از این رو، ترسیم اینکه طی ۷۲ ساعت آینده، مذاکرات ایران و ۱+۵ به کجا می انجامد، کار آسانی نیست. درست لحظه ای که احساس می کنی همه چیز آماده توافق نهایی است، ناگهان اظهارنظر یک مقام ارشد همه محاسبات را بر هم می زند.
در حالی که صبح روز گذشته (یکشنبه) همه بر این گمان بودند بعد از رایزنی وزرای خارجه ۱+۵ با پایتخت هایشان و بازگشت آنها به وین، شرایط برای توافق نهایی تسهیل خواهد شد، ناگهان خبر رسید وزیر خارجه آمریکا می خواهد برای خبرنگاران سخن بگوید.
این خبر از آن جهت باعث تعجب خبرنگاران شده بود که جان کری تصمیم گرفته بود «پیش از ورود همتایانش به وین» و «گفت و گو با آنها درباره نتیجه رایزنی هایشان»، در جمع خبرنگاران حاضر شود. این مسئله در کنار دیدارهایی که او در طول روز با محمد جواد ظریف داشت، این گمانه را به وجود آورد که خبرهای خوبی در راه نیست؛ حدس و گمانی که سخنان جان کری مهر تاییدی بر آن زد.
او با حضور در جمع خبرنگاران گفت، «در چند روز گذشته ما پیشرفت های واقعی داشتیم اما می‌خواهم برای همه روشن کنم که ما هنوز به پایان راه نرسیدیم».
وزیر خارجه آمریکا افزود: «هنوز چندین موضوع دشوار باقی مانده است ... در این نقطه از زمان به بعد مسیر ما می‌تواند به هر طرفی برود؛ رسیدن به توافق نیازمند یک تصمیم گیری سخت است. در روزهای بعدی می‌تواند طور دیگری پیش رود. اگر در روزهای باقیمانده تصمیمات سختی اتخاذ شود و این تصمیمات سریعتر گرفته شود، این هفته می‌توانیم به توافق برسیم. اگر تصمیم سخت اتخاذ نشود، توافقی حاصل نمی‌شود».
کری با اشاره به اینکه هدف ما آن است که تا ۷ جولای به توافق برسیم، یادآور شد: «ما سعی داریم مذاکرات را در زمان تعیین شده به پایان برسانیم، اما گر به توافق نرسیم، اگر ناسازگاری مطلق در مذاکرات وجود داشته باشد و اگر تمایلی به پیشبرد مسائل مهم وجود نداشته باشد، همانطور که اوباما گفته آمادگی ترک میز مذاکرات رو داریم. ولی دنبال چنین چیزی نیستیم ... امید است به یک توافق عادلانه برسیم اما هنوز به این مرحله نرسیدیم».
دو نکته کلیدی در سخنان جان کری وجود داشت که از اختلاف میان آنها و طرف ایرانی نشان داشت. او تلویحا «رسیدن به توافق» را نیازمند تصمیم گیری سخت ایران دانست و در ادامه تهدید کرد «اگر ناسازگاری مطلق در مذاکرات وجود داشته باشد و تمایلی برای پیشبرد مسائل مهم وجود نداشته باشد» آمریکا آمادگی دارد میز مذاکرات را ترک کند.
اینکه منظور او از «تصمیم گیری سخت ایران» چیست، پر واضح است به خطوط قرمزی ارتباط دارد که مذاکره کنندگان کشورمان در تلاشند آنها را حفظ کنند؛ مسائلی چون ادامه برنامه تحقیق و توسعه، لغو همزمان و یکجای تحریم ها و عدم بازرسی از تاسیسات نظامی و عدم بازجویی از دانشمندان هسته ای.
جان کری به این ترتیب کوشید، توپ را در زمین ایران بیاندازد. بعد از جان کری، نوبت به «لوران فابیوس» رسید تا با سخنان خود در ساعت های پایانی مذاکرات، بر ایران فشار وارد کند.
وزیر خارجه فرانسه با بیان اینکه «الان در ۷۲ ساعت پایانی هستیم»، اظهار داشت: « مسئله اصلی این است که بدانیم آیا ایرانی ها حاضرند قبول کنند، تعهداتی مشخصی را در خصوص مسائلی که هنوز روشن نشده، بپذیرند».
فابیوس سپس تاکید کرد، رویکرد فرانسه در این مرحله همانی است که قبلا بوده؛ چیزی که او به آن «موضع محکم سازنده» می گوید. شاید اشاره وی به سه شرطی بود که چند روز پیش در بدو ورود به پله کوبورگ در جمع خبرنگاران مطرح کرده و گفته بود برای رسیدن به توافق نهایی باید شرایط بازرسی از تاسیسات هسته‌ای، محدود شدن برنامه تحقیقات و توسعه و امکان بازگشت آنی تحریم‌ها فراهم شود.
حتی «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر خارجه آلمان که همیشه لحنی ملایم در اظهارنظرهای خود دارد، شب گذشته هنگام ورود به «پله کوبورگ» با بیان اینکه «هنوز همه مسائل حل نشده»، گفت: «ایران و ۱+۵ نمی‌خواهند به هر قیمتی توافق کنند. عدم رسیدن به توافق، شکستی برای همه ماست. این خطر وجود دارد که همه طرفین مذاکره برای رسیدن به توافق، اراده سیاسی نداشته باشند».
وی ادامه داد: «ممکن است که در خصوص نکات تعیین کننده، شجاعت و اراده لازم برای ساخت پل هایی برای رسیدن به توافق وجود نداشته باشد».
به این ترتیب، هر سه رسیدن به توافق را به «اراده سیاسی» ایران منوط کردند و با پیش کشیدن «اندک فرصت باقی مانده» و «شکست احتمالی» مذاکرات کوشیدند مذاکره کنندگان ایرانی را برای عقب نشینی از خطوط قرمز تحت فشار قرار دهند.
شاید همین امر باعث شد، یک مقام آگاه ایرانی در گفت وگو با خبرنگاران بگوید، تیم ایران برای رسیدن به توافق در بند زمان نیست و برای رسیدن به نتیجه مطلوب خود را محدود به زمان نمی کند.
با توجه به این اتفاقات، هر چند طبق شنیده ها و گفته های منابع آگاه گمان می رفت جمع بندی موردنظر طرفین ساعات پایانی چهارشنبه یا بامداد پنج شنبه اعلام شود تا راه برای اجرای مراحل بعدی توافق هموار شود، اما اکنون همه چیز در هاله ای از ابهام فرو رفته و مشخص نیست در روزهای پایانی هفته جاری خبرهای خوشی از «توافق خوب» در راه هست یا نه، به ویژه اینکه اواسط امروز اعلام شد دیدارهای دوجانبه وزیر خارجه ایران با برخی وزرای خارجه ۱+۵ متوقف شده و صرفا قرار است نشست هایی میان هر هفت کشور برگزار شود.