کد خبر 346081
تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۳۹۳ - ۰۰:۰۶

تجربه دورهای مختلف مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 نشان می دهد که قبل از هر دور مذاکراتی یا حین آن، ساختارهای بین المللی یا یکجانبه مرتبط با تحریم های ایران به صورت هدفمند مورد استفاده قرار می گیرند تا شوکی به ایران در فضای مذاکرات وارد شود.

گروه بین‌الملل مشرق- تجربه دورهای مختلف مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 نشان می دهد که قبل از هر دور مذاکراتی یا حین آن، ساختارهای بین المللی یا یکجانبه مرتبط با تحریم های ایران به صورت هدفمند مورد استفاده قرار می گیرند تا شوکی به ایران در فضای مذاکرات وارد شود. این بار، قبل رسیدن تیم های مذاکراتی به نیویورک، نشست شورای امنیت راجع به پایش تحریم های ایران برگزار شد و در آن، اتهامات متعددی در زمینه نقض قطعنامه های شورا (دور زدن تحریم ها به ویژه تحریم های مربوط به فروش تسلیحات متعارف) مطرح شد.

کمیته تحریم ایران، آخرین گزارش عملکرد سالانه خود در رابطه با اجرای قطعنامه های شورا امنیت و بررسی گزارش های ملی دولتها به این نهاد نظارتی را به نشست عادی این شورا تقدیم کرد. رئیس این کمیته در ابتدای نشست شورا به ارائه گزارشی توجیهی از اقدامات به عمل آمده طی چند ماه گذشته پرداخت و در همان ابتدا با تکیه بر "پایدار بودن مسئولیت کمیته پایش تحریم های ایران" تاکید کرد: "با اینکه مذاکرات در مورد برنامه هسته ای ادامه دارد، کمیته 1737 در مورد تحریم ایران به پایش اجرا، تحقیق در مورد نقض احتمالی و پاسخ به راهنمائی دولتهای عضو ادامه خواهد داد."

نشست شورای امنیت در مورد استماع و بررسی گزارش کمیته تحریم ایران، بعد از ظهر 15 سپتامبر برگزار شد. کلین لان، سفیر استرالیا که ریاست این کمیته را بر عهده دارد، در این نشست همچنین اظهار داشت: "کمیته نسبت به اجرای همه تعهدات مربوطه دولتهای عضو کاملاً جدی و پیگیر است. وی اظهار داشت که این کمیته در میان سایر اقدامات، به بررسی و پاسخ خود به گزارشی که چندی پیش هیات کارشناسان تحریم راجع به ضبط یک محموله سلاح متعارف در دریای سرخ در مورد 31 مارس ادامه داده است". هیات کارشناسان مدعی شده بود که این محموله توسط یک کشتی در بندر عباس بارگیری شده بوده است. ایران هنوز به نامه مورخ 9 ژوئیه در مورد نتیجه گیری این پانل راجع به این موضوع پاسخ نداده اما مبنائی برای تائید این ادعاها نیز وجود ندارد. البته جا داشت که موضع رسمی کشور در قبال این گزارشهای اتهامی به صورت شفاف منعکس می شد، به ویژه اینکه اتهامات مذکور که توسط منابع صهیونسیتی مطرح شده و به سطح این کمیته و هیات کارشناسان کشیده شده است، بدون پاسخ و واکنش مانده است. از آنجا که سکوت در برخی موارد موجب فرض تعهدپذیری و تکمین در برابر آنها تلقی می شود، موضع گیری رسمی کشور نه تنها مفید بلکه ضروری به نظر می رسد.

رئیس کمیته تحریم در خصوص سایر موضوعات، به مکاتبات و ارتباطات کمیته با دولتهای عضو در خصوص کمک به اجرای تعهدات ناشی از رژیم تحریم ها اشاره کرد و از دولتهائی که هنوز گزارش خود را به کمیته تحریم تحویل نداده اند خواست که هر چه سریعتر این اقدام را به عمل آورند. با این حال، هنوز بسیاری از کشورها آمادگی یا تمایلی به گزارش دهی در زمینه اجرای این تحریم های غیرقانونی را ندارند.

بعد از توضیحات توجیهی مقدماتی رئیس این کمیته، دولتهای عضو شورا از کار قوی کمیته استقبال کرده و ابراز امیدواری نمودند که مذاکرات که دور بعدی ان برای هفته آینده برنامه ریزی شده است، اختلافات باقیمانده در مورد برنامه هسته ای ایران را حل و فصل نماید. برخی اعضای شورا درخواست کردند که ادامه اجرای عملیاتی تحریم ها در عین استمرار گفتگوها، تضمین شود. موافقت ایران در خصوص برخی از توصیه های هیات کارشناسان در موردچارچوب همکاری با آژانس نیز مورد تقدیر و استقبال شورا قرار گرفت.

نماینده انگلستان با تاکید بر التزام گروه 1+5 به تحقق توافق در سال جاری بر سر وضعیت برنامه هسته ای ایران و لغو تحریم ها، متذکر شد که تخفیف تحریم ها توسط یکی از اعضا و بر مبنای مذاکرات به انجام رسیده است. اما تحریم های شورای امنیت همچنان اجرائی باقی مانده است. اجرای این تحریم ها باید تا زمان توافق جامع استمرار یابد. در این خصوص، نماینده امریکا نیز تاکید کرد که ریم تحریم ها تنها با اقدام شورای امنیت قابل تغییر خواهد بود.

نماینده چین ضمن موافقت با اینکه کار کمیته ادامه یابد، از اینکه هشدار داد که اقدامات این کمیته همگام با هیات کارشناسان باید دقیقاً بر اساس دستورکار و دستورالعمل اختیارات بوده و به گونه ای بیطرفانه و کمک به دستیابی راه حلی عادلانه، جامع و مذاکره شده در رابطه با این موضوع استوار باشد. در واقع، واکنش چین به صورت بینابین و همراه با نقد تلویحی عملکرد این کمیته به ویژه از منظر عدم رعایت بیطرفی و تاثیرگذاری بر چشم انداز مذاکرات آینده است. نماینده روسیه نیز با تاکید بر عادلانه بودن و اهمیت راه حل مذاکراتی، وضع هرگونه تحریم جدید علیه ایران را مورد انتقاد قرار داد و حتی کلیه تحریم های یکجانبه را غیرقانونی شمرد اما ماهیت غیرقانونی قطعنامه های شورای امنیت و تحریم های ناشی از آن را از این استنتاج مستثنی نمود. البته روسیه که خود به این قطعنامه ها رای مثبت داده است، آمادگی پس گرفتن رای قبلی خود را ندارد.

این نشست که حدود یک ساعت به طول انجامید، بدون نتیجه گیری مشخص و صرفاً در قالب اظهارنظر متفاوت برخی اعضای دائم و غیردائم شورا به پایان رسید. هرچند کمیته تقاضا داشت که عملکرد ایران در نقض تحریم های شورای امنیت مورد واکنش شورا قرار گرفته و بیانیه ای در این زمینه صادر شود، شورا از ابراز تمایل برای صدور این چنین سندی نیز خودداری کرد. در این نشست، نمایندگان اعضای دائم و غیردائم شورا از جمله نیجریه، فرانسه، لوگزامبورگ، اردن، لیتوانی، کره جنوبی، شیلی، چاد، آرژانتین و رواندا نیز در این نشست نظرات خود را مطرح کردند.