به گزارش مشرق، بحث ساخت پالایشگاههای کوچک در ایران از ابتدای دهه 90 شمسی در کشور مطرح شد. بحثی که با روی کار آمدن دولت یازدهم بیش از گذشته مورد پیگری قرار گرفت و در نهایت به برگزاری مناقصه احداث 8 پالایشگاه کوچک میعانات گازی در سیراف انجامید. حدود 4 سال پیش، کارگروهی در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت به منظور کار متمرکز بر روی موضوع احداث پالایشگاههای کوچک تشکیل شد و قرار بود این کارگروه تا پایان سال 94 ایران را صاحب لایسنس پالایشگاه‌های کوچک کند اما این مهم محقق نشد.

اینکه در این مدت این کارگروه تخصصی چه اقداماتی انجام داده و بحث احداث پالایشگاههای کوچک در ایران به چه سمتی می رود را در گفت و گویی با «محمد جواد بهارفر» رئیس کارگروه پالایشگاههای کوچک انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران مطرح کرده ایم.

 قرار بود ایران تا پایان سال 94 صاحب لایسنس ساخت پالایشگاههای کوچک شود، این موضوع به کجا رسید؟

بهارفر: پالایشگاههای کوچک همچنان در همان مرحله ای که ابتدا سال گذشته بیان کردیم مانده است منتها ما پیگیر این موضوع هستیم و یکی از برنامه هایی که در سال جدید در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت روی آن متمرکز می شویم همین بحث پالایشگاههای کوچک است. البته منظورم این نیست که در یک سال گذشته کار متوقف بوده، بلکه مذاکرات متعددی در این مدت انجام شده و ما تحقیقاتمان را ادامه داده ایم اما اینکه بگوییم از نقطه A به نقطه B رسیده ایم و قدم رو به جلو برداشته شده و پروژه ای رو به پیشرفت بوده، اینگونه نبوده است.

دلیل عمده این تأخیر را در چه می بینید؟

بهارفر: پارامترهای متعددی است. اصولا یک بخشی از بحث پالایشگاههای کوچک به خارج از کشور متصل است که آن هم بحث لایسنس آن است. ما پیگیر انتقال دانش و بومی سازی لایسنس پالایشگاههای کوچک در ایران بودیم که بحث برجام پیش آمد. طرح مسئله برجام در سال گذشته بسیاری از پروژه ها را به حالت تعلیق درآورد که حالا ببینیم چه می شود. همه به زعم خودشان منتظر بودند ببیند چه اتفاقی رخ خواهد داد. پالایشگاههای کوچک نیز مثل مباحث دیگر از این مسئله متأثر شد. در زمان تحریم می توانستیم روی روسیه حساب کنیم، بعد از بحث برجام با آمدن اروپایی‌ها و آسیایی‌ها این نقطه امید پیدا شد که ما بتوانیم با اروپایی ها در این زمینه تعامل کنیم. چون وقتی سطح کیفی تکنولوژی‌ها را مقایسه می‌کنیم اروپایی‌ها به مراتب از روسیه و کشورهای آسیایی ارجح هستند. مثل تمامی پروژه های دولت و پروژه های کلان، این بحث هم منتظر نتایج فرجام و برجام شد.

به هر جهت امسال من فکر می کنم عنوان قشنگی از سوی مقام معظم رهبری برای نامگذاری سال انتخاب شده است. تمام FS‌ها را انجام دادیم و یک سال فرصت داشتیم که بنشینیم، مطالعه کنیم، صحبت کنیم، چانه زنی کنیم و گمانه زنی کنیم. دیگر باید وارد پروسه اقدام و عمل شویم. و آن چیزی که در انجمن شاهد هستیم این است که حتما در این راستا حرکت خواهد شد و بحث پالایشگاههای کوچک ینز از این امر مستثنی نیست.

 اکنون دید وزارت نفت نسبت به اجرای پروژه های ساخت پالایشگاههای کوچک چگونه است؟ آیا در دوران پسابرجام نگرش قبلی وزارت نفت تغییر کرده است؟

بهارفر: ببینید بحث پالایشگاهای کوچک یک بحثی است که بالاخره اجرایی شود. دقیقا مثل خیلی از نیازهای صنعت کشور می ماند که در هر دولتی با هر نگرشی و با هر رویکردی باید انجام شود. بالاخره بنزین مورد نیاز کشور است حالا دولت لیبرال باشد، دموکرات باشد یا سوسیال دموکرات باشد یا هر چیزی که باشد، به هر صورت کشور نیاز روزانه به بنزین دارد و این فقط مربوط به ایران نمی شود بلکه تمامی کشورها را در بر می گیرد. پالایشگاههای کوچک یکی از ضروریات اساسی کشور ماست  و هر دولتی با هر نگرش و سلیقه ای که بیاید باید بالاخره این مسئله را مد نظر قرار دهد. شاید سوال این باشد که چه کسی بهتر می تواند این را انجام دهد که من معتقدم انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت نسبت به سایر نهادها و یا اعضای حقوقی و حقیقی ارجحیت بیشتری دارد.

 من سوالم این است حالا که برجام اجرا شده و امید است که موانع خارجی برداشته شود، آیا موانع داخلی وجود ندارد و این نیست که وزارت نفت به موضوع پالایشگاههای کوچک اولویت ندهد؟

بهارفر: من یک مسئله ای را توضیح دهم. اصولا وقتی بحث سرمایه گذاری پیش بیاید مخصوصا در بعد سرمایه گذاری خارجی، یکی از دغدغه ها قیمت ارز است. وقتی ارز دونرخی باشد اصولا سرمایه گذاری خارجی بیشتر شبیه یک حرف و یک لوگو است و از جنس عمل نیست. چرا که کسی که بخواهد سرمایه گذاری خراجی کند باید ببیند با چه نرخی می‌خواهد سرمایه گذاری کند و این مسئله ای است که باید حل شود و بانک مرکزی هم قول داده این موضوع تک نرخی شدن نرخ ارز را امسال حل کند. این شاید از نکاتی بود که مقاومت ایجاد می کند.

در خصوص بحث پالایشگاههای کوچک اینکه دولت محترم گفت شما بروید روی نفت سنگین کار کنید، خواست که این مسئولیت سنگین را از دوش خودش خارج کند و آن را به بخش خصوصی واگذار کند. ما هم گفتیم بسیار خب. فکر نمی کنم دولت مقاومتی در این خصوص داشته باشد و به نظرم بسیار هم استقبال می کند که مجموعه ای خصوصی بیاید و پالایشگاه کوچک را ایجاد کند و نفت سنگینی که کمتر اقبالی برای فروش آن هست را به فرآورده تبدیل کند.

ولین لایسنس داخلی پالایشگاههای کوچک نفت سنگین را چه زمانی خواهیم داشت؟ می توانید زمانی برای آن مشخص کنید؟

بهارفر: من با توجه به اینکه یکسال پیش در مصاحبه با تسنیم  عنوان کرده بودم تا پایان سال 94 این امر محقق می شود اما نشد، اکنون ترجیح می دهم وقتی برای خود ما این موضوع مشخص تر شد و یا وارد فازهای اجرایی تر شد زمان آنرا بیان کنم. ما خیلی جدی دنبال این موضوع هستیم و زمان دستیابی به لایسنس داخلی پالایشگاههای کوچک نفت سنگین خیلی دیر نخواهد بود.

 برجام گذشت و اجرایی شد. نتایج مثبتش را دیدید؟ آیا نتایج برجام قابل حس هست؟

بهارفر: ببنید مریضی به خروار می آید اما به مثقال می رود. بحث تحریم ها هم همینطور است. تحریم ها یک شبه نازل نشد. رفع اینها به مراتب بیشتر زمان خواهد برد. واقعیت این است که داریم نتایج برجام را در تغییر نگرش دنیا به تعامل با ایران می‌بینیم. روی تغییرات نرخ ارز هم نکات مثبت و امیدوار کننده می‌بینیم. هیئت‌هایی که در قالب شرکت هایی از ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش، ژاپن، کره و .. می آیند را ما نتایج اولیه برجام می دانیم  که امیدواریم در ادامه نتایج بیشتر و عملی‌تری از اجرای برجام در بخش اقتصادی کشور ببینیم.

در این مدت مذاکراتی با شرکتهای خارجی در بحث مشارکت در ساخت پالایشگاههای کوچک داشتید؟

بهارفر: با کشور سوئیس مذاکراتی داشتیم. با چند شرکت اروپایی دیگر نیز مذاکراتی را به صورت اولیه داشتیم.

 به صورت انتقال تکنولوژی یا سرمایه گذاری؟

بهارفر: بیشتر علاقه ما هم سرمایه گذاری و هم انتقال تکنولوژی است. همان سیاست گذاری وزارت نفت در قراردادهای IPC.

هنوز مذاکرات به نتایج قطعی نرسیده است؟

بهارفر: مسلما با توجه به زمانی که داشتیم خیلی طبیعی نیست که به این سرعت به نتیجه برسد. باید یکسری اقداماتی انجام شود. این قبیل مذاکرات از جنسی نیست که خیلی سریع به نتیجه برسد. ولی ما سیگنال های مثبت را داریم دریافت می کنیم.

 در گرفتن تسهیلات بانکی نیز با مشکل تضامین مواجه اید؟

بهارفر: ما که جدا از بدنه کشور و سایر نهادهای مالی و اقتصادی نیستیم. بحث ارز و آزادسازی ارز و حتی اتصال بانک های ما به سوئیفت مباحثی است که باید حل شوند. واقع بین باشیم هنوز در این زمینه ها کارهایی باقی مانده است.

هنوز اتصال به سوئیفت برقرار نشده است؟

بهارفر: درست است که از نظر فیزیکی با سوئیفت ارتباط داریم، اما نکته اینجاست که خیلی از بانک های ما به مدت چندسال با بانک‌های دنیا کار نکرده‌اند و سوالشان این است که ما اصلا این بانک را نمیشناسیم. نحوه عملکرد و خط اعتباریش برای ما محرض نشده است. سیستمهای بانکی چیزی است که باید از جنسِ به روز باشد. اینجا به نظر من بانک مرکزی باید ورود کند و بیاید بگوید که Credit line بانک فلان را به مقدار فلان قدر تضمین می کنم. با این رویکرد می توانیم اتصال به سوئیفت را تسریع کنیم. در واقع اگر دولت بخواهد کمکی به جذب سرمایه و انتقال تکنولوژی خارجی کند، یکی باید به برقراری سوئیفت اقدام کند، یکی باید اقدام به تک نرخی کردن ارز کند و در نهایت حمایت از ساخت داخل را به صورت همه جانبه اجرایی کند.