به گزارش مشرق، آدام زوبین، سرپرست معاونت اطلاعات مالی و مبارزه با تروریسم وزارت خزانه داری آمریکا در جلسه استماع کمیته بانکداری سنا گفت، مجموعه تحریم های قدرتمند بین المللی و آمریکا به ویژه در پنج سال گذشته ایران را در اقتصاد جهانی منزوی و در نهایت وادار به مذاکره کرد.
وی افزود برآورد می شود اقتصاد ایران امروز هشتاد درصد اندازه ای باشد که با روند رشد پیش از 2012 هم اکنون بدان دست یافته بود. در نتیجه پیش بینی می شود ایران، حتی با لغو تحریم ها، پیش از 2022 به شرایطی که بدون تحریم ها برایش متصور بود، دست نخواهد یافت. ایران تنها از سال 2012 تا کنون شصت درصد صادرات نفت خود و در نتیجه حدود یکصد و شصت میلیارد دلار از درآمدهای نفتی اش را از دست داده است. ارتباط بانک های ایرانی مشمول تحریم ها و بانک مرکزی این کشور با دنیا قطع شده است. ارزش پول ملی ایران بیش از پنجاه درصد کاهش یافته است. فشار اقتصادی حتی در دو سال مذاکرات اخیر حفظ شد و تحریم های در این دو سال ایران را از هفتاد میلیارد دلار درآمدهای نفتی اش محروم کرد. برای حفظ چنین فشاری اجماع جهانی و همکاری ضروری است. مهمترین شرکای تجاری و خریداران نفت ایران با تحریم ها همراهی کردند و در این راه هزینه اقتصادی چشمگیری پرداختند. مسیر و هدف تحریم ها مشخص بود: تغییر رفتار هسته ای ایران با حفظ دورنمای حذف تحریم ها در صورت تلاش ایران برای رفع نگرانی های جهانی درباره برنامه هسته ای اش.
زوبین درباره ماهیت و گستره لغو تحریم ها بر اساس برجام گفت، اگر ایران کاملاً از شروط برجام تبعیت کند و آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تایید کند، تحریم ها در چند مرحله لغو خواهد شد. یعنی تحریم های سازمان ملل متحد؛ اتحادیه اروپا و آمریکا بلافاصله پس از آغاز اجرای برجام حذف نخواهد شد. هیچ امتیازی صرفاً برای امضای توافق درکار نخواهد بود و تنها اگر ایران به تعهدات هسته ای خود عمل کند یعنی برنامه هسته ای خود را به عقب بازگرداند و زمان گریز هسته ای اش را به پنج برابر، دست کم یک سال، افزایش دهد ، آن گاه آمریکا تحریم ها را لغو خواهد کرد. پیش بینی می شود این امر در مدت شش تا نه ماه محقق شود. تا زمانی که ایران این اقدامات را انجام دهد، صرفاً لغو محدود برخی تحریم ها بر اساس توافق ژنو ادامه می یابد. در «روز اجرای» توافق، یعنی وقتی لغو مرحله به مرحله تحریم ها آغاز می شود، آمریکا تحریم های ثانویه مرتبط با برنامه هسته ای ایران را که کشورهای ثالث طرف قرارداد با این کشور را هدف قرار داده است، در بخش های نفت، بانکداری و کشتیرانی لغو خواهد کرد. این تحریم ها در پاسخ به تهدید امنیتی برنامه هسته ای ایران وضع شد و صرفاً در مقابل اقدامات قابل راستی آزمایی ایران برای رفع این تهدید حذف خواهد شد. در فرایند لغو مرحله به مرحله تحریم ها، تحریم های مهمی که خارج از گستره این توافق قرار می گیرد، از جمله تحریم ها تجاری اولیه آمریکا، پابرجا خواهد ماند و اتباع و شرکت های آمریکایی کماکان از سرمایه گذاری در ایران و صادرات و واردات اغلب خدمات و کالاهای آمریکایی به مقصد و از مبدا ایران منع خواهند شد. بانک های ایران قادر نخواهند بود از طریق نیویورک به دلار آمریکا دسترسی پیدا کنند، از راه حساب های بانکی با موسسات مالی آمریکایی ارتباط برقرار کنند یا تعاملات مالی با بانک های آمریکایی داشته باشند. علاوه بر این ایران نمی تواند فناوری و کالاهای آمریکایی کنترل شده را از هیچ نقطه ای در جهان وارد کند. در یک کلام، دسترسی ایران به بازارهای اصلی اقتصادی و مالی جهان مسدود خواهد ماند. برجام صرفاً موارد استثنای اندکی در این حوزه قائل خواهد شد.
زوبین درباره آنچه او مبارزه با اعمال زیانبخش ایران توصیف کرد گفت، برجام به هیچ وجه توانایی آمریکا را برای مقابله با سایر فعالیت های زیانبخش ایران محدود نخواهد کرد و آمریکا به حفظ و اعمال تحریم های محکم برای مقابله با حمایت ایران از گروه های تروریستی ادامه خواهد داد. تنها در دو ماه اخیر یازده مقام نظامی حزب الله و شرکت ها و بازرگانان وابسته به این گروه در فهرست تحریم ها قرار گرفته اند. آمریکا به مبارزه با حامیان حزب الله در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، حمایت ایران از حوثی ها در یمن، پشتیبانی از رژیم اسد در سوریه و نقض حقوق بشر در داخل ایران ادامه می دهد. آمریکا تحریم ها علیه برنامه موشکی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را حفظ خواهد کرد. در مدت اجرای برنامه اقدام مشترک و مذاکرات فشرده با ایران، آمریکا علیه بیش از یکصد هدف مرتبط با ایران در مسائلی چون تسلیحات کشتار جمعی، تروریسم، نقض حقوق بشر و سایر اقدامات غیرقانونی آنها اقدام مقتضی انجام داد. آمریکا و اتحادیه اروپا قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را از فهرست تحریم های مرتبط با تروریسم و سوریه حذف نخواهد کرد. تحریم نهادهای دفاعی کلیدی ایران، از جمله وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان صنایع دفاع، سازمان صنایع هوافضا و سایر نهادهای موشکی مهم همچون گروه صنعتی شهید همت و گروه صنعتی شهید باقری برجا خواهد ماند. آمریکا به تحریم شرکت های ایرانی نظیر گروه تیوا صنعت که در توسعه قایق های تندرو با قابلیت حمل سلاح برای استفاده در سپاه پاسداران مشارکت داشته است و سازمان هواپیماسازی ایران (هسا) به سبب ساخت هواپیماهای بدون سرنشین به سفارش سپاه پاسداران و شرکت های ثالثی که ایران را در برنامه های موشکی و دفاعی این کشور کمک کرده اند ادامه خواهد دارد. بر اساس برجام بیش از دویست و بیست و پنج فرد حقیقی و حقوقی مرتبط با ایران، ازجمله شرکت ها و نهادهای دفاعی و نظامی ایرانی، در فهرست تحریم ها باقی خواهد ماند.
سرپرست معاونت اطلاعات اقتصادی و مبارزه با تروریسم وزارت خزانه داری آمریکا درباره برگشت پذیر بودن تحریم ها گفت، اگر ایران پس از لغو تحریمها تعهداتش را لغو کند، آمریکا، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بلافاصله تحریم ها را اعمال خواهند کرد. تحریم های آمریکا در مدت چند روز دوباره اعمال خواهد شد و این کشور می تواند حتی در صورت مخالفت سایر اعضای دائمی شورای امنیت، تحریم های سازمان ملل را یک جانبه اجرا کند. اگر تخلف کوچک باشد، می توان به روش های مختلفی با آن برخورد کرد و بازگشت پذیری تحریم ها لازم نیست همه یا هیچ باشد.
زوبین درباره دورنمای لغو تحریم های ایران گفت، برجام خطر هسته ای ایران را مرتفع می کند و دوری جستن از آن به مهمترین کشور حامی تروریسم در جهان فرصت می دهد زمان گریز هسته ای خود را کاهش دهد. اگر تهدید هسته ای ایران از بین برود، آمریکا در موقعیت بسیار بهتری برای جنگ با ایادی ایران قرار خواهد گرفت. دارایی های ارزی بانک مرکزی ایران در سراسر جهان یکصد تا یکصد و بیست میلیارد دلار برآورد می شود و پیش بینی می شود دارایی های نقدی قابل استفاده ایران خیلی کم تر از این رقم، حدود پنجاه میلیارد دلار، باشد. پنجاه تا هفتاد میلیارد دلار باقیمانده دارایی های ارزی بانک مرکزی ایران یا در پروژه های غیرنقدی، مثلاً پنجاه پروژه با چین، سرمایه گذاری شده است و به سرعت قابل تبدیل به نقدینگی نیست یا در قالب وام به نهادهایی در داخل ایران پرداخت شده است که نمی توانند آن را پس دهند. در نتیجه این دارایی هایی حتی پس از لغو تحریم ها در دسترس نخواهد بود. چون دارایی های قابل دسترسی ایران ذخایر ارزی کشور را تشکیل می دهد و نه بودجه جاری سالانه کشور، ایران ناچار است بخشی از دارایی های خارجی خود را برای تقویت و پشتوانه پول ملی حفظ کند. پیش بینی می شود قسمت عمده از آن بخشی که ایران هزینه خواهد کرد، صرف بازپرداخت بدهی ها و نیازهای داخلی ایران شود. بدهی ها و نیازهای داخلی ایران پانصد میلیارد دلار برآورد می شود که این رقم ده برابر منابع مالی است که ایران می تواند آزادانه استفاده کند. علاوه بر این، ایران احتمالاً بخش قابل توجهی از دارایی های ارزی خود را نیاز دارد تا مطالبات سرکوب شده در زمینه واردات را تامین مالی کند؛ نرخ برابری ارز با پول ملی را یکسان کند و حاشیه امنیتی در برابر شوک های خارجی درآینده بازار ارز ایجاد کند. در تمام این مدت اقتصاد ایران کماکان از چالش های جدی چون کسری بودجه، فساد همه گیر، زیرساخت های ویران در حوزه انرژی، شرایط کسب و کار ضعیف و نگرانی ریشه دار شرکت های خارجی رنج خواهد برد. موافقت رهبر عالی ایران با این مذاکرات نشان می دهد او این نیازها را درک می کند.
آدام زوبین درباره گزینه های جانشین برجام گفت، اشتباه خواهد بود اگر آمریکا بر پایه پندار نادرست افزایش فشار اقتصادی ایران را وادار به سازش می کند، از این توافق دوری بجوید. واقع بینانه نیست اگر گمان کنیم با اجماع بین المللی از بین رفته و اهرم فشار ضعیف تر می توان توافق «بسیار بهتری» با ایران امضا کرد و تهران وادار کرد زیرساخت های صلح آمیز هسته ای خود را از بین ببرد و دست از حمایت از ایادی خود چون حزب الله بردارد. شرکای آمریکا تنها با یک هدف قبول کردند تحریم های هزینه بر علیه ایران را اعمال کنند: مذاکره و پایان دادن به تهدید ایرانی برخوردار از سلاح هسته ای. اگر الان شرایط خود را تغییر دهیم و اصرار کنیم این کشورها حالا که با برجام تهدید ایران هسته ای را مرتفع کرده اند، تحریم ها را تشدید کنند، توانایی آمریکا برای اعمال فشار بیشتر به شدت کاهش خواهد یافت. همه دارایی های مسدود شده ایران در دست آمریکا نیست و بسیاری از کشورهای جهان آماده تجارت با ایران هستند. اگر آمریکا این توافق را نادیده بگیرد و از شرکای خود بخواهد به مسدود کردن دارایی های ایران ادامه دهند و تحریم ها را حفظ کنند، اجماع جهانی به احتمال زیاد از بین می رود و تبعات چنین اتفاقی غیرقابل پیش بینی خواهد بود. رد توافق با هدف پیگیری اهدافی که اجماع جهانی کمی درباره آن وجود دارد موجب فروپاشی نظام تحریم ها و اهرم های اعمال فشار بر ایران می شود.
وی افزود برآورد می شود اقتصاد ایران امروز هشتاد درصد اندازه ای باشد که با روند رشد پیش از 2012 هم اکنون بدان دست یافته بود. در نتیجه پیش بینی می شود ایران، حتی با لغو تحریم ها، پیش از 2022 به شرایطی که بدون تحریم ها برایش متصور بود، دست نخواهد یافت. ایران تنها از سال 2012 تا کنون شصت درصد صادرات نفت خود و در نتیجه حدود یکصد و شصت میلیارد دلار از درآمدهای نفتی اش را از دست داده است. ارتباط بانک های ایرانی مشمول تحریم ها و بانک مرکزی این کشور با دنیا قطع شده است. ارزش پول ملی ایران بیش از پنجاه درصد کاهش یافته است. فشار اقتصادی حتی در دو سال مذاکرات اخیر حفظ شد و تحریم های در این دو سال ایران را از هفتاد میلیارد دلار درآمدهای نفتی اش محروم کرد. برای حفظ چنین فشاری اجماع جهانی و همکاری ضروری است. مهمترین شرکای تجاری و خریداران نفت ایران با تحریم ها همراهی کردند و در این راه هزینه اقتصادی چشمگیری پرداختند. مسیر و هدف تحریم ها مشخص بود: تغییر رفتار هسته ای ایران با حفظ دورنمای حذف تحریم ها در صورت تلاش ایران برای رفع نگرانی های جهانی درباره برنامه هسته ای اش.
زوبین درباره ماهیت و گستره لغو تحریم ها بر اساس برجام گفت، اگر ایران کاملاً از شروط برجام تبعیت کند و آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تایید کند، تحریم ها در چند مرحله لغو خواهد شد. یعنی تحریم های سازمان ملل متحد؛ اتحادیه اروپا و آمریکا بلافاصله پس از آغاز اجرای برجام حذف نخواهد شد. هیچ امتیازی صرفاً برای امضای توافق درکار نخواهد بود و تنها اگر ایران به تعهدات هسته ای خود عمل کند یعنی برنامه هسته ای خود را به عقب بازگرداند و زمان گریز هسته ای اش را به پنج برابر، دست کم یک سال، افزایش دهد ، آن گاه آمریکا تحریم ها را لغو خواهد کرد. پیش بینی می شود این امر در مدت شش تا نه ماه محقق شود. تا زمانی که ایران این اقدامات را انجام دهد، صرفاً لغو محدود برخی تحریم ها بر اساس توافق ژنو ادامه می یابد. در «روز اجرای» توافق، یعنی وقتی لغو مرحله به مرحله تحریم ها آغاز می شود، آمریکا تحریم های ثانویه مرتبط با برنامه هسته ای ایران را که کشورهای ثالث طرف قرارداد با این کشور را هدف قرار داده است، در بخش های نفت، بانکداری و کشتیرانی لغو خواهد کرد. این تحریم ها در پاسخ به تهدید امنیتی برنامه هسته ای ایران وضع شد و صرفاً در مقابل اقدامات قابل راستی آزمایی ایران برای رفع این تهدید حذف خواهد شد. در فرایند لغو مرحله به مرحله تحریم ها، تحریم های مهمی که خارج از گستره این توافق قرار می گیرد، از جمله تحریم ها تجاری اولیه آمریکا، پابرجا خواهد ماند و اتباع و شرکت های آمریکایی کماکان از سرمایه گذاری در ایران و صادرات و واردات اغلب خدمات و کالاهای آمریکایی به مقصد و از مبدا ایران منع خواهند شد. بانک های ایران قادر نخواهند بود از طریق نیویورک به دلار آمریکا دسترسی پیدا کنند، از راه حساب های بانکی با موسسات مالی آمریکایی ارتباط برقرار کنند یا تعاملات مالی با بانک های آمریکایی داشته باشند. علاوه بر این ایران نمی تواند فناوری و کالاهای آمریکایی کنترل شده را از هیچ نقطه ای در جهان وارد کند. در یک کلام، دسترسی ایران به بازارهای اصلی اقتصادی و مالی جهان مسدود خواهد ماند. برجام صرفاً موارد استثنای اندکی در این حوزه قائل خواهد شد.
زوبین درباره آنچه او مبارزه با اعمال زیانبخش ایران توصیف کرد گفت، برجام به هیچ وجه توانایی آمریکا را برای مقابله با سایر فعالیت های زیانبخش ایران محدود نخواهد کرد و آمریکا به حفظ و اعمال تحریم های محکم برای مقابله با حمایت ایران از گروه های تروریستی ادامه خواهد داد. تنها در دو ماه اخیر یازده مقام نظامی حزب الله و شرکت ها و بازرگانان وابسته به این گروه در فهرست تحریم ها قرار گرفته اند. آمریکا به مبارزه با حامیان حزب الله در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، حمایت ایران از حوثی ها در یمن، پشتیبانی از رژیم اسد در سوریه و نقض حقوق بشر در داخل ایران ادامه می دهد. آمریکا تحریم ها علیه برنامه موشکی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را حفظ خواهد کرد. در مدت اجرای برنامه اقدام مشترک و مذاکرات فشرده با ایران، آمریکا علیه بیش از یکصد هدف مرتبط با ایران در مسائلی چون تسلیحات کشتار جمعی، تروریسم، نقض حقوق بشر و سایر اقدامات غیرقانونی آنها اقدام مقتضی انجام داد. آمریکا و اتحادیه اروپا قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را از فهرست تحریم های مرتبط با تروریسم و سوریه حذف نخواهد کرد. تحریم نهادهای دفاعی کلیدی ایران، از جمله وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان صنایع دفاع، سازمان صنایع هوافضا و سایر نهادهای موشکی مهم همچون گروه صنعتی شهید همت و گروه صنعتی شهید باقری برجا خواهد ماند. آمریکا به تحریم شرکت های ایرانی نظیر گروه تیوا صنعت که در توسعه قایق های تندرو با قابلیت حمل سلاح برای استفاده در سپاه پاسداران مشارکت داشته است و سازمان هواپیماسازی ایران (هسا) به سبب ساخت هواپیماهای بدون سرنشین به سفارش سپاه پاسداران و شرکت های ثالثی که ایران را در برنامه های موشکی و دفاعی این کشور کمک کرده اند ادامه خواهد دارد. بر اساس برجام بیش از دویست و بیست و پنج فرد حقیقی و حقوقی مرتبط با ایران، ازجمله شرکت ها و نهادهای دفاعی و نظامی ایرانی، در فهرست تحریم ها باقی خواهد ماند.
سرپرست معاونت اطلاعات اقتصادی و مبارزه با تروریسم وزارت خزانه داری آمریکا درباره برگشت پذیر بودن تحریم ها گفت، اگر ایران پس از لغو تحریمها تعهداتش را لغو کند، آمریکا، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بلافاصله تحریم ها را اعمال خواهند کرد. تحریم های آمریکا در مدت چند روز دوباره اعمال خواهد شد و این کشور می تواند حتی در صورت مخالفت سایر اعضای دائمی شورای امنیت، تحریم های سازمان ملل را یک جانبه اجرا کند. اگر تخلف کوچک باشد، می توان به روش های مختلفی با آن برخورد کرد و بازگشت پذیری تحریم ها لازم نیست همه یا هیچ باشد.
زوبین درباره دورنمای لغو تحریم های ایران گفت، برجام خطر هسته ای ایران را مرتفع می کند و دوری جستن از آن به مهمترین کشور حامی تروریسم در جهان فرصت می دهد زمان گریز هسته ای خود را کاهش دهد. اگر تهدید هسته ای ایران از بین برود، آمریکا در موقعیت بسیار بهتری برای جنگ با ایادی ایران قرار خواهد گرفت. دارایی های ارزی بانک مرکزی ایران در سراسر جهان یکصد تا یکصد و بیست میلیارد دلار برآورد می شود و پیش بینی می شود دارایی های نقدی قابل استفاده ایران خیلی کم تر از این رقم، حدود پنجاه میلیارد دلار، باشد. پنجاه تا هفتاد میلیارد دلار باقیمانده دارایی های ارزی بانک مرکزی ایران یا در پروژه های غیرنقدی، مثلاً پنجاه پروژه با چین، سرمایه گذاری شده است و به سرعت قابل تبدیل به نقدینگی نیست یا در قالب وام به نهادهایی در داخل ایران پرداخت شده است که نمی توانند آن را پس دهند. در نتیجه این دارایی هایی حتی پس از لغو تحریم ها در دسترس نخواهد بود. چون دارایی های قابل دسترسی ایران ذخایر ارزی کشور را تشکیل می دهد و نه بودجه جاری سالانه کشور، ایران ناچار است بخشی از دارایی های خارجی خود را برای تقویت و پشتوانه پول ملی حفظ کند. پیش بینی می شود قسمت عمده از آن بخشی که ایران هزینه خواهد کرد، صرف بازپرداخت بدهی ها و نیازهای داخلی ایران شود. بدهی ها و نیازهای داخلی ایران پانصد میلیارد دلار برآورد می شود که این رقم ده برابر منابع مالی است که ایران می تواند آزادانه استفاده کند. علاوه بر این، ایران احتمالاً بخش قابل توجهی از دارایی های ارزی خود را نیاز دارد تا مطالبات سرکوب شده در زمینه واردات را تامین مالی کند؛ نرخ برابری ارز با پول ملی را یکسان کند و حاشیه امنیتی در برابر شوک های خارجی درآینده بازار ارز ایجاد کند. در تمام این مدت اقتصاد ایران کماکان از چالش های جدی چون کسری بودجه، فساد همه گیر، زیرساخت های ویران در حوزه انرژی، شرایط کسب و کار ضعیف و نگرانی ریشه دار شرکت های خارجی رنج خواهد برد. موافقت رهبر عالی ایران با این مذاکرات نشان می دهد او این نیازها را درک می کند.
آدام زوبین درباره گزینه های جانشین برجام گفت، اشتباه خواهد بود اگر آمریکا بر پایه پندار نادرست افزایش فشار اقتصادی ایران را وادار به سازش می کند، از این توافق دوری بجوید. واقع بینانه نیست اگر گمان کنیم با اجماع بین المللی از بین رفته و اهرم فشار ضعیف تر می توان توافق «بسیار بهتری» با ایران امضا کرد و تهران وادار کرد زیرساخت های صلح آمیز هسته ای خود را از بین ببرد و دست از حمایت از ایادی خود چون حزب الله بردارد. شرکای آمریکا تنها با یک هدف قبول کردند تحریم های هزینه بر علیه ایران را اعمال کنند: مذاکره و پایان دادن به تهدید ایرانی برخوردار از سلاح هسته ای. اگر الان شرایط خود را تغییر دهیم و اصرار کنیم این کشورها حالا که با برجام تهدید ایران هسته ای را مرتفع کرده اند، تحریم ها را تشدید کنند، توانایی آمریکا برای اعمال فشار بیشتر به شدت کاهش خواهد یافت. همه دارایی های مسدود شده ایران در دست آمریکا نیست و بسیاری از کشورهای جهان آماده تجارت با ایران هستند. اگر آمریکا این توافق را نادیده بگیرد و از شرکای خود بخواهد به مسدود کردن دارایی های ایران ادامه دهند و تحریم ها را حفظ کنند، اجماع جهانی به احتمال زیاد از بین می رود و تبعات چنین اتفاقی غیرقابل پیش بینی خواهد بود. رد توافق با هدف پیگیری اهدافی که اجماع جهانی کمی درباره آن وجود دارد موجب فروپاشی نظام تحریم ها و اهرم های اعمال فشار بر ایران می شود.