به گزارش مشرق، شروع مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و سال 1354 برمی گردد که این رقابت ها با عنوان «جام پاسارگارد» آغاز شد.
در نخستین دوره این رقابت ها که با حضور 12 تیم برگزار شد، تیم دخانیات تهران به هدایت حسن کبیری به قهرمانی دست یافت که بازیکنانی همچون محمود چایچی، عزیز پرتویی، قاسم توکلی، منوچهر آخشین، امیر حیدری، نادر پاکرو، صادق امیری و حمید شلتوکچی را در اختیار داشت.
جام پاسارگاد به مدت سه سال و تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافت که در سال های دوم و سوم تیم والیبال استقلال تهران با هدایت فاروق فخرالدینی به مقام قهرمانی دست یافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این رقابت ها به مدت 12 سال به دلیل تحولات انقلاب و جنگ تحمیلی هشت ساله برگزار نشد. البته در سال های 1365 تا 1368 لیگ استانی والیبال پیگیری و در استان ها برگزار می شد و در سال 1368 نیز جام حذفی والیبال کشور برگزار شد که استقلال تهران به مقام قهرمانی آن دست یافت.
مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران از سال 1369 دوباره پیگیری شد و تا کنون نیز ادامه دارد. از سال 1369 تا 1376 این رقابت ها با نام «جام فجر» و از سال 1377 تا 1383 با نام «جام ولایت» و در سال های بعد هر سال با یک نام پیگیری شد که «جام موعود»، « جام پیامبر اعظم (ص)»، «جام نوآوری و شکوفایی»، «جام تلاش»، «جام وحدت»، «جام سردار سرلشگر شهید حسن طهرانی مقدم» و .. از جمله نام های این رقابت ها بوده است و امسال نیز لیگ برتر والیبال با نام « جام زنده یاد حسین معدنی» برگزار می شود.
** 304 تیم در 27 دوره
از سال 1354 تا 1392 و در بیست و هفت دوره مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران 304 تیم از سراسر کشور در این رقابت ها شرکت کردند که میانگین هر دوره آن 11.25 تیم می شود.
این رقابت ها از نظر تعداد تیم های شرکت کننده همواره دستخوش تغییر و تحولات بوده است به گونه ای که در سال 1377 با حضور هفت تیم (کمترین شرکت کننده) و در سال 1383 لیگ برتر والیبال با حضور 18 تیم در دو گروه مقدماتی آغاز شد. نکته جالب توجه اینکه در سال قبل از آن (1382) مسابقات با 11 تیم برگزار شده بود اما به یک باره شاهد افزایش 63 درصدی تیم های شرکت کننده در این رقابت ها بودیم که نتایج آن نشان داد در آن زمان والیبال ایران استعداد لازم برای این تعداد تیم را نداشت.
از نظر تعداد تیم ها در هر دوره، لیگ برتر 12 تیمی با شش دوره برگزاری در سال های 1354، 1355، 1370، 1385، 1391 و 1392 رکورددار است و پس از آن لیگ برتر والیبال در پنج دوره در سال های 1375، 1384، 1387، 1388، 1389 و 1390 با شرکت 14 تیم برگزار شده است و با دوره سال جاری این داده آماری نیز به 6 دوره افزایش خواهد یافت.
لیگ برتر والیبال سال 1387 با 14 تیم آغاز شد اما در هفته بیست و سوم شهرداری همدان از حضور در ادامه رقابت ها انصراف داد و این رقابت ها با حضور 13 تیم و قهرمانی پیکان تهران به پایان رسید.
از نظر روش برگزاری مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر مردان ایران، داده های آماری نشان می دهد که در 27 دوره گذشته این رقابت ها به دو روش دوره ای (20 دوره) و مقدماتی و پلی آف (هفت دوره) برگزار شده است. نخستین دوره پلی آف در سال 1375 برگزار شد و در سال های 83، 88، 89، 90، 91 و 92 این روش تکرار شد اما در تعداد تیم های صعود کننده از مرحله مقدماتی به پی آف و روش برگزاری مسابقات پلی آف نیز روش های متعددی آزموده شده است.
یکی از نکات جالب اداور گذشته لیگ برتر والیبال روش تعیین تیم های سقوط کننده به دسته اول مسابقات است که در سال 1384 و در دوره نوزدهم این رقابت ها بر اساس قوانین مسابقات یک تیم شهرستانی و یک تیم تهرانی به دسته اول سقوط کردند.
به همین دلیل در این دوره از رقابت ها که با حضور 14 تیم برگزار شد، تیم پرسپولیس به رغم کسب رتبه یازدهم به عنوان تیم تهرانی و تیم مخابرات گرگان با کسب رتبه چهاردهم به دسته اول سقوط کردند.
در سال 1372 تیم آبگینه قزوین در حالی به مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال دست یافت که برای نخستین بار یک بازیکن خارجی در ترکیب تیم قهرمان این رقابت ها حضور داشت. الدار علی اف بازیکن این تیم بود که به همراه برخی بازیکنان دیگر همچون علی موذن، ایرج مظفری، حسین گوهری، احمد گل کرمی و فرشاد سعیدی به مقام قهرمانی دست یافتند.
** پیکان پرافتخارترین تیم لیگ برتر والیبال
تیم والیبال پیکان از سال 1375 و همزمان با دوره دهم این رقابت ها حضور در لیگ برتر والیبال را آغاز کرد و تا کنون در 18 دوره این رقابت ها شرکت کرده است که با 11 دوره قهرمانی، عنوان پرافتخارترین تیم شرکت کننده در مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران را در اختیار دارد.
تیم والیبال پیکان علاوه بر 11 مقام قهرمانی تا کنون سه عنوان نایب قهرمانی و سه مدال برنز نیز در پرونده کاری خود ثبت کرده است تا با 17 مدال پرافتخارترین و با سابقه ترین تیم حاضر در لیگ برتر والیبال ایران است.
بعد از پیکان تیم صنام با چهار مدال طلا، دو نقره و یک برنز در رتبه دوم افتخارآفرینی لیگ برتر والیبال قرار دارد که از سال 1385 دیگر در این رقابت ها شرکت نکرده است.
نماینده آمل که با نام های کاله و بیم در لیگ برتر والیبال شرکت کرده است با دو قهرمانی، یک مقام دومی و چهار عنوان سومی در رتبه سومی این داده آماری قرار دارد.
تیم های استقلال تهران و فجر سپاه تهران نیز با دو مدال طلا و یک برنز مشترکا در جایگاه چهارم قرار دارند و بنیاد شهید تهران با دو قهرمانی در رتبه پنجم است.
تیم های بانک ملی (یک طلا و سه نقره)، متین ورامین (یک طلا و یک نقره)، دخانیات تهران (یک طلا) و آبگینه قزوین (یک طلا) از دیگر قهرمانان لیگ برتر والیبال در 27 دوره قبلی این مسابقات محسوب می شوند.
** قدرتمند و ضعیف ترین قهرمان لیگ برتر
در بیست و هفت دوره گذشته لیگ برتر والیبال قهرمانان در شرایط مختلفی به عنوان قهرمانی دست یافتند که تیم والیبال صنام در سال 1379 که مسابقات با حضور 9 تیم و به صورت دوره ای برگزار شد، با اقتدار و کسب 16 پیروزی متوالی و بدون شکست به قهرمانی رسید.
بازیکنان تیم والیبال صنام با هدایت مصطفی کارخانه در این دوره از رقابت ها 50 ست در برابر حریفان خود حاضر شدند که تنها در دو ست مغلوب و در 48 ست پیروز میدان بودند.
بر اساس داده های آماری می توان گفت تیم صنام در 27 دوره این رقابت ها قدرتمندترین قهرمان لیگ برتر والیبال بوده است.
از این نظر تیم والیبال پیکان در سال 1384 در حالی به عنوان قهرمانی در دوره نوزدهم دست یافت که در پنج دیدار خود از 26 مسابقه این دوره از مسابقات مغلوب حریفان شد.
شاگردان حسین حسینی و پرویز کاظمی مربیان تیم والیبال پیکان در این دوره از رقابت ها 93 ست مسابقه دادند که در 68 ست پیروز میدان بودند و نتیجه 25 ست را به حریفان واگذار کردند اما در نهایت با اختلاف یک امتیاز نسبت به سایپا به عنوان قهرمانی دست یافتند.
** مصطفی کارخانه موفق ترین مربی
در بین مربیان شاغل در لیگ برتر والیبال ایران مصطفی کارخانه موفق ترین مربی بوده است زیرا هفت بار در این رقابت ها تیم تحت هدایت خود را به مقام قهرمانی رسانده است. چهار بار با تیم صنام تهران و سه بار با تیم پیکان تهران.
حسین مهرانپور در رتبه دوم این داده آماری قرار دارد که پنج بار با تیم پیکان تهران به مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال دست یافته است.
مهدی صابرپور نیز سه بار با تیم های تحت هدایت خود در این رقابت ها به قهرمانی دست یافتند که دو بار با بنیاد شهید و یک مرتبه نیز با آبگینه قزوین بوده است. محمد علی حیدرخان نیز در سه دوره موفق به کسب مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال ایران شده است.
(عزیز پرتویی و احمد پورکاشیان) با هدایت تیم فجر سپاه تهران، فاروق فخر الدینی با تیم استقلال تهران، بهروز عطایی با کاله مازندران، حسین مهرانپور با پیکان و (حسین حسینی و پرویز کاظمی) با تیم پیکان هر کدام دو بار قهرمانی در لیگ برتر والیبال را تجربه کردند.
حسن کبیری (دخانیات)، محمود دلاورخان (بانک ملی ایران)، علیرضا معمری (پیکان) و پیمان اکبری (پیکان) از دیگر مربیان ایران هستند که یک قهرمانی در لیگ برتر والیبال داشته اند.
دنیلی بانیولی سرمربی سال گذشته تیم متین ورامین نیز نخستین مربی خارجی است که در لیگ برتر والیبال ایران موفق به کسب مدال طلای این رقابت ها می شود.
مهدی صابرپور، عزیز پرتویی، احمد پورکاشیان، پیمان اکبری و بهروز عطایی نیز از مربیانی هستند که علاوه بر کسب مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال در کسوت مربیگری، قهرمانی در لیگ برتر والیبال را در دوره بازیگری خود در تیم های والیبال نیز تجربه کرده اند.
** 14 تیم در بیست و هشتمین دوره
بیست و هشتمین دوره مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران جام زنده یاد 'حسین معدنی' از 18 آبان ماه با حضور 14 تیم آغاز می شود.
دور مقدماتی این رقابت ها در دو گروه پیگیری می شود که تیم های پیکان، موسسه مالی و اعتباری میزان، شهرداری تبریز، تعاون گنبد، بازرگانی گنبد، شهرداری زاهدان، ارتعاشات صنعتی ایران در گروه اول با هم مسابقه می دهند.
همچنین تیم های متین ورامین، شهرداری ارومیه، نوین کشاورز، آلومینیوم المهدی بندر عباس، سایپا البرز، مهرپارس فارس و وزارت دفاع هفت تیم شرکت کننده در گروه دوم این رقابت ها هستند.
تیم های مهرپارس فارس و وزارت دفاع نخستین حضور خود در لیگ برتر والیبال را امسال تجربه می کنند.
هفته نخست این رقابت ها روز یکشنبه 18 آبان ماه با برگزاری شش دیدار در شهرهای زاهدان، مشهد، گنبد، شیراز، کرج و تهران پیگیری خواهد شد که برنامه کامل آن به قرار زیر است:
گروه اول:
زاهدان، ساعت 17؛ شهرداری زاهدان – پیکان تهران
مشهد، ساعت 17: میزان مشهد – بازرگانی جواهری گنبد
گنبد، ساعت 17؛ تعاون گنبد – شهرداری تبریز
گروه دوم:
شیراز، ساعت 17؛ مهر پارس فارس – متین ورامین
کرج، ساعت 17؛ سایپای البرز – شهرداری ارومیه
تهران، ساعت 17؛ نوین کشاورز – آلومینیوم المهدی
در نخستین دوره این رقابت ها که با حضور 12 تیم برگزار شد، تیم دخانیات تهران به هدایت حسن کبیری به قهرمانی دست یافت که بازیکنانی همچون محمود چایچی، عزیز پرتویی، قاسم توکلی، منوچهر آخشین، امیر حیدری، نادر پاکرو، صادق امیری و حمید شلتوکچی را در اختیار داشت.
جام پاسارگاد به مدت سه سال و تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافت که در سال های دوم و سوم تیم والیبال استقلال تهران با هدایت فاروق فخرالدینی به مقام قهرمانی دست یافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این رقابت ها به مدت 12 سال به دلیل تحولات انقلاب و جنگ تحمیلی هشت ساله برگزار نشد. البته در سال های 1365 تا 1368 لیگ استانی والیبال پیگیری و در استان ها برگزار می شد و در سال 1368 نیز جام حذفی والیبال کشور برگزار شد که استقلال تهران به مقام قهرمانی آن دست یافت.
مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران از سال 1369 دوباره پیگیری شد و تا کنون نیز ادامه دارد. از سال 1369 تا 1376 این رقابت ها با نام «جام فجر» و از سال 1377 تا 1383 با نام «جام ولایت» و در سال های بعد هر سال با یک نام پیگیری شد که «جام موعود»، « جام پیامبر اعظم (ص)»، «جام نوآوری و شکوفایی»، «جام تلاش»، «جام وحدت»، «جام سردار سرلشگر شهید حسن طهرانی مقدم» و .. از جمله نام های این رقابت ها بوده است و امسال نیز لیگ برتر والیبال با نام « جام زنده یاد حسین معدنی» برگزار می شود.
** 304 تیم در 27 دوره
از سال 1354 تا 1392 و در بیست و هفت دوره مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران 304 تیم از سراسر کشور در این رقابت ها شرکت کردند که میانگین هر دوره آن 11.25 تیم می شود.
این رقابت ها از نظر تعداد تیم های شرکت کننده همواره دستخوش تغییر و تحولات بوده است به گونه ای که در سال 1377 با حضور هفت تیم (کمترین شرکت کننده) و در سال 1383 لیگ برتر والیبال با حضور 18 تیم در دو گروه مقدماتی آغاز شد. نکته جالب توجه اینکه در سال قبل از آن (1382) مسابقات با 11 تیم برگزار شده بود اما به یک باره شاهد افزایش 63 درصدی تیم های شرکت کننده در این رقابت ها بودیم که نتایج آن نشان داد در آن زمان والیبال ایران استعداد لازم برای این تعداد تیم را نداشت.
از نظر تعداد تیم ها در هر دوره، لیگ برتر 12 تیمی با شش دوره برگزاری در سال های 1354، 1355، 1370، 1385، 1391 و 1392 رکورددار است و پس از آن لیگ برتر والیبال در پنج دوره در سال های 1375، 1384، 1387، 1388، 1389 و 1390 با شرکت 14 تیم برگزار شده است و با دوره سال جاری این داده آماری نیز به 6 دوره افزایش خواهد یافت.
لیگ برتر والیبال سال 1387 با 14 تیم آغاز شد اما در هفته بیست و سوم شهرداری همدان از حضور در ادامه رقابت ها انصراف داد و این رقابت ها با حضور 13 تیم و قهرمانی پیکان تهران به پایان رسید.
از نظر روش برگزاری مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر مردان ایران، داده های آماری نشان می دهد که در 27 دوره گذشته این رقابت ها به دو روش دوره ای (20 دوره) و مقدماتی و پلی آف (هفت دوره) برگزار شده است. نخستین دوره پلی آف در سال 1375 برگزار شد و در سال های 83، 88، 89، 90، 91 و 92 این روش تکرار شد اما در تعداد تیم های صعود کننده از مرحله مقدماتی به پی آف و روش برگزاری مسابقات پلی آف نیز روش های متعددی آزموده شده است.
یکی از نکات جالب اداور گذشته لیگ برتر والیبال روش تعیین تیم های سقوط کننده به دسته اول مسابقات است که در سال 1384 و در دوره نوزدهم این رقابت ها بر اساس قوانین مسابقات یک تیم شهرستانی و یک تیم تهرانی به دسته اول سقوط کردند.
به همین دلیل در این دوره از رقابت ها که با حضور 14 تیم برگزار شد، تیم پرسپولیس به رغم کسب رتبه یازدهم به عنوان تیم تهرانی و تیم مخابرات گرگان با کسب رتبه چهاردهم به دسته اول سقوط کردند.
در سال 1372 تیم آبگینه قزوین در حالی به مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال دست یافت که برای نخستین بار یک بازیکن خارجی در ترکیب تیم قهرمان این رقابت ها حضور داشت. الدار علی اف بازیکن این تیم بود که به همراه برخی بازیکنان دیگر همچون علی موذن، ایرج مظفری، حسین گوهری، احمد گل کرمی و فرشاد سعیدی به مقام قهرمانی دست یافتند.
** پیکان پرافتخارترین تیم لیگ برتر والیبال
تیم والیبال پیکان از سال 1375 و همزمان با دوره دهم این رقابت ها حضور در لیگ برتر والیبال را آغاز کرد و تا کنون در 18 دوره این رقابت ها شرکت کرده است که با 11 دوره قهرمانی، عنوان پرافتخارترین تیم شرکت کننده در مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران را در اختیار دارد.
تیم والیبال پیکان علاوه بر 11 مقام قهرمانی تا کنون سه عنوان نایب قهرمانی و سه مدال برنز نیز در پرونده کاری خود ثبت کرده است تا با 17 مدال پرافتخارترین و با سابقه ترین تیم حاضر در لیگ برتر والیبال ایران است.
بعد از پیکان تیم صنام با چهار مدال طلا، دو نقره و یک برنز در رتبه دوم افتخارآفرینی لیگ برتر والیبال قرار دارد که از سال 1385 دیگر در این رقابت ها شرکت نکرده است.
نماینده آمل که با نام های کاله و بیم در لیگ برتر والیبال شرکت کرده است با دو قهرمانی، یک مقام دومی و چهار عنوان سومی در رتبه سومی این داده آماری قرار دارد.
تیم های استقلال تهران و فجر سپاه تهران نیز با دو مدال طلا و یک برنز مشترکا در جایگاه چهارم قرار دارند و بنیاد شهید تهران با دو قهرمانی در رتبه پنجم است.
تیم های بانک ملی (یک طلا و سه نقره)، متین ورامین (یک طلا و یک نقره)، دخانیات تهران (یک طلا) و آبگینه قزوین (یک طلا) از دیگر قهرمانان لیگ برتر والیبال در 27 دوره قبلی این مسابقات محسوب می شوند.
** قدرتمند و ضعیف ترین قهرمان لیگ برتر
در بیست و هفت دوره گذشته لیگ برتر والیبال قهرمانان در شرایط مختلفی به عنوان قهرمانی دست یافتند که تیم والیبال صنام در سال 1379 که مسابقات با حضور 9 تیم و به صورت دوره ای برگزار شد، با اقتدار و کسب 16 پیروزی متوالی و بدون شکست به قهرمانی رسید.
بازیکنان تیم والیبال صنام با هدایت مصطفی کارخانه در این دوره از رقابت ها 50 ست در برابر حریفان خود حاضر شدند که تنها در دو ست مغلوب و در 48 ست پیروز میدان بودند.
بر اساس داده های آماری می توان گفت تیم صنام در 27 دوره این رقابت ها قدرتمندترین قهرمان لیگ برتر والیبال بوده است.
از این نظر تیم والیبال پیکان در سال 1384 در حالی به عنوان قهرمانی در دوره نوزدهم دست یافت که در پنج دیدار خود از 26 مسابقه این دوره از مسابقات مغلوب حریفان شد.
شاگردان حسین حسینی و پرویز کاظمی مربیان تیم والیبال پیکان در این دوره از رقابت ها 93 ست مسابقه دادند که در 68 ست پیروز میدان بودند و نتیجه 25 ست را به حریفان واگذار کردند اما در نهایت با اختلاف یک امتیاز نسبت به سایپا به عنوان قهرمانی دست یافتند.
** مصطفی کارخانه موفق ترین مربی
در بین مربیان شاغل در لیگ برتر والیبال ایران مصطفی کارخانه موفق ترین مربی بوده است زیرا هفت بار در این رقابت ها تیم تحت هدایت خود را به مقام قهرمانی رسانده است. چهار بار با تیم صنام تهران و سه بار با تیم پیکان تهران.
حسین مهرانپور در رتبه دوم این داده آماری قرار دارد که پنج بار با تیم پیکان تهران به مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال دست یافته است.
مهدی صابرپور نیز سه بار با تیم های تحت هدایت خود در این رقابت ها به قهرمانی دست یافتند که دو بار با بنیاد شهید و یک مرتبه نیز با آبگینه قزوین بوده است. محمد علی حیدرخان نیز در سه دوره موفق به کسب مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال ایران شده است.
(عزیز پرتویی و احمد پورکاشیان) با هدایت تیم فجر سپاه تهران، فاروق فخر الدینی با تیم استقلال تهران، بهروز عطایی با کاله مازندران، حسین مهرانپور با پیکان و (حسین حسینی و پرویز کاظمی) با تیم پیکان هر کدام دو بار قهرمانی در لیگ برتر والیبال را تجربه کردند.
حسن کبیری (دخانیات)، محمود دلاورخان (بانک ملی ایران)، علیرضا معمری (پیکان) و پیمان اکبری (پیکان) از دیگر مربیان ایران هستند که یک قهرمانی در لیگ برتر والیبال داشته اند.
دنیلی بانیولی سرمربی سال گذشته تیم متین ورامین نیز نخستین مربی خارجی است که در لیگ برتر والیبال ایران موفق به کسب مدال طلای این رقابت ها می شود.
مهدی صابرپور، عزیز پرتویی، احمد پورکاشیان، پیمان اکبری و بهروز عطایی نیز از مربیانی هستند که علاوه بر کسب مقام قهرمانی لیگ برتر والیبال در کسوت مربیگری، قهرمانی در لیگ برتر والیبال را در دوره بازیگری خود در تیم های والیبال نیز تجربه کرده اند.
** 14 تیم در بیست و هشتمین دوره
بیست و هشتمین دوره مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های برتر ایران جام زنده یاد 'حسین معدنی' از 18 آبان ماه با حضور 14 تیم آغاز می شود.
دور مقدماتی این رقابت ها در دو گروه پیگیری می شود که تیم های پیکان، موسسه مالی و اعتباری میزان، شهرداری تبریز، تعاون گنبد، بازرگانی گنبد، شهرداری زاهدان، ارتعاشات صنعتی ایران در گروه اول با هم مسابقه می دهند.
همچنین تیم های متین ورامین، شهرداری ارومیه، نوین کشاورز، آلومینیوم المهدی بندر عباس، سایپا البرز، مهرپارس فارس و وزارت دفاع هفت تیم شرکت کننده در گروه دوم این رقابت ها هستند.
تیم های مهرپارس فارس و وزارت دفاع نخستین حضور خود در لیگ برتر والیبال را امسال تجربه می کنند.
هفته نخست این رقابت ها روز یکشنبه 18 آبان ماه با برگزاری شش دیدار در شهرهای زاهدان، مشهد، گنبد، شیراز، کرج و تهران پیگیری خواهد شد که برنامه کامل آن به قرار زیر است:
گروه اول:
زاهدان، ساعت 17؛ شهرداری زاهدان – پیکان تهران
مشهد، ساعت 17: میزان مشهد – بازرگانی جواهری گنبد
گنبد، ساعت 17؛ تعاون گنبد – شهرداری تبریز
گروه دوم:
شیراز، ساعت 17؛ مهر پارس فارس – متین ورامین
کرج، ساعت 17؛ سایپای البرز – شهرداری ارومیه
تهران، ساعت 17؛ نوین کشاورز – آلومینیوم المهدی