گروه بین الملل مشرق- چند روزی است که دوباره بحث زندانیان ایران در ترکمنستان داغ شده است. زندانیانی که حوادث اخیر نشان میدهد آقای سفیر اطلاع زیادی از وضعیت آنها در زندان های خارج از استاندارد ترکمنستان ندارد. روز پنج شنبه خبرگزاری دولت اعلام کرد پلیس ترکمنستان به سمت ماهیگیران ایرانی شلیک کرده و تعدادی از آنها را دستگیر کرده است.
سفیر ایران در ترکمنستان: بنده به عنوان سفیر هیچ اطلاعی ندارم
سفیر ایران در ترکمنستان: حرف من همان حرف آقای قشقاوی است بروید در سایت‌ها بخوانید
سفیر ایران در ترکمنستان: خبر برای امسال نیست و برای سال گذشته است
جملات بالا موضع گیری سفیر کشورمان طی چند ثانیه اول مصاحبه با خبرنگار بین الملل مشرق درباره خبر دستگیری ماهیگیران ایرانی توسط پلیس ترکمنستان است.
سید محمد موسی هاشمی گلپایگانی سفیر کشورمان در ترکمنستان
از طرف دیگر "محمدجواد نظری‌مهر" نماینده مردم کردکوی، بندرترکمن و بندرگز در مجلس شورای اسلامی درباره اظهار بی‌اطلاعی مقامات وزارت خارجه راجع به دستگیری و زندانی‌شدن تعدادی از صیادان ایرانی توسط پلیس دریایی ترکمنستان به خبرنگار بین‌الملل مشرق گفت: "من نامه‌ای به وزارت خارجه زدم و خانواده‌های دستگیرشدگان را هم برای پیگیری به وزارت خارجه معرفی کردم. حتی جواب نامه هم برای من آمده است. از اظهارات آقای قشقاوی که این مسئله را نه تأیید و نه تکذیب کرده‌اند، متعجبم." وی زمانی که از بی اطلاعی سفیر کشورمان از ماجرا مطلع شد گفت واقعا برای سفیرمان متاسفم. (لینک مطلب) +سند
محمدجواد نظری‌مهر" نماینده مردم گلستان در مجلس شورای اسلامی
سید محمد موسی هاشمی گلپایگانی از سال 1389 سفیر کشورمان در ترکمنستان است. طی یک سال گذشته که مساله زندانیان ایرانی در ترکمنستان رسانه‌ای شده است مصاحبه های متعددی با خانواده های زندانیان ایرانی در زندان های ترکمنستان صورت گرفت تا از این طریق صدای خانواده های زندانیان ایرانی را به گوش مردم و مسولین برسانیم.
بالاخره بعد از یک سال تلاش توانستیم با سفیر کشورمان در ترکمنستان صحبت کنیم. متن مصاحبه خبرنگار مشرق با آقای هاشمی گلپایگانی به شرح زیر است:
سلام آقای سفیر. خبر دار شدیم که تعدادی از ماهیگیران ایرانی در دریای خزر توسط پلیس دریایی ترکمنستان دستگیر شده اند. لطفا بفرمایید این خبر صحت دارد یا خیر؟
کل توضیحات این ماجرا در سایت‌ها موجود است، آقای قشقاوی همه چیز را طی مصاحبه‌ای در آن‌جا بیان کرده است.
شما سفیر ایران در ترکمنستان هستید و مردم انتظار دارند که اگر اتفاقی در حوزه شما می‌افتند توضیحات شما را هم بشنوند.
مرکزیت ما وزارت امور خارجه است، من هم همان حرفی را خواهم زد که آقای قشقاوی زدند.
آقای سفیر تا کی باید این مشکلات برای رانندگان، تجار و ماهیگیران ایرانی در ترکمنستان ادامه داشته باشد؟
این اصلاً خبری نیست که اتفاق افتاده باشد. بنا براین بنده به عنوان سفیر هیچ اطلاعی از این موضوع ندارم. هر اتفاقی یا رخدادی روی بدهد به سفارت یادداشت رسمی می‌دهند، همچین حادثه‌ای رخ نداده است. صحبتی را که با معاون سیاسی امنیتی استاندار گلستان داشتیم چنین حادثه‌ای را تأیید نکردند.
این خبر را خبرگزاری رسمی دولت منتشر کرده است
شما اگر خبر دقیق را مشاهده کنید، اصلاً مطلب برای امسال نیست. مطلب برای سال‌های گذشته است.
اخیراً 37 نفر از زندانیان ایرانی در ترکمنستان آزاد شدند. البته به آنها قولی داده شده بود که اموال و کامیون‌هایی که از آنها مصادره شده بود نیز به آنها برگردد، آیا این اتفاق افتاد؟
سفیر پاسخ نمی دهد.برنامه بعدی برای آزادی سایر زندانی‌ها چیست؟
سفیر پاسخ نمی دهد.
خانواده زندانیان ایران در ترکمنستان نسبت به وضعیت بستگانشان در زندان‌های این کشور به شدت معترضند تا حالا این اعتراض‌ها پیگیری شده است؟
سفیر پاسخ نمی دهد.
خبری منتشر شد بود که نشان می‌داد اخیراً یکی از اتباع ما در زندان فوت کرده بود برای آزار زندانیان ایرانی جسد او به مدت 3 روز در زندان مانده بود تا از این طریق زندانیان ایرانی را اذیت کنند. شما در جریان این ماجرا هستید؟
توصیه می‌کنم منابعی که رسمیت دارند را بررسی کنید. بررسی منابع معتبر می‌تواند باعث اعتبار رسانه شما شود.
اگر ممکن است شما توضیح بدهید تا مخاطبین ما با واقعیت‌های ماجرا بیش‌تر آشنا بشنود؟
هر کسی یک تحلیلی از قضایا دارد. مثلاً بعضی افراد خیلی قبل ترکمنستان را دیده‌اند و بر اساس مشاهدات قبلی مسائل را تحلیل می‌کنند.
ما همیشه تلاش کرده‌ایم که اگر مطلبی منتشر می‌شود که به وزارت خارجه مربوط می‌شود، با سخنگوی وزارت خارجه در میان بگذاریم ولی متأسفانه دسترسی به وزارت خارجه کار راحتی نیست. در خصوص مسائل ترکمنستان هم بارها تلاش کردیم که با شما صحبت کنیم ولی متأسفانه تا این لحظه صحبت با شما برای ما غیر ممکن بوده است.
همین الآن تماس شما را به صورت مستقیم به من وصل کردند.
این بار از خوش‌شانسی ما بوده است.
ممکن است در آن زمان که شما تماس گرفتید جلسه بوده‌ام، یا این‌که امکان پاسخ گویی در آن زمان نداشته‌ام. این دلیلی بر عدم پاسخگویی من نیست. من از جمله کسانی هستم که با روی باز با هرکسی صحبت می‌کنم.
خب حالا که ارتباط برقرار شده است لطف کنید برنامه سفارت برای رسیدگی به امور زندانیان....
دو مطلب وجود دارد، شما باید در تحلیل و انتشار آن رعایت کنید، این‌که زندان‌های ترکمنستان از لحاظ استانداردهای جهانی و بین‌المللی از نقص برخورد دارند کاملاً درست و صحیح است. خود مسئولین ترکمنستان این موضوع را می‌دانند و وقتی از آنها این سؤال پرسیده می‌شود که چرا این نقص ها وجود دارد، آنها در پاسخ می‌گویند ما در حال ساختن زندان‌های جدیدی هستیم.
زندان‌های فعلی خارج از استاندارد جهانی است و امکانات لازم برای زندانیان وجود ندارد. اما این‌که زندانی‌ها در زندان‌های کشور ترکمنستان مورد اهانت یا ضرب و شتم قرار بگیرند، چنین چیزی حتی با وجود این‌که به طور شخصی نیز بنده هم به آنها سر می‌زنم صورت نگرفته است.
خودم در زندان "عشق‌آباد" در حضور مسئول وزارت کشور، مسئول زندان، نماینده وزارت خارجه ترکمنستان به زندانی‌ها عرض کردم، که این زندانی به‌رغم این‌که جرمی داشته باشد در آن‌جا دارد کیفر خودش را می‌بیند، اما این‌ها برادران ما هستند. کوچک‌ترین اهانت، جسارت، کوچک‌ترین تجاوز به این زندانی‌ها باعث خواهد شد بنده در حد بستن سفارت پیش بروم. صحبت‌های من تکبیر زندانیان را به دنبال داشت که البته این اطلاعات به شما منعکس نشده است.
زندانی زمانی که از زندان باز می‌گردد تحت فشار است و احساس می‌کند که حقش ضایع شده و به طور احساسی مطالبی را بیان می‌کند. اما واقعیت قضیه این است که بنده از این‌که زندان‌هایی این‌جا استاندارد است صحبتی نکردم.
در زمانهای مختلف خودم به زندان می‌روم و به آنها سر می‌زنم اغلب اوقات مسئول کنسولی ما یا مسئول حقوقی آن‌جا سر می‌زنند، زمانی که به ملاقات و بازدید می‌رویم با تک‌تک زندانیان صحبت می‌کنیم، و نیز من این امر را انجام داده‌ام.
هیچ گونه گزارشی از شکنجه کردن زندانیان در زندان به ما نرسیده است و سندی درباره این‌که کسی در زندان فوت کرده باشد وجود ندارد.
اگر بخواهید نام کامل زندانی فوت شده را می‌توانم به شما بدهم تا در جریان قرار بگیرید.
اول این را هم بگویم اگر شما چیزی را از مصاحبه من انتخاب می‌کنید، موضوعاتی را انتخاب کنید که مقدم با موخر آنها یکی باشد.
در پاسخ به سؤال شما هم درباره تعلل سفارت در رسیدگی به زندانیان ایرانی در ترکمنستان باید بگویم ممکن است زندانی‌ها توقعاتی داشته باشند مانند این‌که نسبت درستی میان جرم انجام شده و حکم دادگاه وجود ندارد. بنده به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران نمی‌توانم در قوانین موجود در ترکمنستان تغییری ایجاد کنم. در ترکمنستان کیفر جرایم خیلی بالا است.
سؤال من درباره قوانین ترکمنستان نبود. زندانیان در زندان‌های ترکمنستان مشکلاتی دارند که با کمک سفارت قابل حل است. زندانی‌ها باید در زندان‌های ترکمنستان سروصورت خود را باید با تیغ بتراشند. برای این کار نیاز به "تیغ" دارند. بسیاری چون تیغ ندارند مجبور هستند از تیغ های استفاده شده زندانیان اتباع دیگر استفاده کنند. تیغ هایی که باید برای پیدا کردن آن در زباله ها جستجو کنند. شما از این مشکلات خبر دارید؟
من در جریان این امور قرار گرفته‌ام و نیز بر آن نظارت دارم و هر زمانی که ما برای بازدید به زندان می‌رویم بسیاری از این لوازم و وسایل را در بسته هایی به آنها تحویل می‌دهیم. خرید این لوازم و وسایل هیچگونه زحمت و هزینه زیادی ندارد، بنابراین آن شخص یا هرکسی که غفلت کرده است اینجوری موضوع را برای شما نقل کرده است. درباره زمان بازدید ما از زندان هم باید بگویم باید درخواست بازدید ما با موافقت دولت ترکمنستان همراه شود.
یعنی سفارت برنامه روتین و مشخصی برای بازدید از زندان‌ها ندارد؟
خیر برنامه روتین وجود ندارد، اتفاقاً ما در ماه آینده اجلاس کنسولی را در پیش داریم و در نظر گرفته‌ایم در آن اجلاس برنامه ای روتین برای بازدید از زندان‌ها را مطرح کنیم.
آقای سفیر بگذارید سؤال خودم را شفاف‌تر بیان کنم. به طور مثال طی 2 سال گذشته شما یا نمایندگان سفارت چند بار برای سرکشی به زندان‌ها رفته‌اید؟
فکر می‌کنم که دو الی سه ماه یا سه الی چهار ماه یکبار این کار صورت می‌گیرد. دقیق در ذهنم نیست و حضور ذهن ندارم شما معدل 3ماه را در نظر بگیرید.
آمارهای موجود از وزارت خارجه حاکی از آن است که حدود 200 نفر از اتباع ایرانی در زندان‌های ایران در ترکمنستان حضور دارند در صورتی که زندانیان آزاد شده و خانواده زندانی های دربند آمار بیتشری را اعلام می‌کنند. آیا آمار شما دقیق است؟ برنامه سفارت برای انتقال یا آزاد کردن گروه جدیدی از زندانیان ایران از زندان‌های ترکمنستان چیست؟ طی دو سال گذشته هیچ زندانی ایرانی از زندان‌های ترکمنستان آزاد نشد تا این‌که اخیراً یک گروه 40 نفری آزاد شدند که یک نفر آنها هم قبل از ورود به ایران فوت کرد. این در حالی است که در این مدت دو سال اتباع کشورهای دیگر مانند ترکیه و ازبکستان و قرقیزستان با جرم های مشابه مورد عفو قرار گرفته‌اند و یا با پیگیری سفارت‌خانه‌هایشان آزاد شده‌اند. اگر می‌شود بفرمایید که چرا طی مدت دو سال هیچ زندانی ایرانی آزاد نشد.
در این مورد ما دو دسته زندانی داریم، زندانی هایی که بازداشت می‌شوند طی زمان محاکمه و رسیدگی به وضعیت‌اش، وی زندانی تلقی نمی‌شود. زمانی که حکم صادر می‌شود و محکوم به زندان می‌شود و وارد زندان می‌شود به او زندانی اطلاق می‌شود. آمار زندانیان ایرانی و یا دستگیر شدگان بستگی به فصول و ایام مختلف و نوع جریمه موارد دیگر دارد و برای همین نمی‌توان به صورت مشخص تعداد آنها را تعیین کرد.
درباره زندانیانی که اخیراً آزاد شدند باید بگویم این اقدام طی فعالیت ها و تلاش‌های وزارت امور خارجه و سفارت صورت گرفته و نتیجه داده است. در موضوع انتقال زندانیان به نتیجه‌های خیلی خوبی رسیدیم که گمان می‌کنم طی یکی دو ماه آینده سند آن را امضا شده تحویل بگیریم و محکومین و زندانیان در ترکمنستان را به ایران منتقل می‌کنیم. بعد از امضای سند مراحل اجرایی شدن این انتقال مورد بحث قرار می‌گیرد. امیدواریم که در 2ماه آینده این سند به امضا برسد.