آلرژي يا حساسيت واكنش تهاجمي است كه دستگاه ايمني بدن برخلاف حالت معمول به هر نوع ماده خارجي از جمله مواد غذايي،گردو غبار و گرده هاي گياهي نشان مي دهد.
در بسیاری از کتب طب سنتی ایران برای مواردی نظیر افزایش صفرا در بدن با ابتلا به سوء مزاج صفراوی به علائمی مانند خارش،التهاب، سوزش، قرمزی یا آبریزش بینی و چشم که بسیار شبیه و نزدیک به علائم بیماری آلرژی است، اشاره شده است. در حقیقت در هیچ یک از این کتاب ها به طور مستقیم به آلرژی و اقسام آن اشاره نشده است اما از بیماری هایی که علائمی شبیه به آلرژی دارند مانند افزایش صفرا در بدن یاد شده است.
حکیمان طب سنتی برای درمان عوارض ناشی از افزایش صفرا در بدن با کمک نسخه های گیاهی و شیوه های پاکسازی بدن به کنترل میزان خلط و صفرا پرداخته و با ایجاد تعادل و دفع اخلاط موذی و زائد به کنترل بیماری و درمان آن کمک می کردند.
آلرژی و حساسیت بهاری
آلرژی‌های بهاری هم با آمدن فصل بهار، در بین مردم فراگیر می‌شود. واکنش‌های شدید و غیر عادی سیستم ایمنی بدن نسبت به ورود عوامل خارجی عوارض گوناگونی را برای فرد ایجاد می‌کند. این عوارض اگرچه در بیشتر موارد مقطعی و زودگذر هستند، ولی در مواردی نیز واکنش‌های شدید بدن را سبب می‌شوند و تا مدت طولانی ادامه می‌یابند.
آلرژی بهاری معمولا با آب ریزش بینی و سوزش چشم همراه است و در برخی موارد همانند سرماخوردگی حالت کرختی ایجاد می‌کند و فرد به عطسه‌های مکرر مبتلا می‌شود.
توصیه‌های بهاری طب سنتی
خاکشير، خارش هاي پوستي بهاري را کاهش مي دهد
براي درمان حساسيت و خارش فصل بهار، مصرف نعناع تازه، کاهو و خاکشير توصيه مي شود؛ همچنين براي جلوگيري از حساسيت بهاري بايد از خوردن ادويه و غذاهاي با طبع گرم پرهيز کرد.
علي حسيني، متخصص طب سنتي در گفت وگو با فارس، با بيان اين مطلب افزود: براي درمان خارش و حساسيت هاي پوستي که در فصل بهار بيشتر مي شود، بهتر است الگوي تغذيه اصلاح شود زيرا حتي نوع لباس، غذا، ورزش، ميزان خواب و بيداري و همچنين استرس در اين زمينه تأثير دارد.
وي مصرف روغن نارگيل، آب ليمو و نعناع تازه را توصيه کرد و گفت: براي جلوگيري از حساسيت فصلي بايد از مصرف غذاهاي پرادويه و غذاهاي با طبع گرم پرهيز کرد. مصرف سبزي هاي تازه، سبوس گندم، نان سبوس دار، انواع آش، مصرف کاهو و خاکشير نيز براي کاهش خارش بهاري توصيه مي شود.
حسيني ادامه داد: مصرف نعناع تازه ميزان خارش و درد ناشي از آن را کاهش مي دهد، از طرفي مصرف روغن نارگيل و آب ليمو نيز از التهاب و خارش مي کاهد چرا که خاصيت ضدويروسی و ضد قارچی دارد.
غذاهای مناسب برای فصل بهار
درمانگران و قدمای طب سنتی در متون طب سنتی ایران از غذاهایی مانند آش، بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، كاهو سكنجبین، سمنو، آش شبدر و قره قروت به‌عنوان بهترین و سبك‌ترین غذاهای ایرانی كه انرژی و ویتامین زیادی دارند را برای فصل بهار توصیه كرده‌اند.
حبوبات فصل بهار مانند ماش، نخود فرنگی ،جو و غذاهایی مانند سوپ جو، آش، بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، کاهو سکنجبین، سمنو، آش شبدر و قره قروت و چلو گشنیز با گوشت جوجه خروس به‌عنوان بهترین و سبک‌ترین غذاهای ایرانی برای فصل بهار هستند. افزودن زرشک،سماق و انار به غذا ها نیز توصیه می شود.
نوشیدن آب ماست، آب دوغ و ماءالشعیر سنتی که افزودنی‌های شیمیایی نداشته باشد ، شربت لیمو ، آلبالو و سکنجبین و پرهیز از مصرف غذاهای گرم و خشک ،گوشت وشیرینی زیاد نیز توصیه می شود.
دم‌نوش ضد گلو درد و خارش گلو
در بسیاری از حساسیت‌ها فرد مبتلا به آلرژی از خارش گلوی خود شكایت دارد. گاهی این خارش به حدی تشدید می‌شود كه صبر و طاقت فرد را از او گرفته و او را كلافه می‌كند. درمانگران طب سنتی برای درمان این عارضه از جوشانده‌ای گیاهی استفاده كرده و نوشیدن آن را یك بار در روز به بیماران‌شان توصیه می‌كنند.
برای تهیه این جوشانده لازم است 10 گرم از گل بنفشه و شكرتیغال را در 2 لیوان آب ریخته و روی حرارت ملایم بجوشانید تا یك لیوان آن باقی بماند. دم‌نوش باقی‌مانده را صاف كرده و شب پیش از خواب میل كنید اما در افرادی كه خارش گلوی‌شان خیلی زیاد است و باعث می‌شود تا از برنامه‌های روزانه خود باز بمانند توصیه شده تا علاوه بر شب، صبح بعد از بیدارشدن از خواب یك لیوان دیگر از این دم‌نوش گیاهی نوشیده شود.
تسکین عطسه‌های ناشی از حساسیت بهاری
درمانگران طب سنتی برای درمان عطسه‌های ناشی از آلرژی و حساسیت فصلی استفاده از روغن بنفشه و بادام را به بیماران‌شان توصیه می‌كنند. این درمانگران به بیماران‌شان كه از دست عطسه‌های بی‌وقفه كلافه می‌شوند توصیه می‌كنند تا روزی 2بار، یك قطره از روغن بنفشه را درون حفره‌های بینی خود بچكانند؛ علاوه براین با استفاده از همین روغن پیشانی خود را نیز ماساژ دهند. این كار موجب می‌شود تا میزان بسیار زیادی از شدت عطسه‌ها كم شده و در مواردی نیز به‌طور كامل برطرف شود.
در كنار استفاده از روغن بنفشه، پرهیز غذایی نیز یكی دیگر از راهكارهای برطرف كردن عطسه‌های فصلی است. درمانگران به بیماران‌شان توصیه می‌كنند از خوردن ادویه‌جات، غذاهای سرخ‌كردنی، شكلات، و قهوه در فصل بهار پرهیز كرده و استعمال آنها را به حداقل برسانند.
تسکین خارش پوست
خوردن گیاه خرفه به‌عنوان سبزی خوردن در وعده‌های غذایی، تاثیر بسیار زیادی در درمان خارش‌های فصل بهار و از بین رفتن تلخی دهان در این فصل دارد.
نوشیدن آب این سبزی نیز در کاهش عوارض و خارش‌های ناشی از حساسیت‌های فصلی بسیار مؤثر است.
مصرف این نوشیدنی‌ها در فصل بهار مفید است
پاکسازی صفرا با خاکشیر
در طب سنتی روش های مختلفی برای دفع صفرای مازاد در بدن وجود دارد. کنترل میزان مواد تولید کننده صفرا در بدن، دفع صفرای اضافه از بدن با شیوه های طبیعی و تنظیم ساختار و عملکرد سیستم ایمنی بدن از جمله شیوه هایی است که به درمان این بیماری کمک می کند. پرهیز غذایی مانند کاهش میزان مصرف ادویه ها، انواع سس ها،مواد غذایی سرخ کردنی، شکلات و غذاهای فست فود و حاضری از جمله ساده ترین و کاربردی ترین شیوه ها برای بهبود علائم بیماری است که امروزه این شیوه ها توسط بسیاری از درمانگران طب مدرن نیز برای پیشگیری از عود کردن آلرژی ها و کنترل آن به بیماران توصیه می شود. در کنار این موارد مصرف مواد طبیعی، گیاهان و داروهای گیاهی صفرابر مثل خاکشیر و سوپ جو که داراری مزاج سرد است به این بیماران توصیه می شود.
آب گل ختمی بنوشید
برخی گیاهان دارویی خاصیت تنظیم کنندگی و متعادل سازی عملکرد سیستم ایمنی را دارند. از برخی از این گیاهان برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی استفاده می کنیم و از تعدادی از آنها برای کاهش علائم بیمار استفاده می کنیم. به عنوان مثال به بیماری که به کهیر مبتلا شده توصیه می کنیم که از خاکشیر استفاده کند یا به صورت خوارکی یا موضعی از آب گل ختمی، آلوورا یا آب اسفرزه مصرف کند. این گیاهان طبع سرد و مرطوبی دارند که استفاده آنها در درمان آلرژی ها بسیار موثر است. اشکال دارویی و صنعتی آنها نیز در داروخانه ها موجود است. حتی برخی درمانگران طب رایج از برخی از این داروهای گیاهی در کنار داروهای شیمیایی برای کنترل آلرژی بیمارشان استفاده می کنند.
ماءالشعیر درمانی کنید!
افرادی که عموما با آغاز فصل بهار دچار حساسیت ها و آلرژی های فصلی می شوند با رعایت نکات و تدابیری که در متون طب سنتی ایران به آن اشاره شده، می توانند از ابتلا به این بیماری ها در این فصل پیشگیری کنند. این افراد با نزدیک شدن بهار می توانند به رعایت یک رژیم غذایی ساده به مدت 3 روز از ابتلا به آلرژی ها و حساسیت های فصل بهار پیشگیری کنند. این افراد باید به مدت 3 روز تنها از ماءالشعیری که به صورت سنتی و بدون استفاده از مواد شیمیایی و نگهدارنده تهیه شده، استفاده کنند و نباید از ماده غذایی دیگری استفاده کنند. پس از اتمام این رژیم غذایی 3 روزه نیز بیمار باید از سبزیجات پخته شده بدون ادویه و کم حجم به عنوان غذا استفاده کند.
ورزش در بهار
در فصل بهار ورزش معتدل (نه شدید و نه خفیف) توصیه می شود. ورزش شدید به طبیعت فصل کمک کرده و موجب هیجان مواد ساکن در بدن شده و می تواند موجب بروز برخی بیماری ها از جمله بثورات پوستی گردد.
ولی ورزش معتدل می تواند باعث تحلیل مواد و فضولات و دفع آنها از طریق ادرار و مدفوع شود.
اگر از سفرهای نوروزی امسال گزارش مکتوب، گزارش تصویری یا فیلم تهیه کرده‌اید به آدرس همیشگی ما یعنی "culture@mashreghnews.ir" ارسال کنید تا به نام خودتان و در سریع‌‌ترین زمان ممکن منتشر شود. به خاطر داشته باشید به بهترین آثار ارسالی که تا پایان فروردین ماه به دست ما برسند، علاوه بر درج اثر آنها در بخش "اخبار ویژه" پنج جایزه نقدی 2 میلیون ریالی از طرف تحریریه مشرق نیوز اهدا خواهد شد.