پايگاه اطلاع رساني شبکه الجزيره قطر، در تحليلي استراتژيک، به بررسي جايگاه جنبش شيعيان شمال يمن و نقش آنان در تحولات جاري اين کشور و فرايند سقوط رژيم وابسته علي عبدالله صالح پرداخته است.

به گزارش گروه بين الملل مشرق، جنبش الحوثي يمن جنبشي منتسب به "سيد حسين" فرزند "سيد بدر الدين الحوثي" از بزرگان علماي مذهب زيدي است که اگرچه بارها و به شدت توسط رژيم يمن سرکوب شده، اما نقش بسيار مهمي را در تحولات جاري در اين کشور ايفا مي‌کند.
جنبش الحوثي‌ جنبشي يمني است که نام خود را از بنيانگذار آن "سيد حسين" فرزند "سيد بدر الدين الحوثي" از بزرگان علماي مذهب زيدي يمن که در استان صعده در شمال يمن ساکن است، گرفته است.

 

نشو و نماي جنبش الحوثي
جنبش الحوثي در ابتدا به عنوان يک جنبش سياسي داراي اهداف و چارچوب‌ها و برنامه‌هاي خاص پاي به عرصه سياسي يمن نگذاشت بلکه در ابتدا چارچوب فکري آن را اطلاعيه و خبرنامه‌هايي تشکيل مي‌داد که سيد حسين الحوثي بر پايه مجموعه‌اي از افکار و انديشه‌هاي اسلامي با هدف احياي مذهب زيدي در يمن آن را چاپ و منتشر مي‌کرد.
اين جنبش فقط زماني جنبش را برخود نهاد که جنگ دولت يمن با پيروان و اعضاي آن آغاز شد و از آن زمان بود که اين نام را براي خود برگزيد، اما اگر بخواهيم مختصري درباره شکل گيري جنبش الحوثي بنويسيم بايد بگوييم اين جنبش در سال 2000 بدست سيد حسين الحوثي تاسيس و به پيروان و طرفداران آن "گروه شعار" اطلاق مي‌گرديد، چون اعضاي جنبش الحوثي بر دادن شعار به عنوان مهمترين ادات جهت نشر افکار و انديشه‌ها و ديدگاه‌هاي جنبش تاکيد داشتند و به همان اندازه که بر افکار و انديشه‌هاي مذهبي تاکيد داشتند، از افکار و انديشه‌ها يا برنامه‌هاي سياسي غافل بودند.
اما شرايط حاکم بر جنبش و نحوه رويارويي آن با رژيم يمن ناخودآگاه ماهيت و ساختار جنبش را به شکلي خاص از سال 2005 به بعد هم تغيير و هم شکل داد، بگونه‌اي که يکباره وسعت انتشار و گسترش و هم‌چنين تاثيرگذاري آن را تغيير داد و الحوثي را به يک بازيگر غيررسمي اما تاثيرگذار در يمن تبديل کرد، بويژه آن که الحوثي تاکيد داشت، پنج جنگ انجام شده‌اش با دولت مرکزي در دفاع از خود بوده است.

 

اهداف زيديه
از آنجا که سيد حسين الحوثي تعصب بسياري بر نشر و ترويج افکار زيديه داشت، بنابراين انديشه‌ها و افکار زيديه را در قالب واقعيت‌هاي حاکم بر جهان مدرن به طرفدارانش ارائه داد و در اين راه ساختار سنتي و واقعيت‌ها و حقايق سياسي محلي و بومي را به کناري نهاد و به افکار و انديشه‌هايش ابعادي ملي‌گرايانه و اسلامي داد که به ادعاي پيروانش اين افکار و انديشه‌ها هيچ‌گاه با سياست‌هاي دولت مرکزي در تعارض قرار نمي‌گرفتند.


 

بطور خلاصه الحوثي در افکار و انديشه‌هايش بر رد خشونت حتي عليه مخالفان و بيداري و آگاهي بخشيدن به مردم و کسب علم و دانش و عدم رويارويي مستقيم با دولت مرکزي و جلوگيري از نفود آمريکا و رژيم صهيونيستي در يمن و حمايت از قضيه فلسطيني تاکيد بسيار داشت به همين منظور شعار "الله اکبر" و "مرگ بر آمريکا" و"مرگ بر اسرائيل" و "اسلام پيروز است" را به عنوان شعار جنبش خود برگزيد.
در ابتدا اين شعار براي رژيم صالح گران نيامد، اما هنگامي‌که جنبش الحوثي آنقدر توسعه و گسترش يافت که پاي به صنعا گذاشت و مساجد اين شهر را درنورديد و جوانان آن را جذب خود نمود،‌ آن وقت طرفداران الحوثي هدف بازداشت‌ها و دستگيري‌هاي علي عبدالله صالح شدند تا تحت فشار آمريکايي‌ها بيش از پيش بر اين بازداشت ها بيفزايند.

 

مقايسه جنبش الحوثي با ديگر بازيگران غيررسمي عرصه سياسي يمن
با اين که جنبش الحوثي با ديگر بازيگران غيررسمي عرصه سياسي يمن متفاوت‌ است ، تشابهاتي با آنها نيز دارد، از جمله عامل قبيله و ايده‌ها و افکار حاکم بر آن که مشابه انديشه‌هاي حاکم بر جنبش جنوب يمن است.
اما مهمترين وجه تشابه جنبش الحوثي با جنبش جنوب يمن اين بود که هردو جنبش بيانگر درد و رنج و خواسته‌هاي طرفداران خود بطور خاص و ملت يمن بطور عام بودند، افزون بر اين که هردو جنبش هدف اقدامات سرکوبگرانه دولت مرکزي يمن قرار گرفتند، اما جنبش جنوب مطرح کننده مسائل سياسي و مدتي بعد مدعي تشکيل يک دولت گرديد.
اما عامل قبيله از جمله وجوه اشتراک تشکيل جنبش‌ها در يمن است اگرچه ديدگاه حاکم در مورد قبيله در ميان الحوثي‌ها با ديگر جنبش‌هاي يمني تفاوت دارد و الحوثي‌ها به افکار و انديشه‌هاي مذهبي در کنار افکار و انديشه‌هاي بومي و محلي و قبيله‌اي نيز توجه دارند.

موضع جنبش الحوثي در برابر قدرت
رژيم يمن در سال 2004 به موازات اولين جنگ خود عليه جنبش الحوثي جنگ تبليغاتي خود را نيز عليه جنبش آغاز کرد و هر از چندگاهي جنبش و رهبران آن را به مهدويت و امامت متهم و سرانجام اين که تلاش نمود به مترتبط ساختن آنها به مذهب اثني عشري افزون بر اين که خروج آنها را از رژيم حاکم اعلام کند، بلکه آنها را به داشتن ارتباط با ايران و مزدوري براي جمهوري اسلامي متهم کند، اما پوچي و بي‌محتوايي تمام اين اتهامات مدتي بعد و در جنگ‌هاي آينده‌اي که رژيم علي عبد الله صالح عليه جنبش به راه انداخت اثبات گرديدند و همه دنيا ديدند که رژيم يمن براي توجيه حملات خود اين اتهامات را به الحوثي‌ها وارد مي‌کند.
اما بطورکلي جنبش الحوثي بر اصل امامت به عنوان يکي از اصول اساسي افکار انديشه‌هاي سياسي‌اش تکيه مي‌کند، چون امامت يکي از اصول پنجگانه مذهب زيدي است، اما در راه بدست اوردن حکومت جنگ و ريختن خون‌ها را روا نمي‌داند و بر اقدامات مسالمت آميز متکي است.

 

فعاليت جنبش الحوثي
جنبش الحوثي فعاليت خود را در منطقه الصعده آغاز کرد که بر سر مرزهاي يمن و عربستان قرار دارد و حدود 700 هزار نفر در آن سکونت دارند و اکثرا زيدي مذهب هستند. استان صعده با کمبودهاي بسياري از جمله نبود خدمات و ساختارهاي زيربنايي مواجه است و شغل اصلي ساکنان آن را کشاورزي تشکيل مي‌دهد، هم چنين شغل اصلي بسياري از ساکنان منطقه تجارت اسلحه است و به جرات مي‌توان گفت بزرگترين بازار سلاح فروش اسله خاورميانه در اين شهر قرار دارد (بازار الطلح) و اين کار با اطلاع دولت يمن صورت مي‌گيرد.


 

مؤسس جنبش الحوثي يعني سيد حسين الحوثي، پيش از اين و طي سال‌هاي 1993 و 1997 ميلادي، نماينده پارلمان يمن بود و بسان پدرش و بعد از فوت وي تمام وقت خود را صرف برقراري صلح و از بين بردن اختلافات در ميان قبايل يمني نمود و همين موجب گرديد به زودي جايگاه ويژه‌اي در ميان يمني‌ها پيدا کند، وي هم‌چنين تلاش نمود،‌ محروميت‌هاي مناطق تحت نفوذ خود را تا جاي ممکن از بين ببرد، به همين منظور اقدام خريد و راه اندازي مولدهاي برق و ايجاد راه‌هاي ارتباطي و توسعه و گسترش آموزش در اين مناطق نمود.
و از آنجا که تمام اقدامات فوق الذکر بدون حضور دولت مرکزي و بدون گرفتن ماليات يا ملبغي از مردم صورت مي‌گرفت، زمينه مناسبي را فراهم نمود تا قبايل ساکن اين مناطق و تحت نفوذ جنبش الحوثي از دولت مرکزي دور و بيش از پيش به جنبش نزديک شوند.

 

جنگ با دولت مرکزي
از آنجا جنبش الحوثي هر روز قدرت بيشتري در يمن مي‌يافت، دولت مرکزي از جانب جنبش احساس خطر نمود و تصميم به تصفيه جنبش گرفت به همين منظور جنگ‌هايي با الحوثي‌ها انجام داد که شش سال به طول انجاميد،‌ در اين جنگ‌ها علي عبدالله صالح از هر ترفندي براي از بين بردن جنبش الحوثي در شمال يمن بهره‌برد و حتي از مجازات‌هاي جمعي نيز روي گردان نشد،‌ و از آنجا که اين منطقه با محروميت‌ها و کمبودهاي بسياري مواجه است، اين جنگ‌ها که جنگ حفظ موجوديت الحوثي‌ها بشمار مي‌آمد، فشارها و سختي‌هاي بسياري مردم اين منطقه وارد کرد. اما ايستادگي و مقاومت حوثي‌ها موجب گرديد جنبش بيش از پيش در ميان مردم منطقه نفوذ کند و توسعه و گسترش بيشتري يابد و نقش اين جنبش را به عنوان يکي از بازيگران غير رسمي يمن پر رنگ‌تر نمايد.

 

آينده جنبش الحوثي
همان طور که در ابتداي مطلب گفته شد، با اينکه جنبش داراي برنامه سياسي واضح و روشني نيست با اين حال اين عدم وضوح به معناي غافل بودن آن از جريانات جاري در يمن نيست، با با آغاز انقلاب يمن و درخواست مردم براي تغيير رژيم علي عبدالله صالح و انحلال دولت و پارلمان آنها نيز وارد عرصه فعاليت شدند و به عنوان يک بازيگر تأثيرگذار وارد روند جريانات جاري در يمن شده و خواستار تغيير رژيم گرديدند و اعلام کردند تا تحقق خواسته‌هايشان به مبارزات خود در کنار مردم يمن ادامه خواهند داد.