*حضور کمرنگ ناشران ایرانی
نمایشگاه کتاب کربلا که هر ساله در زیر چادر متحدی در حد فاصل باب القبله حرم حسینی(ع) تا خیمه‌گاه برگزار می شد امسال در دو سالن در دو بال چپ و راست بین الحرمین برپا شد.
وارد نمایشگاه کوچک کربلا که می‌شوید در ابتدا مهمترین چیزی که نگاه شما به آن جلب می شود این است که هر عتبه و آستانه‌ای غرفه‌ای خاص برای خود دارد؛ آستان امام علی(ع) آستان امامین عسکریین و امامین جوادین و حتی آستان مساجد سهله و کوفه برای خود غرفه دارند.
غرفه سازمان فرهنگ و ارتباطات
حضور ایرانی‌ها در این نمایشگاه هم گویا به دلیل همزمانی‌اش با ایام نمایشگاه بین المللی کتاب تهران محدود به همین آستان ها شده است چه اینکه آستان مقدس شاه عبدالعظیم حسنی، آستان قدس رضوی، جامعه المصطفی و همچنین دفاتر برخی از مراجع تقلید از جمله آیت الله جعفر سبحانی به چشم می آید.
غرفه آستان قدس رضوی
در این بین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز غرفه‌ای خالی از مسئول دارد و به عنوان یکی از فعالترین رایزنی‌های ایران در حوزه نشر کتاب، کتب متعددی درباره ایران و انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) دارد چه اینکه ترجمه نامه رهبری به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و کتابچه‌های معرفی شخصیت ایشان در این غرفه دیده می شود.
البته به نظر می رسد رایزنی فرهنگی ایران می توانست در غیاب ناشران جدی ایرانی به دلیل نمایشگاه تهران، با رایزنی با انتشارات الهدی و یا ناشران دیگر غرفه خود را مرکز توزیعی برای کتاب های منتشر شده در ایران بکند.
*از فروش خوب ترجمه کتب شهید مطهری و دکتر شریعتی تا حضور کتاب ممنوعه ایرانی در غرفه ناشر عرب
علت این سخن از آن روست که گشتی در نمایشگاه کتاب کربلا نشان می دهد حضور غیررسمی کتاب هایی درباره ایران بیشتر از حضور ناشران جدی ایران است.
این حضور عیررسمی هم وجهه مثبت دارد و هم وجهه منفی؛ گو اینکه کتاب‌های شهید مطهری و مرحوم دکتر شریعتی که به عربی ترجمه شده است در چند غرفه دیده می شود.
کتب شهید مطهری و دکتر شریعتی به زبان عربی
یکی از این غرفه ها «دار المعرفه» است که چیدمان آن اساسا بر کتاب های دکتر شریعتی و شهید مطهری است و وقتی از غرفه دار می پرسم که آیا فروش کتاب های این دو شخصیت ایرانی خوب است از روی اطمینان بله می گوید.
یکی دیگر از غرفه هایی که کتاب های دکتر شریعتی از جمله کتاب های «فاطمه فاطمه است»، «بازگشت به ذات»، «تشیع علوی و تشیع صفوی»، «پدر مادر ما متهمیم»، «مسئولیت زنان» و ... را می فروشد، غرفه انتشارات «المتوسط» لبنان است.
اماهمین غرفه دار در میان کتاب هایش از ادبیات ایران ترجمه عربی «بوف کور» صادق هدایت و مهمتر از آن رمان «تابستان آن سال» نوشته طاهره علوی را دارد.
کتاب خانم طاهره علوی
وقتی از غرفه دار درباره این کتاب می پرسم می گوید: این کتاب در ایران ممنوع است و شما نمی توانید این کتاب را در ایران پیدا کنید؛ کتاب در ایتالیا توسط فردی به نام احمد حیدری از فارسی به عربی ترجمه شده و در لبنان و توسط انتشارات «المتوسط» جاپ شده است.
کتاب صادق هدایت
این کتاب تنها کتابی نیست که در ضدیت با ایران در این نمایشگاه یافتم؛ کتاب دیگر عنوان «زندانی تهران» نوشته مارینا نعمت است که در پشت جلد آن به صراحت از کلماتی چون «رژیم خمینی» و ... استفاده شده است؛ کتابی که خانم نویسنده آن مدعی است خاطرات خود از زندان‌های جمهوری اسلامی و شکنجه ها علیه او سخن می گوید.
بنابر این گزارش، از دیگر کتاب هایی که درباره ایران در این نمایشگاه به چشم می خورد می توان به «سیاست خارجی ایران؛ آینده سیاست در دوره رئیس جمهور روحانی» نوشته دکتر یاسر عبدالحسین و «روابط ایران و کشورهای خلیج فارس در دوره 1923 تا 1979» و همچنین کتب علمی و درسی حاضر در غرفه جامعه المصطفی اشاره کرد.
کتاب مربوط به سیاست خارجی ایران در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی
*5 غرفه در اختیار جریان شیرازی
اما جدا از حضور غیررسمی ایران در نمایشگاه کتاب کربلا نکته دیگری که گذار در این نمایشگاه توجه همگان را به آن جلب می کند حضور گسترده طیف موسوم به «شیرازی» در این نمایشگاه است.
این طیف حداقل 5 غرفه را به خود اختصاص داده اند؛ شبکه تلویزیونی امام حسین(ع)، شبکه تلویزیونی مرجعیت، موسسه رسول اعظم(ص)، انتشار دارالعلوم و انتشارت دارالامر غرفه هایی هستند که به این طیف اختصاص داده شده است.
غرفه شبکه مرجعیت متعلق به جریان شیرازی
البته در این بین کم نیستند غرفه هایی که به حمایت از حشد شعبی عراق اقدام کرده اند، حضور ناشرانی دیگر از جمله نشر شهید محراب متعلق به مجلس اعلای اسلامی عراق، انتشارات متعلق به آیت الله بشیر نجفی، کتب مربوط و متعلق به آیت الله سیستانی، مرکز نشر کتب آیت الله مدرسی، نشر آثار آیت الله علامه فضل الله(ره) و همچنین ناشران دینی لبنان با ارائه آثاری درباره مقاومت وسیدحسن نصرالله.
غرفه تبلیغاتی حشد شعبی
بنابر این گزارش اما نمایشگاه بین المللی کتاب کربلا نکات مهم دیگری نیز داشت که از جمله آنها حضور اندک ناشران کودک و نوجوان عراقی بود که حتی بعضا توسط عتبات مقدسه عراق اداره می شد.
کتاب های مهمی نیز درباره تاریخ عراق و به ویژه کربلای معلی، کتاب های مهمی درباره نظرات مختلف عقیدتی از جریان شیرازی تا جریان المدرسی و به ویژه نگاه های سیاسی جریانات موجود در حوزه علمیه نجف و کربلا، کتاب هایی درباره تاریخ وهابت و در رد وهابیت، کتاب هایی درباره چهره های شاخص جریان سلفی گری معتدل از جمله شخصیت های برجسته ای چون محمد رشید رضا، کتاب هایی درباره مقاومت و مسئله فلسطین، کتاب هایی درباره عربستان و شخصیتی چون شهید شیخ نمر و همچنی کتاب های جدیدی درباره حضور داعش در عراق از جمله کتاب «تفنگ های صلح؛ ترکیه و پ ک ک از اسلو تا امرلی» نوشته علی ناجی، کتاب «فرمان نهایی؛ داعش و کشتار جمعی ایزدی ها» نوشته سعد سلوم و چاپ مشترک عراق و کانادا و «جنگ های نسل چهارم» از جمله کتاب هایی است که به چشم می خورد.
در حوزه رمان و داستان ناشران عرب حضور کم رنگی دارند و به جز چاپ برخی رمان های قدیمی فرانسوی و روسی چیز جدیدی در این بین دیده نمی شود؛ چه اینکه تنها چیزی که در این میان دیده می شود رمان های عربی است که توسط بوکر عربی به آن جایزه داده شده است؛ از جمله کتاب «ترمی بشرر» نوشته «عبده خال» و همچنین برخی کتب رمان نویسان لبنانی.