از سوی دیگر همانطور که بیماران و کسانی که توانایی روزه گرفتن ندارند نباید روزه بگیرند اما مطالعات متعدد نقش موثر روزه داری را در بهبود بیماری‌های مختلف نشان داده است. در جدول زیر کسانی که باید روزه بگیرند و نگیرند آورده شده است؛
| روزه برای چه بیمارانی مفید است؟ |
چه کسانی روزه نگیرند؟ |
| - روزه گرفتن برای مبتلایان به چربی خون بالا بسیار مفید است و میزان چربی‌های نامطلوب موجود در خون را تنظیم می‌کند و موجب افزایش میزان چربی‌های مفید خون می‌شود.
|
- بیماران گوارشی مثل کسانی که سابقه زخم فعال معده دارند نیز نمی‌توانند روزه بگیرند، چون این افراد با نخوردن غذا دچار دردهای گوارشی می‌شوند، یا زخم گوارشی آنها عود می‌کند. |
| - افرادی که با گرسنگی طولانی‌مدت دچار خونریزی معده می‌شوند صلاح نیست که روزه بگیرند. |
|
| - کسانی که به بیماری دیابت دچار هستند، به دلیل اینکه قند خون‌شان باید به طور مرتب مورد بررسی و کنترل قرار بگیرد، در خطر عوارض روزه‌داری هستند. علاوه بر این کسانی که از انسولین استفاده می‌کنند، با توجه به اینکه نوع انسولین می‌تواند تاثیر سریع و طولانی مدت داشته باشد و بیماران هر دو آنها را با هم مصرف می‌کنند، گاهی موجب افت شدید قند خون در آنها می‌شود. |
|
| - در مورد بیماران قلبی، مصرف دارو به طور منظم و سر ساعت بسیار اهمیت دارد. قرص‌های نیتروکانتین یا کپسول‌های زیرزبانی - که به طور معمول برای بیماران قلبی تجویز می‌شوند- باید سر ساعت خورده شوند. |
|
| - بیمارانی که فشار خون بالا یا پایین دارند و باید تحت کنترل پزشک قرار گیرند، نیز صدق می‌کند. چنین افرادی باید داروهایشان را به موقع مصرف کنند تا دچار مشکل نشوند. |
در جدول زیرتوصیه هایی تغذیه ای برای روزه داران آورده شده است؛
| تغذیه ماه رمضان |
تغذیه سحر |
تغذیه افطار |
| - در ماه مبارک رمضان بهتر است از غذاهای سرخ شده و پرچرب استفاده نشود زیرا علاوه بر افزایش چربی های خون موجب سوء هاضمه، ورم معده، اضافه وزن و چاقی می شوند. |
- بسیاری از تصور می‌کنند هنگام سحر باید غذاهای پرچربی و پرکالری بخورند که در طول روز احساس گرسنگی نکنند. اما مصرف مواد غذایی پرچربی بخصوص در هوای گرم موجب تشنگی شدید و کم آبی بدن می شود. |
- آش رشته غلیظ همراه با پیاز داغ که حاوی روغن زیادی است و به وفور در افطار مصرف می شود غذای مناسبی برای افطار نیست زیرا موجب سوءهاضمه و اختلالات گوارشی دیگر می شود به جای آن بهتر است از آش رشته رقیق و کم روغن در وعده افطار استفاده شود. |
| - مصرف زیاد چای بخصوص در وعده سحری توصیه نمی شود زیرا چای مدر است و باعث از دست دادن آب بدن شما می شود. |
- در وعده سحری از غذای کم چرب مواد غذایی پرفیبر مثل میوه‌ها و سبزی ها استفاده کنید چون مواد غذایی پرفبیر آب زیادی در خود جذب می‌کنند و بدن می‌تواند آن را به آهستگی جذب کند و احساس تشنگی دیرتر عارض شود. |
- بهتر است روزه داران کمی پس از صرف افطار بسیار ساده و سبک (مثلاً 30 دقیقه بعد) اقدام به صرف شام نمایند و تا پیش از خوابیدن 2 لیوان چای کم رنگ، یک لیوان شیر کم چرب (کمتر از 2.5 درصد چربی) و حداقل 2 عدد میوه نیز میل کنند. |
| - مصرف زیاد مواد قندی و شیرین مثل کیک‌های خامه‌ای، شکلات، شیرینی‌های خامه دار، زولبیا و بامیه، باقلوا، حلوای خیلی شیرین و چرب، شله زرد شیرین و چرب در ایام ماه مبارک رمضان اضافه وزن و چاقی و خطر بالا رفتن قند خون را به دنبال دارد. |
- مصرف آب به مقدار زیاد در وعده سحری و مخصوصاً بین غذا توصیه نمی‌شود چون موجب رقیق شدن شیره معده و آنزیم‌های گوارشی شده و روند هضم غذا مختل می شود. |
- مصرف شیر گرم، فرنی و یا شیر برنج در هنگام افطار مناسب است. استفاده از مواد غذایی آبکی مثل سوپ، آش، حلیم بدون روغن و همچنین مایعات به هنگام افطار و سحر موجب حفظ تعادل آب و املاح فرد روزه دار می شود. |
| - مصرف غذاهای سبک و مختصر شامل گروه های غذایی شیر و لبنیات (مانند شیر و ماست و پنیر) میوه ها و سبزی ها و نان و غلات (مانند برنج و نان) توصیه می شود مانند نان و پنیر و سبزی که یکی از عادات خوب غذایی هموطنان در این ایام است. |
- مصرف مایعات مثل آب آشامیدنی، آب میوه، شیر کم چربی، دوغ بدون نمک در فاصله پس از افطار تا هنگام خوابیدن کمک می‌کند که تعادل آب و الکترولیت های بدن شما در هنگام روزه داری حفط شود. |
- روزه داران عزیز از مصرف تنقلات زیاد در فاصله افطار تا سحر پرهیز کنند. این قبیل مواد دیر هضم هستند و سبب می شوند که به هنگام سحر به دلیل پری معده میل به غذا کاهش پیدا کند. |
| - علاوه بر آن مصرف خرما در ماه مبارک رمضان در تنظیم قند خون بسیار مفید است لذا توصیه می شود که در وعده افطار حتی المقدور 5-3 عدد خرما مصرف شود و البته از مصرف بیش از حد خرما نیز مانند سایر شیرینی ها پرهیز شود. |
- برخلاف تصور برخی افراد، روزه بدون سحری نه تنها موجب کاهش وزن نمی شود بلکه بدلیل افت شدید قند خون در طی روز موجب می شود تا شخص روزه دار در زمان افطار تمایل بیشتری برای خوردن غذاهای شیرین و چرب پیدا کند و همین موضوع در نهایت منجر به اضافه وزن و چاقی می شود. |
- استفاده از سبزی‌ها و میوه‌ها در هنگام افطار و همچنین در فاصله زمانی بین افطار تا سحر به دلیل اینکه منبع خوبی از فیبر هستند برای دستگاه گوارش بسیار مفید است و مانع بروز یبوست می شود. توصیه می شود در وعده سحری مقدار مناسبی سبزی های مختلف مصرف شود. سبزی‌ها با دارا بودن مواد مغذی مختلف و آب، علاوه بر تامین ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن، از تشنگی فرد در طول روز جلوگیری می کنند. |
| - مصرف مواد غذایی شیرین در وعده سحری توصیه نمی شودچون با تحریک انسولین موجب ورود قند خون به داخل سلول ها و در نتیجه کاهش قند خون می شوند. به این ترتیب مصرف مواد غذایی شیرین و حاوی قندهای ساده در وعده سحری موجب می شود شخص زودتر گرسنه شود. از آنجا که میوه ها نیز حاوی قندهای ساده هستند توصیه می شود در وعده سحری کمتر مصرف شوند. انواع میوه را که حاوی ویتامین ها و املاح معدنی است و بسیار مفید برای سلامت بدن می باشد، بهتر است در وعده افطار و یا در فاصله افطار تا سحر مصرف کرد. |
- توصیه می شود برای تامین آب مورد نیاز پس از صرف افطار و تا قبل از خواب به تدریج انواع میوه، چای کمرنگ و سایر مایعات به ویژه آب برای جبران کم آبی بدن نوشیده شود. |