باشگاه اول: وولور همپتون با قدمتی ۱۳۷ ساله
قیمت: ۴۰ میلیون پوند (چیزی حدود ۲۲۰ میلیارد تومان)
دارای یک ورزشگاه مدرن ۳۰ هزار نفره به نام مولینوکس با تمام امکانات مورد تایید اتحادیه فوتبال انگیس؛ وولورهمپتون تا چهار فصل قبل (۱۲-۲۰۱۱) در لیگ برتر انگلیس بود اما پس از سقوط به دسته پایین‌تر با میک مک‌کارتی، هنوز نتوانسته به لیگ برتر برگردد و در حال حاضر در رده چهاردهم جدول ۲۴ تیمی این رقابت‌ها قرار دارد.
نشریه دیلی‌میل چند روز قبل اعلام کرد؛ جز موکسی، مدیر اجرایی وولورهمپتون با چند کمپانی برای فروش این باشگاه در تماس است. براساس گزارش دیلی‌میل، مالک فعلی وولورهمپتون به فروش این باشگاه با رقمی نزدیک به ۴۰ میلیون پوند رضایت خواهد داد و احتمالا روند فروش سهام این باشگاه بزودی آغاز خواهد شد.
این در حالی است که با احتساب تجهیزات، ورزشگاه و زمین تمرین، ارزش خالص این باشگاه ۷۵ میلیون پوند تخمین زده می‌شود. در سال ۲۰۱۴ بودجه سالانه این باشگاه ۸،۵ میلیون پوند بوده است.
باشگاه دوم: بولتون واندرز با قدمتی ۱۴۱ ساله
قیمت فروش: ۲۰ میلیون پوند (چیزی حدود ۱۱۰ میلیارد تومان)
تیمی قدیمی و مشهور که سال‌های زیادی در سطح اول فوتبال انگلیس حضور داشته و ستاره‌های فراوانی از دل این باشگاه بیرون آمده‌اند. آندرانیک تیموریان، کاپیتان تیم ملی ایران هم چند سال قبل برای بولتون بازی می‌کرد و روزهای نسبتا خوبی را در این این باشگاه تجربه کرد. حالا شرایط مالی بولتون بحرانی شده و مالک باشگاه تصمیم به فروش آن گرفته است. شرکت سرمایه‌گذاری بورندن که یک شرکت خصوصی است، ۹۴،۵ درصد از سهام بولتون را در اختیار دارد. البته این باشگاه بدهی‌های نسبتا سنگینی هم دارد که براساس توافق باید سالیانه مبلغی از آنها پرداخت شود.
شرایط مالی این باشگاه آن‌‌قدر بحرانی است که حقوق بازیکنانش در آستانه کریسمس پرداخت نشده و احتمال اعتصاب اعضای این تیم وجود دارد. مالک بولتون در حال حاضر به علت ورشکستگی و بدهی ۱۸۵ میلیون پوندی توان پرداخت حقوق اعضای این تیم را ندارد. در حال حاضر سه کمپانی حاضر شده‌اند برای خرید بولتون ۲۰ میلیون پوند هزینه کنند که در یکی از این شرکت‌ها امیر خان، بازیگر سرشناس سینمای هند مشارکت دارد. بولتون در حال حاضر در قعر جدول لیگ چمپیونشیپ جای گرفته است.
شرایط این دو باشگاه از نظر مالی بحرانی است اما این را باید در نظر گرفت که شرایط درآمدزایی در این باشگاه‌ها کاملا فراهم است. از در اختیار گرفتن استادیوم و کمپ تمرین اختصاصی تا حق پخش تلویزیونی، فروش بلیت سالیانه و لوازم اختصاصی باشگاه و مهم‌تر از همه، ورزشگاهی همیشه پر از تماشاگر. حالا بیایید شرایط فروش این دو باشگاه قدیمی و مشهور انگلیسی را با شرایط فروش دو باشگاه استقلال و پرسپولیس مقایسه کنیم.
این دو باشگاه در آغاز هر کدام ۲۹۰ میلیارد تومان (چیزی حدود ۹۰ میلیون دلار یا ۵۰ میلیون پوند) قیمت‌گذاری شدند که در ادامه این قیمت‌ها بالاتر هم رفت. در پایان این مزایده‌ها حسین هدایتی به عنوان جدی‌ترین مشتری خرید پرسپولیس حاضر شد برای خرید این باشگاه ۲۹۶.۶۶۶.۶۶۶.۶۶۶ (چیزی نزدیک به ۲۹۷ میلیارد تومان) بپردازد که در نهایت به دلیل تایید نشدن اهلیتش، این اتفاق نیفتاد.
حالا سوال اصلی اینجاست که اگر فردی مثل هدایتی به دنبال کسب شهرت نیست و واقعا قصد خدمت به فوتبال و ورزش را دارد، بهتر نیست سراغ خرید یک باشگاه اروپایی مثل دو مثال ذکر شده برود و از بازگردانده شدن پولش هم مطمئن باشد؟
شاید در این میان این سوال ایجاد شود که خرید باشگاهی مثل بولتون یا وولور همپتون چه سودی برای فوتبال ایران دارد؟ ابوذر نوغانی، مربی ایرانی شاغل در فوتبال انگلیس مدتی قبل در یادداشتی ویژه که در سایت رسمی کانون مربیان فوتبال ایران منتشر شد، پاسخ این سوال‌ها را به خوبی داد. این یادداشت را بخوانید تا متوجه شوید حالا که شرایط برای فعالیت بخش خصوصی در فوتبال داخلی مهیا نیست، سرمایه‌گذاران واقعی ورزش می‌توانند برای خرید باشگاه‌های اروپایی وارد عمل شوند و فوتبال ایران را به سود ویژه‌ای برسانند.
***
یادداشت ابوذر نوغانی به شرح زیر است:
اگر بخواهیم پولی که برای فروش دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در نظر گرفته شده را را به دلار و پوند تبدیل کنیم، می‌شود چیزی حدود ۹۰ میلیون دلار یا ۵۰ میلیون پوند. شما به عنوان خریدار یکی از این دو باشگاه، باید سالانه ۴۰ میلیارد تومان (بیش از ۱۰ میلیون دلار) هم هزینه تیم‌تان کنید. حالا سوال اینجاست که آیا لیگ ما به آن سطح رسیده که خریداران این باشگاه‌ها بتواند از این سرمایه‌گذاری هنگفت سودی ببرد؟ لازم نیست از ماجرای نداشتن حق پخش، فروش لباس، کپی‌رایت و تبلیغات صحبت کنیم. پس تنها دلیلی که یک فرد ثروتمند را به خرید این باشگاه‌ها ترغیب می‌کند، تنها کسب شهرت است.
من دو توصیه دارم برای کسانی که توانایی و قصد خرید این باشگاه‌ها را دارند. پیشنهاداتی که باعث می‌شود هم آنها از نظر مالی به سود برسند و هم به فوتبال ملی کشور خدمت شود.
توصیه اول: خرید یک باشگاه اروپایی
۹۰ میلیون دلار یا ۵۰ میلیون پوند در اروپا پول کمی نیست. شما با این پول می‌توانید یک تیم در لیگ چمپیونشیپ انگلیس (یک لیگ پایین‌تر از لیگ برتر) یا تیمی در لالیگای اسپانیا یا لیگ یک هلند بخرید. با این‌کار اول از همه شما با داشتن یک برنامه درست می‌توانید به سوددهی هنگفت برسید (مثل مالک باشگاه ساوتهمپتون) و در کنارش به کشورتان هم خدمت کنید. می‌توانید به پیشرفت بازیکنان ایرانی در اروپا کمک کنید. همکاری دو طرفه‌ای که می‌تواند بین ایران و آن باشگاه انجام شود. مثلا در فرستادن بازیکنان جوان به آکادمی آن باشگاه برای آموزش صحیح و اصولی یا فرستادن مربیان ایرانی به آن باشگاه برای گذراندن دوره‌های دو هفته‌ای یا یک ماهه که تمرینات آکادمی و تیم اصلی را ببینند. همین‌طور تیم‌های باشگاهی یا ملی ما می‌توانند از امکانات آن باشگاه استفاده کنند.
بهتر است این موضوع را با یک مثال برایتان توضیح بدهم. در سال ۲۰۱۰ یک مالزیایی ثروتمند تیم کاردیف‌سیتی را که در لیگ چمپیونشیپ انگلستان بود، خرید. اولین کار او پس از خرید این باشگاه، گذاشتن تبلیغ «ویزیت مالزی» رو پیراهن تیم، دور زمین استادیوم و .... بود. با این کار به سادگی اسم کشورش را در انگلستان سر زبان‌ها انداخت. کار دیگری که برای کشورش انجام داد، این بود که تیم زیر ۱۵ ساله‌های مالزی سال گذشته به اینجا آمد و دو هفته از زمین تمرین باشگاه استفاده کرد.
بعد از آن هم یکی از تیم‌های باشگاهی‌شان به اینجا آمد و با چند تیم بازی دوستانه انجام داد. در هفته اخیر هم دو بازیکن از مالزی به تیم ما (تیم زیر ۲۱ ساله‌های کاردیف‌سیتی) آمده‌اند و قرار است یک ماه با ما تمرین کنند. خب این‌ها امکاناتی است که متاسفانه چون هیچ مالک ایرانی در تیم‌های درجه یک اروپایی نداریم، نمی‌توانیم چنین ارتباطاتی داشته باشیم.
توصیه دوم: سرمایه‌گذاری در آکادمی
شما می‌توانید به جای هزینه برای خرید پرسپولیس و استقلال، یک تیم پر هوادار با بازیکنان جوان و مستعد مثل ملوان یا نفت آبادان را حداکثر با ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان بخرید. ۲۸۰ میلیارد تومان دیگرتان را برای ساختن یک مجموعه آکادمی پیشرفته در آسیا صرف کنید. چیزی شبیه مجموعه اسپایر قطر. البته شما نیازی به صرف ۲۸۰ میلیارد تومان هزینه برای ساختن آکادمی هم ندارید. توجه کنید که تیمی مثل ساوتهمپتون مجموعه پیشرفته آکادمی و زمین تمرینش را با ۴۸ میلیون دلار ساخت. یعنی چیزی حدود ۱۵۰ میلیارد تومان. باید توجه کرد ساختن چیزی مثل آکادمی ساوتهمپتون در ایران قطعا هزینه کمتری دارد، چون شما نمی‌توانید قیمت زمین در انگلستان را با ایران مقایسه کنید.
بیایید برای یک بارهم که شده در فوتبال پایه هزینه میلیاردی کنید. همیشه باشگا‌ه‌هایی مثل ساوتهمپتون یا سوانسی را سر لوحه کارتان قرار دهید و به سوددهی پایدار در آینده فکر کنید. شما با هزینه میلیاردی و ساخت یک آکادمی مجهز که در آسیا نمونه باشد، می‌توانید بازیکنان جوان و آموزش دیده را به تیم اصلی باشگاهی که می‌خرید، بفرستید. بعد با فروش آن بازیکن به تیم‌های بزرگ ایران درآمد خوبی به دست بیاورید. اما نکته مهم اینجاست که اگر آن هزینه ۱۵۰ میلیاردی را صرف ساخت آکادمی کنید، به شما این تضمین را می‌دهم که هر سال بازیکنان جوان زیادی مثل سردار آزمون و علیرضا جهانبخش تربیت خواهید کرد که با ترانسفر آنها پول بسیار خوبی نصیب‌تان خواهد شد. تصور کنید که آزمون عضو آکادمی یا تیم اصلی باشگاه شما است و این بازیکن در جام ملت‌ها یا جام‌جهانی جوانان می‌درخشد. پس از آن تیم‌های اروپایی حاضر هستند مثلا دو میلیون پوند (۱۰ میلیارد تومان) به شما بدهند تا این بازیکن را جذب کنند. می‌دانم این کار در یک سال اول برای شما بازدهی مالی نخواهد داشت اما در دراز مدت به صورت ثابت سود سرشاری برایتان خواهد داشت و علاوه بر آن به فوتبال کشورتان نیز خدمت خواهید کرد. کاری که حتی فدراسیون فوتبال هم هیچ‌وقت قدمی برای اجرای آن برنداشته اما شما انجامش داده‌اید. امیدوارم روزی فرا برسد که دیدگاه ما به باشگاه‌داری در ایران تغییر کند و فقط به سود دهی و نتیجه‌گرایی کوتاه مدت توجه نکنیم.