم برای برداشتن گام یا گامهای متقابلِ هموزن، همجنس و همزمان را داشته باشد و حقوق جمهوري اسلامي ايران در چارچوب معاهده ان پي تي بهویژه غنيسازي را بهرسميت بشناسد. بر همین مبنا, جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا چند محور از پیشنهادهای 1+5 را که در نشست آلماتی یک تبیین شده بود، به اجرا در آورد.
ابتكار جمهوري اسلامي ايران در گفتگوهاي آلماتي 2 و موافقت با چند مورد از پيشنهادهاي 1+5 در آلماتي يك، بار دیگر بستر لازم را براي آزمون جدی اراده برخی قدرتها بهمنظور شكلگيري عملي ايده «گفتگو براي همكاري» فراهم نمودهاست، چرا كه این ابتکار دیگر هیچ توجیه و بهانهای را برای استمرار ادعای برخی قدرتها درباره نگرانی پیرامون فعالیتهای صلحآمیز هستهای جمهوری اسلامی ایران باقی نمیگذارد.
اکنون 1+5 در مقابل سه گزینه قرار دارد:
اول؛ حل و فصل موضوع بهطور کامل در یک مرحله که جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای ورود در این مسیر تا حصول نتیجه اعلام کردهاست و در گفتگوهای مسکو نیز طرح جامع خود را پیشنهاد نمودهاست.
دوم؛ حل و فصل گام به گام موضوع با برداشتن چند گام اولیه متقابل همجنس، هموزن و همزمان از سوي دو طرف در حرکت اولیه که در گفتگوهای آلماتی 2 پیشنهاد شد.
سوم؛ عدم حرکت بهسمت جلو و کنار گذاشتن پیشنهاد 1+5 در آلماتی یک
خانمها و آقايان!
همان طور كه استحضار داريد در پایان گفتگوهای آلماتی 2، خانم كاترين اشتون در جريان کنفرانس مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد اعضای 1+5 به پایتختهای خود رفته و پس از مشورت با مقامهاي خود، ظرف چند روز تصمیم آنها به اطلاع آقای دکتر جلیلی خواهد رسيد، اما اکنون پس از گذشت چند هفته از آن زمان، هنوز پاسخی دریافت نشده است. از اين رو چنانچه 1+5 گزینههای اول و دوم را نپذیرد، عملاً به این معنا است که پیشنهاد خود در گفتگوهای آلماتی یک را نیز کنار گذاشته است، از این رو باید به افکار عمومی جهان درباره این رویکرد و منطق رفتاری پاسخگو باشد.
جمهوری اسلامی ایران بار دیگر تأکید مینماید که در قبال انجام تکالیف ناشی از عضویت در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نیز معاهده ان پی تی، صرفاً خواستار استیفای همه حقوق مصرح بویژه غنی سازی در این چارچوب و اعمال آن بر اساس نیازهای خود است.
خانم ها و آقايان!
اکنون توپ در زمین 1+5 است، از اين رو 1+5 باید اولاً؛ اراده جدی خود را برای پیشرفت عملی در مسیر گفتگوها با انتخاب يكي از دو گزينه پيشنهادي ايران يعني «حل و فصل كامل موضوع» «در يك مرحله» و يا حركت «گام به گام» با اقدامهای متقابل همجنس، هموزن و همزمان ابراز کند، ثانیاً؛ عزم عملی خود را برای ورود به مذاکرات سازنده، جدی، محتوایی، مؤثر و نتیجهبخش با پايبندي عملي به الزام هاي گفتگو براي همكاري نشان دهد، ثالثاً؛ با پذيرش بي قيد و شرط حقوق هستهاي ملت ايران در چارچوب معاهده ان پی تی بهویژه غنيسازي، خود را از اتهام عدم پايبندي به الزامات معاهدات بينالمللي و برخورد گزينشي با موازين و مقررات بينالمللي برهاند و رابعاً؛ با اعطاي اختيار لازم به افراد شركتكننده در مذاكرات براي پيشبرد گفتگوها، شائبه خرید زمان، فرار از گفتگو و یا انجام گفتگو با هدف صرفاً گفتگو را از خود دور نماید.
با سپاس