به گزارش مشرق، شفقنا به نقل از المصري اليوم نوشت: محمد حسنین هیکل، روشنفکر نامدار عرب است که با بیشتر صاحب نظران و سیاستمداران شش دهه اخیر خاورمیانه و دنیای عرب دوستی و آشنایی داشته است. او در گفت وگویی مسایل منطقه را تحلیل کرده است.
- چرا به نظر شما سال 2014 سال سرنوشت است؟
* در حركت تاريخ پيوسته جاهايي هست كه تحولات متراكم مي شود. تقريبا ما 15سال است درچنين شرايطي زندگي مي كنيم و سال 2013 به اوج خودش رسيد به طوري كه كل منطقه را در آستانه سقوط قرار داد. اگر ستون هايي نبود كه آن را نگهدارد حتما سقوط كرده بود. مصر يكي از اين ستون هاست كه به رغم همه بحران همچنان سرپاست. به نظرم مصر بايد سال آينده كاري بكند وگرنه ممكن است توفان همه جا را فراگيرد. غرب همچنان تماشاچي است و جنوب در التهاب. وقتي به نقشه جهان مي نگري دچار سرگيجه مي شوي.
- طبيعت اين توفان چگونه است؟
* هرچه را در اطرافت مي بيني عبارت از يك ويراني است. بعد از جدايي سودان جنوبي از شمال مي بينيد كه اين منطقه چطور دچار آشوب شده است. جنوب تقريبا همه جا ملتهب است. از غرب گرفته يعني از ليبي تا شرق تا مرزهاي ايران. مصر اكنون در ميان يك دايره آتش قرار دارد و اگر حركتي نكند نگران كننده خواهد بود.
- شما به لبنان سفر كرده بوديد. براي ما از آنجا بگوييد.
* بعضي گفتند براي ميانجي گري ولي من يك روزنامه نگارم و براي ميانجي گري به لبنان نرفته بودم. تمام طرف ها در لبنان درگير يك جنگ داخلي هستند و ويراني هايش را مجبورند متحمل شوند. آنها خود صلاح كارشان را بهتر از هركس ديگري مي دانند.
- چه صحبت هايي با حسن نصرالله داشتيد؟
* هيچ كس نمي تواند بگويد حزب الله يك گروه تروريستي است. حتي سازمان ملل متحد نتوانست. تماس اين گروه با ايران قابل قبول و در چهارچوب مشخصي است. نصرالله كسي است كه جلوي اسراييل ايستاده است. او پيامي را از ايران به من منتقل كرد. به نظر من حضور او در ميدان حتي حضور تشكيلات اطلاعاتي اش خيلي با اهميت است.
- محتواي پيام چه بود؟
* دو مساله بود؛ يكي دعوت براي ديدار از ايران و دوم تلاش براي فهم موضع ايران و لبنان و شيعيان در سطحي كلان تر. به اعتقاد من منطقه دچار نزاع هاي بي موردي شده است. تنوع انساني و فكري و ديني منطقه خوب است و خودش يك امتياز به حساب مي آيد ولي نبايد اين ويژگي به بهانه اي براي نفرت پراكني و ستيزه جويي باشد.
- نصر الله آينده سوريه و اسد را چگونه مي بيند؟
* او به آينده سوريه يا اسد كاري ندارد. به اين كار دارد كه هروقت لازم شد دخالت كند.
- آيا سال 2014 براي حزب الله هم سالي سرنوشت ساز خواهد بود؟
* سالي سرنوشت ساز براي همه ملت هاي منطقه خواهد بود. معناي اين آن نيست كه مثلا حزب الله پايان مي يابد يا از دور خارج مي شود و غيره. بلكه منظورم اين است كه ارزش آن را محك مي زند. براي مثال ارزش حزب الله در حمايت از سوريه محك خورد. بنابراين نمي توان از راه حلي بدون حضور حزب الله حرف زد. بخصوص بعد از آن كه در عمل سرنوشت اين جنگ را در القصير عوض كرد.
- به نظر شما نصرالله بعد از نبرد قصير و بخصوص بعد از اينكه احتمال حمله نظامي آمريكا برطرف شد قدرتش بيشتر شده است؟
* به نظرم محتاط تر شده است. درجهان عرب هيچ كس نيست كه قدرتمند ترين باشد. هيچ كس قدرت آن راندارد كه زمام امور را به دست گيرد يا شروع به حمله كند. همه ما در خط دفاع است كه عمل مي كنيم اما بعد از همه اين تحولاتي كه برما گذشته بايد ياد گرفته باشيم كه گاه دفاع خودش قدرت حمله را مي طلبد. اين نظريه عبدالمنعم رياض در جنگ فرسايشي بود يعني اگر توانستي خوب دفاع كني در واقع توانسته اي دشمنت را به يك جنگ فرسايشي بكشاني.
- درسفر به كشورهاي خليج فارس چه پرسش هايي مطرح شد؟
* هرجا مي نشستيم از خليج (فارس) تا لبنان يك سوال را تكرار مي كردند: «آينده مصر چه خواهد بود؟» اين نشان مي دهد كه سال آينده بايد مصر بتواند خودش را جمع و جور كند و اگر چنين نكند به نظرم ما دچار مشكل بزرگي خواهيم شد.
- چرا اوباما از حمله نظامي به سوريه منصرف شد؟
* من به مقاله سيمون هرش اشاره مي كنم كه خيلي شيفته او هستم. او نوشت نظام سوريه رژيمي نيست كه از گازهاي سمي استفاده كرده باشد. او نظام آمريكا را متهم كرد كه به اين وسيله مي خواهد به سوريه فشار آورد. ديديم كه اماكن نگهداري سلاح هاي شيميايي سوريه كاملا جزم و جفت بود و نظارت دقيقي برآنها مي شد. حتي هرش گفت دفتر اسد بر اين تاسيسات نظارت دارد. بعد هرش نشان داد كه عكس هايي از قبل گرفته شده و مونتاژ شده بود تا نشان دهد نظام سوريه عامل حمله شيميايي بوده است حال آنكه گروه هاي مخالف از قبل دست به استفاده از سلاح هاي شيميايي زده بودند.
- آيا به نظر شما امكان دارد اسراييل به صورت يك جانبه به ايران حمله كند؟
* آمريكا هرگز حمله نخواهد كرد. من ترديد دارم كه اسراييل هم به صورت انفرادي به ايران حمله كند. منظورم از نظر جغرافيايي است. چون خيلي دشوار خواهد بود. از آن گذشته هيچ قدرتي بالاتر از فرهنگ يك ملت نيست. فرهنگي كه در طول تاريخ تغيير نكرده است. از ابتداي تاريخ تاكنون ايران يك دولت حقيقي بوده است. تركيه هم به همين سبك. مصر نيز همينطور. اگر بگويم اين سه كشور هستند كه بر منطقه تاثير مي گذارند بيراه نگفته ام. يعني ايران، مصر و تركيه. بقيه دولت هاي تازه تاسيس هستند.
- نقش مصر در نزديك كردن كشورهاي خليج فارس به ايران چيست؟
* بايد به دولت هاي خليج فارس نشان داد كه ايران با آنهاست. تركيه به دنبال آن پروژه عثماني گري خود است. يك بار ميقاتي نخست وزير لبنان از اردوغان پرسيده بود: از مصر چه مي خواهيد؟ گفته بود: مصر اولين كشوري است كه در آن به اين شكل كودتا شده است. ميقاتي گفته بود: كودتا نبود.... عجيب اينكه بين ايران و تركيه تماس هايي برقرار است و پيرامون اين ها بحث مي شود. لكن ما ديديم كه ايران موضع خود را اصلاح كرد و گفت: هرچند حوادثي كه در مصر اتفاق افتاد ظاهر كودتا دارد اما از يك اراده ملي نيز پشتيباني مي شود. اما تركيه از همان اول گفت كودتا. من اين را نمي گويم كه به تركيه دشنام بدهيم يا سطح روابط را كاهش دهيم. من مي فهمم كه در تركيه چه مي گذرد.
- يعني خودشان مشكلاتي دارند؟
* نه فقط مشكلات بلكه مصيبت ها. زيرا سياست اردوغان تركيه را به گذرگاهي براي سوريه تبديل كرد و از همه اين ها بدتر اينكه شما در درون خود يك دولت كردي داشته باشيد.
- الان تشكيلات اخوان المسلمين به تركيه منتقل شده است؟
* بگذاريد حرفم را تمام كنم و بعد به سوال شما برسم. اردوغان مردي است كه موفقيت هايي داشت و به يك نماد با ارزش تبديل شد اما بعدها اسطوره ها در ذهنش بيش از حقايق جلوه گر شد و از چيزهايي حرف مي زند كه بيشتر شبيه به اسطوره هاست. او با انگشتانش به رابعه (نماد اخواني ها در مصر) اشاره مي كند. اين بيانگر حالتي حزبي است كه تنش هاي زيادي را به وجود مي آورد و تركيه را در معرض چنددستگي قرار مي دهد.
- ولي به اعتقاد من با فشاري كه دولت هاي خليج فارس به اخواني ها مي آورند اكثرشان به تركيه منتقل خواهند شد و به اين ترتيب تركيه به سكويي براي دشمني با مصر مبدل خواهد شد؟
* به اعتقاد من در تركيه به شدت با اين مساله مخالفت خواهد شد. اردوغان اسير همان موفقيت هاي اوليه خود شد و تاثير سياست هاي بعدي خود را فراموش كرد. بخصوص سياست هايي كه در رابطه با سوريه اتخاذ كرده بود.
- شما كه به كشورهاي خليج فارس سفر كرديد متوجه شديد اموال اخوان المسلمين از كجا تامين مي شود؟
* من از آدم هاي زيادي پرسيدم. ازجمله ضاحي خلفان كه شخصيت مهمي در دوبي بود و مسايل اخواني ها را پيگيري مي كرد. در اينجا نمي خواهم به منبع اين اموال اشاره كنم. ولي گفته مي شد ميزان سرمايه گذاري اخوان المسلمين درمنطقه خليج فارس بايد بين 10 الي 12 ميليارد دلار باشد.
- شما در لبنان گفتيد ارتشبد عبدالفتاح السيسي هرگز نامزد رياست جمهوري نمي شود؟
* گفتم او هرگز خودش را نامزد نخواهد كرد. من اين مرد را مي شناسم و مي دانم كه در چه معذوراتي قرار دارد. به نظرم او بايد بعد از همه پرسي مربوط به قانون اساسي تصميم بگيرد. چون من فكر مي كنم اگر انتخابات رياست جمهوري قبل از انتخابات پارلمان باشد بهتر است. به هرحال هرچه باشد سال 2014 سالي سرنوشت ساز خواهد بود و هركس رييس جمهور شود با چالش هاي متعددي روبرو خواهد بود.