گروه بین‌الملل مشرق، خبرنگار اعزامی به مذاکرات ژنو 2 - روز اول مذاکرات ژنو 2 در شهر کوچک و توریستی مونترو و با شرکت 40 کشور به علاوه هیئت‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا، اتحادیه عرب و سازمان همکاری‌های اسلامی و گروه‌های معارض آغاز شد.
حذف ایران و اضافه کردن 10 کشور به فهرست مدعوین
از جمله حاشیه‌های مهم این نشست تغییر در ترکیب شرکت‌کنندگان در کنفرانس ژنو 2 بود. در ابتدا سازمان ملل 31 کشور را برای حضور در ژنو 2 دعوت کرد، اما در آخرین ساعات دبیرکل سازمان ملل با پس گرفتن دعوت روی نام ایران خط کشید و به جای آن 10 کشور دیگر را به این کنفرانس دعوت کرد تا تعداد کشورهای حاضر در این نمایش به عدد 40 برسد.
همزمان با آغاز نشست، ده‌ها نفر از هواداران بشار اسد و دولت سوریه با تجمع در مقابل ساختمان هتل مونترو پالاس و با در دست داشتن تصاویر اسد و سید حسن نصرالله و پرچم‌های سوریه، در حمایت از دولت این کشور شعار می‌دادند که بدون برخورد یا درگیری خاصی این تجمع به پایان رسید.
اما ناهماهنگی در این کنفرانس در مقایسه با مذاکرات ژنو هسته‌ای بسیار مشهود است و سازمان‌دهندگان مذاکرات بسیار سردرگم و بدون برنامه مشخص پا به مونترو گذاشته‌اند. با وجود اهمیت این اجلاس، حتی برای صدور کارت‌های خبرنگاران نیز تدابیر لازم پیش‌بینی نشده است و از هر سه نفر تنها برای یک نفر کارت تردد صادر شده بود که بسیاری از خبرنگاران را در همان ساعات اولیه با مشکل مواجه کرد.
بدلیل تغییرات مداوم آمریکا در ترکیب اعضای شرکت‌کننده و برنامه کاری اجلاس، زمان‌بندی نسشت تا ظهر یک روز مانده با آغاز آن مشخص نشده نبود.
فضای شهر کوچک مونترو در مقایسه با مذاکرات ژنو هسته‌ای بسیار امنیتی بود و حتی نیروهای ویژه ضد شورش نیز در شهر مستقر شده بودند.
نمایندگان هیئت‌ها در هتل مونترو پالاس مستقر بودند و مطابق رسم اجلاس‌های بین‌المللی محل استقرار خبرنگاران در ساختمان دیگری بود.
وقت‌شناسی لاوروف و تذکرات درگوشی شرمن به جان کری
بان کی مون که ریاست این نشست را بر عهده دارد، در سخنرانی آغازین خود خطاب به نمایندگان کشورها تذکر داد که برای کنترل نظم جلسه مقررات را رعایت کنند. در برنامه تنظیم شده قرار بر این شد نمایندگان آمریکا، روسیه و رئیس‌جمهور سوئیس هر کدام 8 دقیقه صحبت کنند. بان کی مون همچنین به نماینده دولت سوریه و نماینده معارضان هرکدام 15 دقیقه زمان سخنرانی داد.
سرگئی لاوروف چند ثانیه کم‌تر از زمان تعیین شده صحبت کرد که تقدیر بان کی مون را به دلیل زمان‌شناسی وی به همراه داشت.
جان کری هم در زمان تعیین شده صحبت کرد. نکته جالب توجه این بود که در زمان سخنرانی لاوروف، وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا، به طور مداوم نکاتی را بصورت در گوشی به او تذکر می‌داد.
جان کری در سخنانش بسیار تلاش کرد تا عامل بحران سوریه را فقط یک نفر و خانواده او نشان دهد.
پاسخ‌های آتشین ولید معلم به جان کری
ولید معلم بر خلاف آنچه درباره وی گفته می‌شود که معمولا با نرمش دیپلماتیک سخن می‌گوید، اما در این نشست با صراحت و آتشین پاسخ اتهامات جان کری را داد که نشان می دهد ولید معلم برای سازش به مونترو و ژنو2 نرفته است. مرسوم است پیش از آغاز کنفرانس‌های بین‌المللی پروتکل یا چارچوب مقرراتی را تعیین می‌کنند که شرکت‌کنندگان در قانونی نانوشته ملزم به رعایت آن هستند. اما نشست ژنو 2 جایی نبود که وزیر خارجه سوریه پس از سه سال جنگ خونین با تروریست‌ها و ویرانی کشورش در قالب پروتکل‌های تعیین شده آمریکا حرکت کند.
سخنرانی ولید معلم بان کی مون را وا داشت تا بارها سخنان او را قطع کند و از وی بخواهد از "کلمات آتشین" کم‌تر استفاده کند. سخنرانی ولید معلم بیش از 30 دقیقه بطول انجامید.
شاید مهم‌ترین بخش سخنان وی، خطاب قرار دادن جان کری بود که گفت: هیچ کس، آقای کری! هیچ‌کس در دنیا حق ندارد مشروعیت یک رئیس جمهور را سلب کند یا به او مشروعیت بدهد. این مردم سوریه هستند که باید انتخاب کنند.
تلاش بان‌کی‌مون برای قطع سخنان ولید معلم و مشاجره لفظی دبیرکل و وزیر خارجه سوریه
بلافاصله شبکه‌های خبری غربی از جمله سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی با فضاسازی و مانور بر روی دولت سوریه در قاعده و قالب‌های مورد توافق جهانی نمی‌گنجد.
آنچه در این نشست بسیار به چشم می‌آمد، ناتوانی دبیرکل سازمان ملل در اداره یک نشست بین‌المللی بود. اداره نشست ژنو – به جز نشست اصلی که بان‌کی‌مون رئیس جلسه بود – تماما بر عهده نماینده‌های وزارت خارجه آمریکا بود و تمام جزئیات این نشست را مقامات آمریکایی کنترل می‌کردند.
عدم حضور خبرنگاران تراز اول دنیا بدلیل آگاهی از بی‌نتیجه بودن مذاکرات
در نمایشی بودن دعوت از 40 کشور همین بس که اکثر رسانه‌های جهان نشست ژنو را تنها تا سخنرانی احمد الجربا نماینده ائتلاف معارضان سوری را بصورت زنده پوشش دادند. این در حالی بود که سخرانی مقامات این 40 کشور تا بعدازظهر ادامه داشت.
درنشست ژنو 2 سطح کمّی خبرنگاران برای پوشش کنفرانس افزایش یافته بود اما سطح کیفی خبرنگاران نسبت به مذاکرات هسته‌ای ژنو بسیار پایین بود و خبرنگاران حرفه‌ای رسانه‌های معتبر جهان به این اجلاس نیامدند. شاید پیش‌بینی اکثر کارشناسان مبنی بر بی‌نتیجه بودن این نشست بویژه پس از منتفی شدن حضور ایران، باعث شد خبرنگاران کهنه‌کار رسانه‌های مطرح جهان، اجلاس داووس را به ژنو 2 ترجیح دادند.
وقتی خبرنگار مشرق از معاون وزیر خارجه ژاپن درخصوص دعوت از کشورهایی – نظیر برزیل، الجزایر، ایتالیا و ...- که ارتباطی با سوریه ندارند پرسیده شد، وی پاسخ داد این مساله را باید از آمریکا بپرسید. وی به گفته این جمله بسنده کرد که ما کمک زیادی به سوریه برای امدادرسانی کردیم.
تکمیل نمایش نشست ژنو 2 در کنفرانس‌های مطبوعاتی/ قطع سخنان نماینده سوریه توسط خبرنگار آمریکایی
پس از پایان نشست افتتاحیه، کنفرانس مطبوعاتی بان‌کی‌مون و اخضر ابراهیمی برگزار شد که مشخص بود خبرنگارانی که می‌توانند سؤال بپرسند از پیش مشخص شده‌اند. این طراحی سازمان‌دهندگان کنفرانس با اعتراض شدید خبرنگاران تلویزیون دولتی و خبرگزاری سوریه مواجه شد که در نهایت مجریان نشست خبری مجبور شدند اجازه سوال به آن‌ها را بدهند. نشست‌های خبری نیز با بی‌نظمی بسیاری برگزار شد.
پس از بان‌کی‌مون و اخضر ابراهیمی، جان کری به مصاحبه مطبوعاتی آمد که باز هم خبرنگاران مشخصی برای پرسیدن سؤال تعیین شده بودند.
حاشیه دیگر نشست‌های خبری رزرو شدن دو ردیف اول سالن توسط برگزارکنندگان برای خبرنگاران آمریکایی بود.
سازمان‌دهندگان کنفرانس برای در دست داشتن ابتکار رسانهای، اطلاع‌رسانی‌ها را منحصر به این خبرنگاران کرده‌اند تا خطوط خبری از این طریق هدایت شود و سایر رسانه‌های غربی و عربی همسو، مانند کفتار بدنبال استفاده از شکار رسانه‌هایی نظیر رویترز و سی‌ان‌ان به راه می‌افتند و عملا تسلط رسانهای در دست رسانه‌های غربی بخصوص آمریکایی‌هاست.
پس از کنفرانس خبری جان کری، نماینده سوریه در سازمان ملل به میان خبرنگاران آمد و اسنادی را نشان داد که اثبات می‌کند اتفاقات سوریه، حوادثی تروریستی و طراحی شده است. تنها چند دقیقه از صحبت‌های بشار الجعفری گذشته بود که یک خبرنگار آمریکایی فریاد زد که ما برای سؤال کردن آمدیم نه سخنرانی شنیدن. این اعتراض در حالی بود که جان کری و بان‌کی‌مون نیز در آغاز نشست خبری دقایقی را سخنرانی کردند.
نکته جالب توجه در نشست خبری این بود که پس از صحبت‌های کری اکثر خبرنگاران سالن را ترک کردند و تعداد اندکی برای پوشش صحبت‌های نماینده دولت سوریه در سالن باقی ماندند.
وساطت جان کری برای باقی‌ماندن معارضان در نشست ژنو2
نماینده معارضان از حضور از کنفرانس خبری امتناع کرد. براساس اطلاعات بدست آمده از منابع آگاه، در جلسه‌ای که پیش از نشست افتتاحیه ژنو برگزار شد، نماینده ائتلاف معارضان سوریه اعلام کرد که حاضر به نشستن بر سر میز مذاکره با نماینده دولت سوریه نیست که جان کری شخصا وی را متقاعد کرد. به نظر می‌رسد عروسک خیمه شب بازی آمریکا اکنون به هیولایی سرکش برای خود این کشور تبدیل شده است!
بازی پشت پرده ترکیه در ژنو 2
جای گرفتن هیئت ترکیه از حامیان اصلی معارضین در کنار هیئت ائتلاف ملی معارضین در نشست نیز از جمله نکات قابل توجه بود که با اخبار بدست آمده معنا پیدا می‌کند.
منابع آگاه در مونترو به خبرنگار مشرق خبر دادند هیئت ترکیه و ائتلاف معارضان در اولین ساعات صبح روز گذشته در هتل رویال مونترو با دیداری محرمانه داشته‌اند.
به گفته این منبع آگاه، هیئت ترکیه در ازای حمایت بیشتر از معارضان در ژنو 2، دو درخواست را مطرح کرده است: یکی پافشاری بیشتر بر لزوم کناره‌گیری بشار اسد. و دیگری تأکید بر گسترش تروریسم در سوریه بواسطه حضور و دخالت ایران.
مذاکرات ژنو 2 روز جمعه و با حضور نمایندگان دولت سوریه و معارضان، آمریکا، روسیه و سازمان ملل در مقر این سازمان در ژنو برگزار خواهد شد.