به گزارش مشرق، مذاکرات هسته ای اکنون به نظر می رسد در خصوص پی ام دی و یا آنچه مسائل گذشته و حال نامیده شده است به محل رایزنی های فشرده ای تبدیل شده است. حل مسائل مربوط به پی ام دی که به ابعاد فعالیت های گذشته ایران مربوط است منوط به برخی توافقات در حوزه سیاسی و البته آنچنان که دیپلمات ها می گویند اعمال اراده سیاسی تمام طرف هاست. ایران معتقد است که حل این ابعاد نبایست به عنوان پیش شرط مذاکرات مطرح باشد و چنانچه قرار است این مسائل جزئی از روند توافق می باشد، می بایست در یک چارچوب مشخص شده و کاملا شفاف مورد بررسی قرار گیرد. این به معنای آن است که در روند اجرای توافق این مسائل یا در چارچوب مدالیته جدید و یا همان ساز و کار پیشین مربوط به سال 2013 قرار بگیرد و در طول اجرای توافق ابعاد آن حل شود. البته ایران همچنین معتقد است که نبایست هیچ کدام از تعهدات طرف مقابل و از جمله لغو و تعلیق تحریم ها منوط به حل مساله پی ام دی شود.
به نظر می رسد که غرب کاملا دریافته است که موضع ایران در این خصوص ضامن دستیابی به توافق مورد رضایت همه طرفین است و در روزهای اخیر عقب نشینی آمریکا از طرح این مساله کاملا در سخنان دیپلمات ها و مقامات این کشورها دیده می شود. هدف از سفر آمانو نیز حل مسائل مربوط به بازرسی ها و البته مسائل مربوط به پی ام دی ارزیابی شده است. موضوعی که آمانو در تهران به دنبال دستیابی به تفاهمی با مقامات ایران در این زمینه است. ارزیابی ها نشان می دهد که ایران پیشنهاد های جدیدی در خصوص هم دسترسی ها و بازرسی و هم حل مسائل ابعاد احتمالی و پی ام دی به طرف مقابل ارائه داده است و تا حدود زیادی بر سر این پیشنهادات هم اجماع صورت گرفته است.
غرب می داند که موضوع دسترسی ها به اماکن، افراد و اسناد در توافق نهایی نبایست به تمامیت ارضی و امنیت ملی ایران خدشه وارد کند. به بیان بهتر ایران همان گونه که از ابتدا هم گفته است میزان دسترسی ها برای بازرسی آژآنس را تا آنجا می پذیرد که در قالب پروتکل الحاقی و دسترسی های تکمیلی مندرج در آن باشد و غیر از آن را نه الزامی می داند و نه عقلانی. چرا که در بازه های پیشین زمانی نیز که چنین دسترسی هایی به بازرسان آژانس داده شد، اطلاعات دریافتی بازرسان و آژانس بر ضد امنیت ملی این کشور به کار رفت. موضوعی که حتی بسیاری از نشریات خارجی به آن اذعان می کنند. مسائلی همچون خرابکاری در تاسیسات و ترور دانشمندان اتمی در نتیجه این دسترسی ها بوده است.
حال ایران ضمن اینکه اعلام کرده است دسترسی های تکمیلی در قالب پروتکل الحاقی را قبول کرده است، در عین حال بر مدیریت کردن این دسترسی ها هم تاکید دارد. موضوعی که کاملا مبتنی بر قوانین آژانس و پروتکل الحاقی است. بدین ترتیب چه برای حل مسائل مربوط به پی ام دی و چه برای راستی آزمایی برنامه هسته ای و تعهدات ایران، دسترسی های مدیریت شده به آژانس داده خواهد شد. حال اینکه ساز و کار دقیق این دسترسی ها به چه صورت باید باشد محل رایزنی های فشرده ای قرار گرفته است. موضوعی که نتیجه آن در سفر آمانو و دیدارهای او با مقامات کشورمان مشخص خواهد شد.
نهایتا باید گفت که توافق جامع در روزهای پیش رو تا حد زیادی بستگی به تدوین ساز و کار اجرایی مشخص جهت حل مسائل مربوط به بازرسی ها و همچنین پی ام دی دارد. اگر تا روزهای یکشنبه و یا دو شنبه بتوان در این خصوص به توافقی چند جانبه دست یافت، می توان امیدوار بود که تا ضرب العجل 7 جولای توافق جامع که همان برجام نامیده می شود، به تصویب طرفین برسد. موضوعی که جو مثبت مذاکرات امید به تحقق آن را زیاد کرده است
منبع: دیدبان آمریکا
ارزیابی ها نشان می دهد که ایران پیشنهاد های جدیدی در خصوص هم دسترسی ها و بازرسی و هم حل مسائل ابعاد احتمالی و پی ام دی به طرف مقابل ارائه داده است و تا حدود زیادی بر سر این پیشنهادات هم اجماع صورت گرفته است.