به گزارش مشرق به نقل از باشگاه خبرنگاران، شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل امروز با سخنرانی بان‌کی‌مون دبیر کل سازمان ملل آغاز به کار کرد در اولین روز جلسه مجمع عمومی در دو نوبت صبح و عصر 34 نفر از نمایندگان و سران کشورهای مختلف به بیان دیدگاه‌های خود درباره مسائل مختلف جهانی می‌پردازند.
باتوجه به اهمیت "نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل" که اصلی‌ترین رکن "سازمان ملل" می‌باشد و بصورت سالانه از سه‌شنبه سومین هفته سپتامبر برگزار می‌شود.
اما نکات و ابهاماتي در چگونگي سخنراني‌هاي مقامات عالي رتبه جهان در نشست عمومي سازمان ملل وجود دارد که در اين گزارش به برخي از آن‌ها پرداخته خواهد شد و سعي مي‌شود به سوالات زير پاسخ داده شود:
آيا محدوديت زماني براي سخنراني وجود دارد يا مقامات مي‌توانند هر چقدر تمايل دارند صحبت کنند؟
چرا برخي از کشورها در رديف اول سالن جاي مي‌گيرند و برخي ديگر در رديف‌هاي آخر؟
با توجه به اينکه "ايران" با الف آغاز مي‌شود، چرا دکتر روحاني بيست و چهارمين سخنران مجمع عمومي سازمان ملل خواهد بود؟
چرا رييس‌جمهور برزيل هميشه اولين سخنران است؟
قواعد مربوط به طرز کار مجمع عمومی در ماده 4 منشور و مقررات داخلی مجمع بیان شده است. مجمع عمومی خود آیین‌نامه داخلی را تنظیم می‌کند و به لحاظ اینکه مقررات داخلی آن ماهیت قراردادی ندارد، می‌تواند بدون آنکه مشکلات مربوط به تغییر منشور مطرح شود آن را تغییر دهد.
مجمع عمومي سازمان ملل چقدر طول مي‌کشد؟
اعضاي "مجمع عمومي سازمان ملل" سالانه به مدت دو هفته در مقر اين سازمان در "نيويورک" آمريکا دور گرد هم مي‌آيند. در اين مدت اقداماتي نظير تکشيل مجمع عمومي گرفته تا تا تصويب پيش‌نويس قطع‌نامه اجام مي‌گيرد. اين پيش‌نويس به طور سنتي با اتفاق آراي مجمع در روز آخر انجام مي‌شود.
براساس قطع‌نامه 57.301 مصوب 13 مارس 2003، دور اول مجمع عمومي سازمان ملل 24 سپتامبر آغاز شده و تا 27 سپتامبر به طول مي‌انجامد، سپس پس از استراحتي دو روزه، دوباره مجمع عمومي سازمان ملل، کار خود را از دوشنبه 30 سپتامبر آغاز مي‌کند و تا چهارشنبه 2 اکتبر 2013 ادامه خواهد داشت.
کشورها چگونه براي سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل ثبت نام مي‌کنند؟
براساس آيين‌نامه داخلي سازمان ملل، درخواست‌هاي کشورهاي مختلف براي سخنراني بايد تا قبل از 28 ژوئن گذشته بدست دبيرخانه سازمان ملل رسيده باشد. به علاوه درخواست‌ها بايد به صورت رسمي، توسط نماينده دائم کشورها در سازمان ملل و به صورت حضوري به دبيرخانه مجمع عمومي سازمان ملل برسد. بعد از وصول درخواست سخنراني، مرجع ذيربط رسيدي را به عنوان گواهي ثبت نام سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل به نماينده کشور درخواست کننده ارائه مي‌کند.
ترتيب سخنرانان چگونه است/ برزيل اولين سخنران هميشگي مجمع عمومي سازمان ملل
اما يکي از ابهام‌انگيزترين بخش‌هاي مجمع سالانه عمومي سازمان ملل، ترتيب سخنرانان است، به‌طوري که به گفته هومن موثق، استادیار حقوق دانشگاه شهید بهشتی قاعده حقوقی خاصی برای سخنرانی روسای جمهور کشورها در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل وجود ندار و هرآنچه هست، به شکل عرف میان کشورها متداول شده است.
برزيل به طور سنتي اولين کشوري است که در مجمع عمومي سازمان ملل سخنراني مي‌کند. در سال 1947 اوسوالدو آرانا Oswaldo Aranha وزير سابق خارجه برزيل رياست اولين جلسه ويژه مجمع سازمان ملل و دومين جلسه مجمع عمومي را بر عهده گرفت. از آن به بعد برزيل اولين کشوري بوده است که در مجمع عمومي سازمان ملل به سخنراني مي‌پردازد.
به علاوه، در زماني که نماينده دائم کشور براي سخنراني مقامات خود در سازمان ملل به دبيرخانه اين سازمان مراجعه مي‌کند، از او خواسته مي‌شود با مشورت با مقامات کشور خود هر چه زودتر سه اولويت شرايط سخنراني خود را تعيين کنند:
اولا تمايل دارند صبح سخنراني کنند يا بعد از ظهر. دوما در چه روزي از هفته مي‌خواهند سخنراني انجام شود. همچنين گزينه‌ها و اوليت‌ها بايد به صورت شفاف بيان شود و بايد مشخص شود چه کسي قرار است سخنراني کند.
ديگر اولويت‌هاي ترتيب سخنرانان مجمع عمومي از اين قرار هستند:
*ابتدا کشورهاي عضو و بعد از آن کشورهاي ناظر مانند فلسطين سخنراني مي‌کنند. ديگر نهادها هم مي‌توانند در آخر جلسه سخنراني خود کنند.
*سخنراني‌ها بر اساس نوع درخواست مقامات صورت خواهند گرفت و در ليست سخنراني قرار خواهند گرفت.
گاهي اوقات هم به خاطر تعدد سخنران‌ها، قرعه‌کشي مي‌شود.
در کل، قوانين مدوني درباره ترتيب سخنراني‌هاي سران کشورهاي مختلف در مجمع عمومي سازمان ملل وجود ندارد و بنا به شرايط مختلف و عرف، صورت مي‌گيرد.
کدام کشورها در کدام رديف‌هاي سالن قرار مي‌گيرند؟
برخلاف سخنراني‌هاي نامنظم، براي صندلي‌ها قوانين خاصي وجود دارد. براساس آيين‌نامه مجمع عمومي سازمان ملل اولين صندلي مجمع براساس قرعه‌کشي انتخاب مي‌شود که اين بار نوبت به کرواسي رسيد. اين بار هيئت کراوسي در اولين رديف در سمت راست دبير کل قرار مي‌گيرند و ديگر کشورهاي براساس حروف الفباي انگليسي کنار هم خواهند نشست.
رييس‌جمهور تا چه مدت مي‌تواند سخنراني کند؟
مهدی دانش یزدی، کارشناس امور حقوقي و بين‌الملل، در ارتباط با عرف و قواعد سخنرانی روسای جمهور در اجلاسهای سالانه مجمع عمومی اظهار داشت: برای نشست‌هایی که تعداد زیادی از روسای کشورها در آن حاضرند وقت محدودی قبل از سخنرانی مقامات کشورها تعیین می‌شود. زمانی که هیات رئیسه مجمع عمومی متشکل از رئیس مجمع و روسای کمیته‌های شش‌گانه و معاونین مجمع عمومی تشکیل می‌شود، این هیات به طور معمول زمان سخنرانی مقامات را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال اگر زمان تعیین شده 15 دقیقه باشد، این زمان به همه هیات‌های مدعو اعلام می‌شود و زمان سخنرانی هر یک از روسای جمهور یک چراغ پیش روی او روشن است که تا پایان زمان تعیین شده سبز رنگ است و چنانچه سخنرانی از زمان تعیین شده فراتر رفت این چراغ زرد می‌شود و پس از چند بار اخطار این چراغ قرمز رنگ می شود.
وی تاکید کرد: با این حال هیچ قانون یا دستورالعملی برای سخنرانی روسای جمهور در اجلاسهای سالانه مجمع عمومی وجود ندارد چراکه فرض اولیه بر این است که شان و جایگاه رهبران کشورها بالاتر از آن است که برایشان حدود و قوانین عملکردی تعیین کرد.
گفتني است، طولانی‌ترین نطق در مجمع عمومي سازمان ملل به سخنرانی فیدل کاسترو در سال 1960 مربوط می‌شود. رهبر کوبا در آن زمان چهار ساعت سخنرانی کرده بود.
برخي ديگر از قوانين سخنراني در سازمان ملل
*به نماينده‌هاي دائم کشورها توصيه مي‌شود تا در روز سخنراني براي رييس‌جمهور يا مقام عالي‌رتبه خود درخواست زمان سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل کنند.
*در صورت تغيير سخنران، نوبت سخنراني کشور مورد نظر بعد از آخرين سخنران خواهد رسيد.
*براساس قطع‌نامه 51.241 مجمع عمومي سازمان ملل مصوب 31 جولاي سال 1997، ليست سخنران‌هاي هر روز بايد در همان روز کامل شده و نمي‌توان سخنراني خود را به روز بعد موکول کرد.
*سخنراني‌ها بايد به زبان‌هاي رسمي سازمان ملل از قبيل انگليسي، فرانسوي، روسي يا اسپانيايي و عربي ترجمه شوند.
نکات و ابهاماتي در چگونگي ايراد سخنراني‌هاي مقامات عالي رتبه جهان در نشست عمومي سازمان ملل وجود دارد که به برخي از آن‌ها پرداخته خواهد شد.