گروه فرهنگی مشرق - حجت‌الاسلام محمدرضا فؤادیان، معاون پژوهش بنیاد فرهنگی مهدی موعود در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس به مناسبت فرارسیدن سی‌ام صفر، شهادت امام رضا (ع) عنوان کرد: امام رضا (ع) در دورانی می‌زیست که یکی از عباسیان به نام «مأمون» حکومت می‌کرد، مأمون فرزند هارون الرشید است، فردی که برخورد خوبی با امام کاظم (ع) نداشت، امام را زندانی و در نهایت منجر به شهادت ایشان شد.
وی در ادامه توضیح داد: مأمون زمانی که روی کار آمد متوجه شد که هر کس با اهل بیت (ع) در بیافتد به نتیجه مناسب نمی‌رسد، بنابراین سیاستش نرمش در برابر اهل بیت (ع) بود لذا امام رضا (ع) را دعوت کرد و به زور به او ولایت عهدی را سپرد تا در چشم مردم جا بازکرده و از امام بهره‌برداری سیاسی کند.
حجت‌الاسلام فؤادیان با اشاره به اینکه ما برای ائمه (ع) این مسأله را قائل هستیم که تمام اهل بیت (ع) عنصر مبارزه در حیات فکری و سیاسی‌شان متجلی است، اظهار داشت: مقام معظم رهبری کتابی به نام «انسان 250 ساله» از امام علی (ع) تا امام مهدی (عج) دارند و بیان کردند که امامان همه یک نفر هستند لذا زندگیشان یکنواخت نیست اما یک مسأله مشترک بین ائمه مبارزه با ستم و ستمگر است.
وی افزود: ما معتقدیم اینطور نبوده که امامان در هر موقعیت منفعل باشند و هرچه حاکمان زمان بگویند همان کار را بکنند به طوریکه امام رضا (ع) بسیار فعال بودند و در همان ولایت عهدی خودشان بدترین ضربات را به مأمون زدند و همین مسأله باعث شد نام امام رضا (ع) در جهان منتشر شود.
*سفر امام رضا (ع) به خراسان جغرافیای شیعه را تغییر داد
وی با اشاره به اینکه سفر امام رضا (ع) از مدینه تا خراسان جغرافیای شیعه را تغییر داد و نام ایشان را بر سر زبان‌ها انداخت، افزود: در ادبیات ما امامان بعد امام رضا(ع) را «ابن الرضا» می‌گویند، چرا که امام یک محوریتی میان اهل بیت(ع) در توسعه جغرافیا و فرهنگ شیعه دارند.
حجت‌الاسلام فؤادیان با تأکید بر اینکه حدود چهل و اندی سال از عمر امام رضا (ع) می‌گذشت و ایشان صاحب فرزند نشده بودند و در اواخر عمر چشمان مبارکشان به جمال «جوادالائمه» منور می‌شود، توضیح داد: امام جواد (ع) اولین امامی است که در خردسالی به امامت رسید و لذا امام رضا (ع) می‌داند که چنین مسأله‌ای اتفاق می‌افتد و گرداب عقیدتی رخ می‌دهد بنابراین احادیثی از ایشان درباره امامت وجود دارد که بی نظیر است.
*تبیین جایگاه امامت در هستی توسط امام رضا(ع)
وی یکی از ویژگی‌های علمی امام رضا (ع) را تبیین جایگاه امام در هستی به شمار آورد و گفت: کسی که خود عهده‌دار امامت است، صفات و ویژگی‌های امام معصوم را به خوبی در هستی تبیین می‌کند.
حجت‌الاسلام فؤادیان درباره نگاه امام رضا (ع) به امامت حضرت مهدی (عج) توضیح داد: در این زمینه از امام رضا (ع) احادیث بسیاری است، از ایوب بن نوح نقل شده که خدمت امام رضا (ع) رسیده و خطاب به امام بیان کرده؛ حالا که دست شما باز است امیدوارم موعود شما باشید و نیازی به شمشیر هم نداشته باشید، با این قدرتی که دارید جهان را پر از عدل و داد می‌کنید.
این کارشناس علوم دینی ادامه داد: ایوب تصور می‌کرد که امام رضا (ع) همان مهدی موعود است منتها امام می‌گوید که من این فرد نیستم که شما تصور می‌کنید امام زمان (عج) چنین ویژگی‌هایی دارد چرا که تولدش مخفی و مردم در غیبت او به سر می‌برند درحالیکه من تولدم مشخص و غیبتی هم ندارم، بنابراین امام رضا (ع) در صدد بود که حقیقت مهدویت را برای مردم مشخص کند و این فرهنگ مهدوی در آن زمان نیز بین مردم بوده و همه منتظر کسی بودند که از خاندان پیامبر (ص) جهان را پر از عدل و داد کند.
*روایاتی مهدوی از امام رضا(ع)
وی در ادامه افزود: در حدیثی از ریان بن صلت بیان شده که امام رضا (ع) فرمودند امام مهدی (عج) با چشم دیده نمی‌شود، به مناسبت نبود او فتنه‌های سخت و خانمان‌براندازی وجود دارد که خویشان و همرازان و همسنگران در او سقوط می‌کند، یعنی امام رضا (ع) نسبت به مهدویت مسائل بسیار حیاتی و مهمی را بیان کرده و از کوچکترین فرصت‌ها برای بیان مباحث مهدوی برای شیعه استفاده کرده است. به طور مثال امام رضا (ع) به شخصی گفت شما در قنوت نماز چه می‌خوانید؟ و سپس گفت دعایی را برای امام مهدی (عج) بخوانید. ایشان خود دعا کردن برای امام مهدی (عج) را در قنوت نماز تعلیم می‌دهند تا در بهترین حالات و موقع نیایش نمازها، امام مهدی (عج) را مدنظر قرار دهیم.
این پژوهشگر عرصه مهدوی توضیح داد: روزی «دعبل بن خزاعی» شاعر معروف اهل بیت (ع) خدمت امام رضا (ع) رسید و قصیده‌ای را برای امام خواند به بیتی رسید که «ظهور امام زمان حتما اتفاق می‌افتد/ برکت‌های خداوند در زمان ظهور مهدی زیاد است» در این هنگامه امام به شدت به گریه افتاد، سر مبارکش را بالا گرفت و به دعبل گفت روح‌القدس این دو بیت را بر زبان تو جاری ساخت. امام به دعبل می‌گوید امام مهدی (عج) را می‌شناسی؟ او اظهار بی‌اطلاعی کرد، امام درباره مهدی موعود (عج) توضیح داد درحالی که ایشان هنوز به دنیا نیامده‌اند و امام فرمود که ایشان اگر یک روز از عمر دنیا مانده باشد ظهور کرده و جهان را پر از عدل و داد می‌کند همینجا امام رضا دوبیت به شعر دعبل اضافه می‌کند.
وی در پایان اظهار داشت: مهدویت در طول تاریخ از سوی ائمه برای شیعیان مورد تأکید قرار گرفته و زمان امام رضا (ع) نیز مطرح بوده چرا که وقتی امام رضا ولایت عهدی را پذیرفت عده‌ای گمان کردند که ایشان جهان را پر از عدل و داد می‌کند درحالی که بعد از ایشان نیز دو امام بعدی زمینه‌ساز ظهور امامت امام موعود شدند اما به هر حال جایگاه امامت در دوران امامت امام رضا (ع) بسیار متعالی بود.
مخاطبان محترم گروه فرهنگی مشرق می توانند مقالات، اشعار، مطالب طنز، تصاویر و هر آن چیزی که در قالب فرهنگ و هنر جای می گیرد را به آدرس culture@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود.
معاون پژوهش بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) گفت: مهدویت در طول تاریخ از سوی ائمه تبیین شده است، عده‌ای گمان می‌کردند موعود امم، امام رضا(ع) است، در حالی که خود امام به تبیین ویژگی‌های حضرت مهدی موعود می‌پرداختند.