به گزارش مشرق، فرهنگسرای عطار به بهانه مرگ غم انگیز کودک سوری (آیلان) برنامه ادبی «آیلان، مهاجر سرزمین بی نشان» را برگزار کرد.
در ادامه برگزاری سلسله جلسات شعر خوانی فرهنگسرای عطار در روزهای شنبه، برنامه شب شعر این هفته با موضوع حمایت از کودکان آسیب دیده در جنگ با حضور شاعران نام آشنایی همچون افشین علا شاعر کودک و نوجوان، علیرضا بهرهی، مینا آقازاده و جمعی از شاعران جوان برگزار شد و حاضران آثار خود را با موضوع کودکان جنگ قرائت کردند.
علیرضا بهرهی شاعر و رئیس انجمن پریسکه‌سرایان(شعر کوتاه) به عنوان مجری مراسم در ابتدا طی سخنانی گفت هر چند با مرگ تو ای ستاره کوچک، آسمان، دلش نگرفت، اما پی دلش خالی شد. وی افزود برنامه امروز، محفل شعری برای کودکی است که هم در زمان حیاتش و هم پس از مرگش، به او ظلم شد. مرگ دلخراش این کودک سوری، دل تمام آزادگان جهان را به درد آورد. آیلان کودکی در منطقه‌ای خاص بود که مشترکات فرهنگی با ما دارند، اما چرا این کودک به یک نماد در عرصه سیاسی و خبری دنیا تبدیل شد؟ آیلان کُردی از منطقه کوبانی(عین العرب) سوریه بود که وقتی می‌خواست به سرزمین بی‌نشان با قایق کوچک و پر از آرزوها برود، در دریای اژه غرق شد.
وی این سئوال را پرسید که چه سناریویی پشت این موضوع بود که صدها نفر دیگر از آوارگان سوری در دریا غرق شدند، ولی فقط موضوع آیلان مطرح و برجسته‌سازی شد؟ چه اتفاقی افتاد که بلافاصله از این کودک مظلوم، عکس گرفته می‌شود و جنازه‌اش به جایی منتقل می‌شود که هنری‌تر است؟ در حالی که طبق پروتکل‌های جهانی وقتی بخواهند جسدی را که در سواحل هر کشور جابجا کنند، نباید او را بدون برانکارد جابجا کنند به دو دلیل یکی برای احترام به انسانیت و دیگری برای اینکه جسد متلاشی نشود. اما چه اتفاقی افتاد که یک سرباز ارتش ترکیه می‌آید و جسد آیلان را به دست گرفته و می‌گوید احساس می‌کنم این بچه من است.چه سناریویی پشت این کار است، چه طور می‌شود که یک جنازه به این شکل در کنار ساحل قرار گیرد؟ مدعیان آزادی در غرب چشمان خود را به روی واقعیت‌ها بسته‌اند. مگر کشور ایران در کوران جنگ تحمیلی هشت ساله‌ای که مدعیان آزادی در غرب توسط صدام معدوم علیه کشورمان تحمیل کردند، پنج میلیون آواره افغانی را با آغوش باز نپذیرفت؟
بهرهی افزود ما اینجا جمع نشده ایم که حرف سیاسی بزنیم، ما آمده‌ایم از دید شاعرانه به این فاجعه نگاه کنیم. ولی باید بررسی کنیم که چه سیاستی این جریان را مدیریت می‌کند که از مُرده یک کودک هم دارند بهره‌برداری می‌کنند، تکلیف من و شما به عنوان شاعر چیست؟ ما تعهد و دغدغه و آرمانی داریم، نفی خشونت علیه کودک در دنیا عمل پسندیده است، چه کودک مسلمان باشد یا مسیحی یا یهودی و هر مذهبی دیگر.
مدعیان حقوق‌بشر از این کودک بیگناه سوری به شیوه‌های مختلف در راستای اهداف خود بهره‌برداری می‌کنند با این حال آیلان به نمادی در شعر مقاومت و مبارزه تبدیل شده است.
این مراسم با شعرخوانی شاعران با موضوع "آیلان سوری" آغاز شد که اشعار کوتاه(پریسکه) خود را قرائت کردند.
«دل به دریا زد کودکی که از تمام دنیا، دل بریده بود.
عدالت که نباشد، تختخواب کودکان می‌شود، موجی از جنس دریا.
مهاجر سرزمین بی‌نشان بیدار نشو، هنوز به خواب عمیقی رفته‌اند، وجدان‌ها
از دریا به ساحل کوچ می‌کنندف صدف‌های آواره، این بار صدفی از جنس کودک آمده است.»(شعر از نجفی)
«نه آب سرِ سازش داشت و نه خاک
آسمان پناه بود، هزار دستان داعشی‌تان بُریدنی است
وقتی دست رحمت در میان آیه‌ها پیداست»(شعر از آذر عاصمی)
«آسمان تاریک شد، خورشید و ماه هم
اشک ریزان به استقبال روز و شب می‌آمدند
لحظات سختی سپری می‌شد
برگ ریزان در بهار بی سرانجام
همهمه‌ای در کوچه‌ها برپا شد
انگار دنیا را به هیچ فروخته اند
آه از دست این روزگار.
می‌بینیم، افرادی را که از سر کوچه‌مان می‌‌گذرند
وقتی نگاهشان به عکس تو می‌افتد
لحظه‌ها توقف می‌کنند
آهی از ته دل می‌کشند
و اشک در چشمانشان حلقه می‌زند.
آه این خدای من، این چه فصلی‌ست که هیچ شکوفه‌ای ندارد
کودکی که خود شکوفه است، پرپر می‌شود در این فصل خزان.»(شعر از محمد فولادی)
افشین علا از شاعران مطرح کشورمان هم در این مراسم ابتدا گفت مظلومیت به عنوان یک مفهوم در تاریخ وجود داشته است، اما این مفهوم مصادیق متعددی دارد.شاید نقطه اوج این مظلومیت درنگاه ما شیعیان، شهادت مظلومانه حضرت علی اصغر(ع) در آغوش پدر بزرگوارشان حضرت امام حسین(ع) باشد.پیامی که امام حسین(ع) به همه نسل ها منتقل می کند، پیام مظلومیت و آزادگی است.
وی به سرنوشت تلخ آیلان سوری اشاره کرد و گفت آیلان های زیادی قربانی آزادی می شوند، آیلان های بسیاری در ایران زمان جنگ تحمیلی، در غزه، در افغانستان و شرق تا غرب جهان قربانی خشونت شدند.
اعلاء به نمایش فریبکارانه غرب در موضوع آوارگان سوری اشاره کرد و گفت امروز سوریه به سبب وجود گروه های تکفیری و دست پرورده اسرائیل به جهنم تبدیل شده و از آن سو، از کشورهای اروپایی بهشتی ساخته اند که با گل به استقبال مسلمانان می روند، غربی ها در این پروژه خود موفق شده اند، چرا ما مسلمانان نمی توانیم، مکتبی را که این همه عظمت دارد، به گوش جهانیان برسانیم.
افشین اعلاء شاعر کودک و نوجوان ضمن قرائت شعری درباره مقام مادر به مناسبت سالگرد درگذشت مادرش همچنین شعری در همبستگی با کودکان سوری از جمله آیلان سرود:
«زیباست آنچنان که گویی به جای صید
از لابلای موج عروسک گرفته اند
عفریت جنگ، هدیه ما را قبول کن
صیادها برای تو کودک گرفته اند
با عکس کوچکش، همه روزنامه ها
بوی ماسه و کودک گرفته اند
شد طعمه نهنگ و پلنگان به روی خاک
مهمانی گلوله و موشک گرفته اند.»
در ادامه چند شاعر دیگر، اشعار کوتاه(پریسکه) خود را درباره آیلان قرائت کردند:
«آیلان مسافر کوچک دریا
غصه هایت چقدر سنگین بود
که دریا هم آن را تاب نیاورد
قصه تو ثابت کرد که هنوز
افسانه پریان دریایی زنده است
وقتی تو را در آغوش می گیرند.»(شعر از علیرضا بهرهی)
«دریا تو را به ساحل داد تا
چشم هایی که جنگ را ندیده اند
تو را به خاطر بیاورند
قرار نبود قایق،تابوتت شود
و دریا غسالخانه
افسوس که داستان جنگ همیشه غم انگیز است»(شعر از خانم کوکبی)
مظفر از شاعران مطرح کشور هم در این مراسم اشعاری زیبایی در وصف آیلان سرود:
«ساحل قفست بود و رهایی دریا
ساحل نَفَست بود و جدایی دریا
مادر نرسید و بادبان ها افتاد
در گوش تو خواند، لای لایی دریا
پیمانه کودکانه را مرگ گرفت
شور و شعف و ترانه را مرگ گرفت
آیلان هوس خواب عمیقی دارد
افسوس و ترانه را مرگ گرفت.»
مینا آقازاده مدیر انجمن ققنوس هم اشعاری در وصف آیلان و سرنوشت تلخ وی سرود:
«دریا تو را از من گرفت
به ماهی ها گفته ام
برایم از دریا
سوغات صدف بیاورند
شاید آخرین فریادهای تو
در گوش صدف ها مانده باشد
راه دریا امن نیست مادر
بال بازوهایت را باز کن
باید انگار
از راه آسمان
رد بشویم
صدای خام
در کوره سکوت آبدیده می شود
و قالب قالب
فریادهای سرخ
بیرون خواهد آمد
جسم
تابوت عمودی روح من است
که عمریست زمین
بر دوشش می برد»
دیگر اشعار سروده شده درباره آیلان
«می شود از صدف ها
تابوت های کوچکی ساخت
می شود این تب تند را
آرام کرد
بچه ها را بوسید
شب به خیر گفت، خوابید.»(شعر از فائزه رضا زاده)
«در ساحل همه پابرهنه می روند و
لباس مهمانی نمی پوشند
افسوس این را
کسی به آیلان نگفته بود
خسته بود
پا به ساحل که گذاشت
در خواب ابدی رفت، آیلان
کودک سوری روی ساحل افتاده بود
و به زیتون ها فکر می کرد
که قرار بود با برادرش در مزارع یونان بچیند.
تیتر یک روزنامه ها:کودکان سوری به شکل واقعی غرق می شوند»(شعر از غلامرضااحمد خانی)
«روزی روح من از جسم این خاک
حلول خواهد کرد و با
حنجر بریده زمان فریاد می کشم
آی کفتارها!
من یک کوبانی ام.»(شعر از نوروزی)
«دریا دلش نیامد ببلعد
کودکی را که هنوز
از خشکی سیر نشده است
می گویند دنیا بزرگ است اما
دریا هم جایی برای آیلان نداشت
آیلان به خواب رفت شاید
بیدار کند خوابش
شعور ناعادلان را
نه فقط شعرها را .»(شعر از زهرا نادری)
«خنده هایت در کشاکش با غم پنهانی ام
گه رهایم می کند گاهی چنین زندانی ام
گه به اوجم می برد، گاهی به قعر غصه ها
گه به قربانگاهم و گاهی به شکل جانی ام
غرق دریا گشته ای آیلان، ولی گویا که من
در سینه موج غصه ها دارم چه بد،طوفانی ام»(کمال حسینیان)
"حسین رویوران" کارشناس ارشد مسائل بین الملل و رئیس کمیسیون سیاسی جمعیت دفاع از ملت فلسطین هم در این مراسم به تشریح دلایل وقوع این حادثه تلخ و دردناک پرداخت و به فریبکاری و عوامفریبی مدعیان غربی دفاع از حقوق بشر اشاره کرد.
وی در واکنش به حادثه تلخ جان باختن کودک آواره سوری به نام"آیلان" و موج گسترده‌ای که در این باره به ویژه از سوی رسانه‌های مدعی دفاع از حقوق بشر و رسانه‌هایی که از حامیان اصلی گروه‌های تروریستی تکفیری در سوریه هستند، گروه‌هایی که از عاملان اصلی آواره شدن امثال آیلان و دیگر کودکان سوری هستند، اظهار داشت : گاهی برخی از تصاویر تاثیر خاصی دارد و کاری می‌کند که نه کتاب ونه شعر و نه بسیاری از گونه‌های ادبی هم نمی‌توانند آن تاثیر را داشته باشند.
یکی از این تصاویر که واقعا اثرگذار بود، تصویر آیلان سوری بود. شاید اگر ما بخواهیم به حافظه خود برگردیم، تصویر محمد الدره فلسطینی و تصویر آن دختری که در سواحل غزه، تمام اعضای خانواده‌اش شهید شده بودند و تک و تنها در این ساحل می‌رفت و برمی‌گشت، هم همین تصویر را نشان می‌داد و تاثیرگذار بود. تصویر آیلان اثر خود را گذاشت و خود را بر موج خبری تحمیل کرد، اما متاسفانه شبکه‌ها و تصمیم گیرندگان اصلی عرصه رسانه، درست است که این خبر را در صدر اخبار خود قرار می‌دهند، اما آن را در راستای اهداف خود مدیریت می‌کنند.
رویوران در ادامه چند پرسش مطرح کرد، از جمله اینکه، چرا آیلان دچار این سرنوشت شد،علت این فرایند مهاجرت چیست؟ چرا افراد آمادگی دارند دل به دریا بزنند با احتمال مرگ و غرق شدن، اما این کار را همچنان انجام می‌دهند.این سئوال خیلی مهمی است.
سئوال اصلی این است که چرا این اتفاق افتاد؟ جالب است که در دو هفته اخیر که این موضوع مطرح شد، اتفاق جدیدی در منطقه رخ نداد، بحران‌ها در سطح منطقه همان‌ها هستند و تغییر نکرد و ما همچنان ادامه جنگ در سوریه، یمن، عراق ولیبی هستیم، ولی شدت این جنگ‌ها افزایش نیافته است، چه اتفاقی افتاده است؟ بحث سوریه را مطرح می‌کنند.از سوریه 6 تا 6 میلیون و پانصد هزار نفر آواره شدند که سه میلیون نفر در داخل و حدود سه و نیم میلیون نفر در لبنان، اردن و ترکیه آواره شدند. تمام این داستان در ارتباط با آوارگان سوری در خاک ترکیه است که اینها دارند از این کشور حرکت می‌کنند، هیچ کس نیامد ببیند این محیط(محیط آوارگان سوری در خاک ترکیه) دچار چه تغییری شده است که این آوارگان وادار به مهاجرت از ترکیه شدند؟
رویوران در ادامه تصریح کرد : دولت ترکیه به دنبال منطقه امن در شمال سوریه بود، اینکه ارتش ترکیه برود شمال سوریه را اشغال کند و به ادعای خود آوارگان را در آن اسکان دهد .آمریکا موافق نبود و در نهایت برای اینکه بحث آوارگان را داغ کند، فشار بسیار زیادی بر آوارگان وارد کرد و آنها تحت فشار مضاعف دولت ترکیه مجبور به مهاجرت شدند. این شاید یک عامل آنی است، سئوال اصلی این است که چرا ناامنی این قدر در منطقه زیاد شده است؟ چرا در همه جا، جنگ و کشتار و صحنه‌های زشت سر بریدن و ضد انسانی وجود دارد، پاسخ آن به وجود بازیگران پشت صحنه برمی‌گردد. جالب است بدانیم که رژیم صهیونیستی یکی از این بازیگران است.
وی به فریبکاری غرب در موضوع خبر غرق شدن آیلان سوری اشاره کرد و گفت ناامنی که باشد آواره هم هست، ناامنی که باشد بسیاری از انسان‌ها برای نجات جانشان ناگزیند به مناطق امن مهاجرت کنند. در جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم صدام علیه ایران، ما در حالی که درگیر این جنگ بودیم و نفت هم به بشکه‌ای هفت دلار رسیده بود، ایران در آن موقع و با وجود شرایط دشواری که داشت، از سه تا چهار میلیون آواره افغان و یک میلیون آواره عراقی به گرمی استقبال کرد و به آنها پناه داد بدون هیچ گونه منت و بدون هیچ کار تبلیغاتی. اما غرب اکنون که آیلان تبدیل به یک موج خبری شده، سوار بر این موج شده است، یک کشور اروپایی با امکاناتی که دارد و می‌تواند میلیون‌ها آواره را پناه دهد، به حداکثر 20 هزار نفر پناه می‌دهد و ژست انسان دوستانه به خود می‌گیرد و از این اتفاق در جهت معرفی خود به عنوان کشوری که انسان و حقوق بشر برایش ارزش دارد، بهره برداری می کنددر حالی که غرب بیشتر نقش را در آنچه در سوریه اتفاق افتاده و رخ می‌دهد و دارد.
رویوران تصریح کرد :اساسا پروژه براندازی نظام سوریه در آمریکا طراحی شده است و انگلیس و فرانسه و کشورهای دیگر در اجرای آن نقش دارند. بیش از 130 هزار تکفیری در سوریه از هشتاد کشور به سوریه آمده اند، چه کسی در پس این مسئله قرار دارد؟در نهادهای نظامی واحدی به نام واحد لجستیک وجود دارد که امکانات نظامی، جابجایی و مسائل دیگر را پیگری می‌کند، پرسش این است چه کسی این 130 هزار تکفیری را از 80 کشور جهان جذب کرده و آموزش داده و سپس آنها را از مرز خود وارد سوریه کرده است، این مسئله قطعا اتفاقی نیست. امکان ندارد که چنین موضوعی بدون هماهنگی کشورهایی مانند ترکیه صورت گیرد و این تکفیری‌ها بدون هماهنگی دولت‌هایی مانند ترکیه وارد سوریه شوند. این نشان دهنده وجود تراژدی در منطقه است.
وی افزود : کسی که در نقش ناامن کننده و قاتل آیلان و آیلان‌هاست، سوار بر این موج به عنوان ناجی آیلان و امثال او خود را معرفی می‌کند.اینکه قاتل در جایگاهی قرار بگیرد که خود را به عنوان انسانی‌ترین چهره معرفی کند، فاجعه بار است.