معمولا در بهمن ماه هر سال است که ناوگروههای اعزامی نداجا، در آبهای آزاد میزبان جمع زیادی از دانشجویان دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) ارتش در نوشهر هستند.
این دانشجویان در این ماموریت، با سختی کار در میدان عمل بیشتر آشنا شده و دانش تئوری خود را به محک آزمایش در میدان واقعی می گذارند. زندگی در دریا سخت است و برای دانشجویانی که میانگین سنی آنها 22 تا 25 سال است، سخت تر.
این دوره سخت کارآموزی را در گفتگو با ناخدا حسینی مسئول دانشجویان حاضر در ناوگروه سی و سوم مورد بررسی قرار دادیم.
ناخدا حسینی متولد نیشابور و ورودی سال 69 به ارتش است. او از همان ابتدا رسته ناوبری را انتخاب کرده و پس از طی دوره کارشناسی در سال 74، بنا بر نیاز دانشگاه دریایی امام خمینی(ره)، همانجا ماند.
او مدتی فرماندهی گروهان و سپس فرماندهی گردان دانشجویی را برعهده گرفت و بعد از آن هم استاد دانشکده «ناوبری و فرماندهی کشتی» شد. مدیریت گروه، معاونت آموزش و پژوهش دانشکده ناوبری و جانشینی تیپ دانشجویان، از دیگر مناصب این معلم خوش اخلاق علوم دریایی است.
آنچه در زیر می خوانید، گفتگویی با ناخدایکم عرشه سید جواد حسینی فرمانده این روزهای تیپ دانشجویان دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر است.
با این توضیح که ناوگروه 33 نداجا متشکل از ناولجستیک بندرعباس و ناو موشک انداز دریابان نقدی در ماموریت حضور در آبهای آزاد و جنوب شرق آسیا به سر می‌برد.
* شما خودتان به عنوان مسئول دانشجویان در این سفر کارآموزی، چند با پیش از این، زندگی در دریا در قالب ماموریت ناوگروههای ارتش را تجربه کرده‌اید؟
این برای سومین بار است که بنده در قالب ناوگروههای سی و سه گانه نداجا حضور دارم ولی تا پیش از این 12 مرتبه در قالب دوره های کارآموزی دانشجویان حاضر بودم.
این 2 مرتبه، یک بار همراه با ناوگروه دوازدهم متشکل از ناو لجستیک جمهوری اسلامی خارک و ناو موشک انداز الوند و یک بار هم در قالب ناوگروه بیست و چهارم بود که همین یگانهای حاضر در ناوگروه سی و سوم یعنی ناو لجستیک جمهوری اسلانی ایران بندرعباس و ناو موشک انداز شهید دریابان نقدی حاضر بودند که ناوگروه دوادهم برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب، با عبور از دریای سرخ و کانال سوئز، وارد دریای مدیترانه شد و در بندر لاذقیه سوریه هم پهلو گرفت.
** حضور 175 دانشجو در 5 رسته
* چه تعداد دانشجو در این ناوگروه حاضر هستند و در چه رسته‌هایی آموزش میبینند؟
تعداد دانشجویان حاضر در این ماموریت، 175 نفر است که در قالب 5 رسته «عرشه»، «تفنگداری»، «مهندسی مکانیک»، «مهندسی برق» و «مدیریت و کمیسیر دریایی» مشغولند.
** 3 مرتبه کارآموزی در یک دوره 4 ساله
* دانشجویان دانشگاه دریایی نداجا چه مدت آموزش میبینند و در این مدت چند مرتبه دوره کارآموزی دارند؟
دوره آموزش دانشجویان در دانشگاه دریایی حدود 4 سال است که در این مدت 3 دوره کارآموزی را پشت سر می گذارند. یک بار در پایان سال اول، یک بار در پایان سال سوم و یک مرتبه هم در پایان سال چهارم.
در واقع در این 3 دوره، دانشجویان دروسی را که به صورت تئوری آموختند، در میدان عمل آموزش می بینند.
دانشجویان حاضر در این ناوگروه، سال سوم آموزش خود را می‌گذرانند.
** از تعلیم زندگی در دریا تا دوره های آموزشی در مناطق دریایی
اینها در پایان سال اول یک دوره کارآموزی یک ماهه را در مناطق عملیاتی مثل منطقه یکم دریایی بندرعباس پشت سر می گذارند که بیشتر آموزشهای عمومی است و با زندگی در دریا و یگانهای عملیاتی آشنا می‌شوند.
الان هم دوره دوم کارآموزی آنهاست و سال آتی هم در تابستان مجددا به منطقه یکم یا منطقه دوم و یا حتی منجیل می روند که این دوره، کاملتر و عملیاتی‌تر خواهد بود.
** تقسیم دانشجویان برروی یگانها
* با توجه به اینکه در این ناوگره یگانهای لجستیک بندرعباس و موشک انداز نقدی حاضر هستند، تقسیم بندی دانشجویان برای حضور بر روی این دو یگان به چه صورت بوده است؟
این تقسیم بندی با توجه به رسته دانشجویان، فضای زیستی داخل یگانها و نوع تجهیزات این یگانها صورت می گیرد.
برای مثال، به دلیل اینکه ناو شهید نقدی یک ناو رزمی و موشک انداز بوده و دارای سیستم های فایر کنترل و موشک و رادار است، دانشجویان رسته مهندسی برق بر روی آن قرار دارند که البته تعدادی از دانشجویان رسته ناوبری هم همراه آنها هستند ولی سایر رسته ها نظیر مدیریت، مکانیک و تفنگدار عمدتا در ناو بندرعباس قرار دارند.
البته این برنامه را هم داریم که برای چرخش این دانشجویان و آشنایی با سامانه های هر دو یگان، برخی از آنها در طول این ماموریت جابجا شوند.
** آموزش دانشجویان در فضای واقعی
* جدا از موضوعات روتین آموزشی و کارورزی، شما چه اهدافی را در این سفر دانشجویی که همراه یک ناوگروه اطلاعاتی و عملیاتی است، دنبال می کنید؟
چند محور برای این ماموریت در نظر گرفته شده که یکی از آنها همین آموزش مبتنی بر عمل است که داشجویان در میدان واقعی با تجهیزات واقی و در یک ماموریت واقعی آموزش می بینند.
محور دوم، تقویت آموزشهای علمی و عملی است که این داننشجویان آنها را در دانشگاه به صورت تئوری آموزش دیدند. محور دیگر آشنایی با سیستم ها و تجهیزات داخلی شناورها و آشنایی با فرهنگ زندگی در دریاست.
البته با توجه به اینکه این ناوگروه در برخی کشورهای جنوب شرق آسیان نیز پهلو خواهد گرفت، بالطبع دانشجویان با قوانین و فرهنگ و آداب و رسوم دریایی آنها نیز آشنا خواهند شد. در حقیقت موضوع آموز در سواحل و بنادر دور نیز مد نظر است. اما عمده ترین هدف این ماموریت، آشنایی دانشجویان با دریاهای دور و نحوه ناوبری و آموزشهای عملیاتی و اطلاعاتی در این دریاهاست.
** همه برای ایجاد تفکر دریایی در جامعه تلاش کنند
* در سالهای اخیر، فرمانده معظم کل قوا، نیروی دریایی را یک نیروی «راهبردی» معرفی کردند، این راهبردی بودن به چه معناست و چه الزاماتی دارد؟
ایشان در سال 88 بود که در دانشگاه امام خمینی(ره) نوشهر، فرمودند نیروی دریایی در ایران یک نیروی راهبردی است.
این راهبردی بودن مبتنی بر نوع نگاه به دریا و توجه به دریا و ایجاد یک قدرت منطقه ایست و نیروی دریایی نیز در ابعاد مختلف نظیر ایجاد زیرساختها، عمردهی انقلابی به تجهیزات و نوسازی یگانها کار را آغاز کرد و البته در سالهای اخیر موضوع ساخت تجهیزات نیز در دستور کار بوده است.
اما یکی دیگر از الزامات که بسیار هم مهم است، آموزشهای کیفی تر و ایجاد تفکر راهبردی در میان پرسنل و دانشجویان دریایی است که این موضوع یکی از محورهای مهم در این ماموریت کارورزی محسوی می‌شود. البته در بُعد کلان‌تر، ایجاد تفکر دریایی و آشنایی مردم با فرهنگ دریایی است. متاسفانه علی رغم برخورداری کشور ما از سواحل طولانی چه در شمال و چه در جنوب، این فرهنگ هنوز در میان مردم جا نیفتاده است و شاید این بحث راهبردی، برای همین باشد تا فرهنگ دریایی در جامعه ایجاد شود.
شما نگاه کنید، کشورهای پیشرفته معمولا از دریا شروع کردند ولی استعمارگران در سالهای طولانی ما را از این مهم دور نگه داشتند و ما هم آن نگاه لازم را به دریا نداشتیم و شاید گاهی دریا را مانعی هم بر سر راه خود محسوب می کردیم ولی در رویکرد جدید، این موضوع حتی در زمان جذب و آموزش دانشجویان نیز مد نظر است تا این فرهنگ دریایی ایجاد و نهادینه شود که البته این مسئله در بُعد کلان کشور، علاوه بر نیروی دریایی، همت نیروهای مسلح و نهادهای دیگر به خصوص دولت را هم م‌طلبد.
** عبور از کانال سوئز غرورانگیز بود
* در میان ماموریت های قبلی کدام ماموریت بیشتر در ذهن شما مانده است؟
ناوگروه دوازدهم به دلیل اهمیت آن و عبور از کانال سوئز و حضور در دریای مدیترانه.
ما پیش از آن اطلاعات زیادی از این مناطق داشتیم ولی وقتی از کانال سوئز عبور می کردیم و پرچم جمهوری اسلامی ایران در این مناطق به اهتزاز در می‌آمد، برای ما بسیار غرورآفرین بود.
از طرف دیگر ما در این ماموریت از نزدیکی سواحل فلسطین اشغالی عبور کردیم که این موضوع باعث ترس آنها شد و حتی از ما خواستند تا از این مناطق دور شویم ولی افسر ما با اقتدار جواب آنها را داد و گفت که خفه شوند و این موضوع به آنها ارتباطی ندارد.
در کنار اینها، دانشجویان در این ماموریت هم به زیارت خانه خدا رفتند و هم با پهلوگیری در لاذقیه سوریه به زیارت حرم حضرت زینب(س) و حضرت رقیه(س) رفتند.
** فرزندم وقتی در ماموریت بودم به دنیا آمد
* حضور در ماموریتهای ناوگروهها که گاها تا 3 ماه و بیشتر هم طول می‌کشد، سخت است. این سختی کار را چطور برای خودتان، پرسنل و دانشجویان که طبیعتا تجربه کمتری دارند، قابل تحمل می‌کنید؟
همینطور است. البته زندگی در یگانهای شناوری، مشکلات و تلخی‌ها و البته شیرینی‌های خاص خود را دارد و شاید گاهی مشکلات برای دانشجویان هم سخت‌تر باشد ولی وقتی فرماندهان، اساتید و سایر افسران را در کنار خود می بینند، قوت قبشان بیشتر شده و تحمل می‌کنند.
شما نگاه کنید عمدتا این افراد بین 60 تا 100 روز از خانواده خود دور هستند و وسیله ارتباطی هم نیست. تحمل این دوری بسیار سخت است.
یکبار یادم هست پدر یکی از دانشجویان وقتی در ماموریت بودیم، فوت کرد. ما فکر کردیم اگر خبر را به این دانشجو بدهیم، با توجه به اینکه اصلا امکان برگشت وی نیست و کاری نمی‌شود کرد، تحمل این سختی برای آن دانشجو سخت‌تر خواهد شد. لذا وقتی به کشور برگشتیم موضوع را فهمید.
از این اتفاقها زیاد است که مشکلاتی برای خانواده ها پیش آمده ولی ما هیچ خبری از آن نداریم.
البته موضوعی که برای بنده پیش آمد از این جنس نبود. سال 82 که من در یکی از ماموریتهای کارآموزی به همراه دانشجویان حضور داشتم، فرزند پسرم به دنیا آمد ولی بنده یک ماه بعد توانستم او را ببینم.
** استفاده از پرسنل ناو برای آموزش عملی به دانشجویان
* خب به بحث آموز دانشجویان در ناوگروه سی و سوم برگردیم. چه اساتیدی در این سفر وظیفه آموزش عملی دانشجوها را برعهده دارند؟ این اساتید از دانشگاه همراه شما می‌آیند یا از پرسنل ناو برای آموزش آنها استفاده می‌کنید؟
برخی از اساتید دانشگاه در این ماموریت به صورت محدود همراه ما هستند تا بتوانند با همکاری پرسنل ناو، آموزشهای عملی به دانشجویان بدهند مثلا در این ناوگروه حدود 25 نفر از کارکنان، اساتید و فرماندهان دانشگاه حضور دارند که 19 نفر از آنها بر روی ناو بندرعباس و 6 نفر هم بر روی ناو نقدی حضور دارند البته همانطور که گفته شد در کنار این اساتید، از پرسنل یگانها نیز برای آموزش دانشجویان استفاده می‌کنیم که این حضور و وقتی که آنها برای این کار می‌گذارند در کنار مشغله‌های خودشان در این ماموریت ستودنی است.
** رکوردداری فارس در میان دانشجویان
* در کنار این دانشجویان متوجه شدیم که پراکندگی آنها به گونه‌ایست که این دانشجویان از سراسر کشور در این تیم حضور دارند آیا آماری در خصوص میزان پراکندگی آنها در شهرهای مختلف وجود دارد؟
همینطور است ولی بیشتر این افراد از استان فارس هستند البته تعدادی هم از استانهای شمالی و جنوبی و برخی هم از استانهایی نظیر خراسان رضوی، خراسان شمالی و جنوبی، کرمانشاه، لرستان و آذربایجان و تعداد کمتری هم از استانهای مرکزی هستند.
** ساخت ناو آموزشی در ایران یک افتخار است
* یکی از مضوعاتی که شاید کار را کمی سخت‌تر می‌کند آموزش دانشجویان بر روی یگانهای عملیاتی و رزمی است که طبیعتا برای ماموریتهای آموزشی طراحی نشده‌اند این موضوع چقدر کار را برای شما سخت می‌کند؟
شما نگاه کنید همین ناو لجستیک بندرعباس یک ناو سوخت رسان است و یا ناو نقدی یک یگان رزمی است که طبیعتا فضای زیستی محدودی دارند ولی ما به علت محدودیت یگان و از آنجا که قرار است دانشجویان بعدها بر روی همین یگانها بکارگیری شوند، مجبوریم این کار را انجام دهیم.
* بنابراین ساخت شناورهای آموزشی نظیر پروژه لقمان که شامل ساخت ناو آموزشی خلیج فارس است در آینده می‌تواند کمک زیادی به شما بکند.
همینطور است. نیروهای دریایی کشورهای پیشرفته، ناوهای مختص آموزش دارند که تمام امکانات و تجهیزات مورد نیاز در آنها جمع شده است به حمدالله در کشور ما نیز با تدبیر فرماندهی نیرو و همت و تلاش متخصصین صنعت، با کمک دانشگاه این کار در دست اقدام است تا یک ناو مجهز و مختص آموزش ساخته شود و بدون شک عملیاتی شدن آن زمینه آموزش دانشجویان را بسیار کاربردی‌تر کرده و از طرفی دیگر یک افتخار برای نیروی دریایی خواهد بود تا ما بتوانیم آموزش‌ها را کیفی‌تر و راهبردی تر به دانشجویان ارائه کنیم.