به گزارش مشرق، روابط تجاری میان ایران و روسیه در چندماه اخیر شکل تازه‌ای به خود گرفته است و دو طرف تمایل زیادی به افزایش و آسان شدن روابط تجاری دارند. هرچند که باوجود ارتباطات عمیق سیاسی در سال‌های گذشته، روابط اقتصادی میان دو کشور رشد چندانی نداشته است اما در ماه‌های گذشته تلاش‌هایی برای توسعه این ارتباط انجام گرفت.
براساس این گزارش، در دو سال اخیر رشد تجاری میان دو کشور منجر به توسعه روابط گردشگری و به تبع آن افزایش تعداد پروازها میان دو کشور شد بطوریکه پروازهای هفتگی از ۴ پرواز بین تهران و مسکو به ۱۵ پرواز رسیده است ضمن آنکه خط پروازی جدیدی هم به آستاراخان راه اندازی شد تا تاجران راحت‌تر به این بندر رفت و آمد کنند.
در این مدت همچنین این موضوع مطرح شد که امکان مبادله ریال و روبل میان تجار دو کشور فراهم شود تا تجار بتوانند با استفاده از ایجاد ارتباط بین بانک مرکزی دو کشور، امکان مبادله پول در سطح گسترده را داشته باشند و به این وسیله دیگر نیازی به بانک‌های اروپایی یا سایر کشورها برای مبادله ارز نباشد؛ هرچند که هنوز این موضوع محقق نشده است.
یکی دیگر از اقداماتی که در این مدت انجام گرفت، امضای تفام نامه ایجاد کریدور سبز میان دو کشور بود که بر اساس این تفاهم نامه قرار بود کنترل‌های فیزیکی در گمرکات دو کشور برای تجار خوش سابقه حذف شده و در صورت نیاز در سریعترین زمان ممکن صورت خواهد گرفت و پذیرش اظهارنامه گمرکی شرکت‌های مشمول با حداقل اسناد به شرط ارائه اسناد در مهلت تعیین شده انجام می‌گیرد. که البته این توافق نامه هنوز اجرایی نشده است.
اما با وجود مذاکراتی که در این خصوص انجام گرفته هنوز سطح روابط تجاری میان دو کشور به حد مطلوب نرسیده است. مطابق آخرین آمار از اتاق ایران، حجم مبادلات ایران و روسیه در بین همسایگان ایران در رتبه پنجم قرار دارد و ایران ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار صادرات و ۲ میلیارد دلار واردات از روسیه داشته‌است.
براساس این گزارش، یکی از انتقادهایی که مطرح می‌شود این است که ایران برنامه مشخصی برای صادرات به بازار روسیه ندارد و حجم تولیدات به اندازه‌ای نیست که بتواند این بازار را تامین کند. بنابراین با وجود آنکه در ماه‌های اخیر حجم تجارت میان دو کشور افزایش داشته است اما بازهم موانعی پیش روی فعالان اقتصادی وجود دارد که اجازه توسعه تجارت را نمی‌دهد.
ظرفیت تولید محصولات در کشور پایین است
در این خصوص قدیر قیافه نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه ظرفیت تولید محصولات را در ایران یکی از موانع توسعه صادرات دانست و گفت: ظرفیت تولید در کشور ما پایین است و شناخت کافی از بازار روسیه میان تولیدکنندگان ما وجود ندارد.
وی با بیان اینکه زیرساخت‌های سخت افزاری در حوزه بسته بندی و کنترل کیفیت متناسب با بازار روسیه در ایران اجرا نشده است، افزود: تعداد کمی از تولیدکنندگان و صادر کنندگان در ایران نسبت به استانداردهای کیفیت محصولات غذایی در بازار روسیه آگاهی دارند.
قیافه با اعلام اینکه قیمت تمام شده حمل کالا در کشور ما به نسبت سایر مقاصد بسیار بالا است، ادامه داد: وضعیت حمل و نقل در جنوب کشور مناسب‌تر از دریای خزر است به این معنا که در شمال کشور حمل و نقل وضعیت به خصوصی دارد و رفتار کشتیرانی‌ها مختص به خودشان است.
نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه با بیان اینکه نرخ حمل و نقل در شمال کشور متفاوت و بالاتر است، افزود: موضوع زیرساخت‌های نرم افزاری هم یکی از موارد مهمی است که باید پیگیری شود به خصوص در حوزه پولی و بانکی و نقل و انتقال پول هنوز مشکلاتی وجود دارد.
وی ادامه داد: خریداران روسی ترجیح می‌دهند که کالا را از منبع باثبات تهیه کنند در حالیکه ما در کشور در حوزه قوانین دچار تزلزل هستیم و در حوزه صادرات و تجارت هم نبود این ثبات مشکلاتی را ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که طرف روسی اعتماد زیادی به این وضعیت نداشته باشد.
قیافه با بیان اینکه هزینه تامین مالی در تولید و صادرات بسیار بالا است، اظهار داشت: صادرکننده باید با ۱۸ یا ۲۰ درصد کارمزد سالیانه تامین مالی کند اما در ترکیه این رقم ۴ درصد است به عبارتی در ترکیه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان، با نرخ سود کمتر، حمایت می‌شود.
نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه مشکل دیگر را بنگاه های اقتصادی دانست و گفت: ما در کشور بنگاه‌های بزرگ صادراتی نداریم که بتواند بازار روسیه را تامین کند. پیشنهاد دادیم که شرکت مدیریت صادرات یا کنسرسیومی تشکیل شده و با شرکت‌های روسی ادغام شود تا از خدمات بازرگانی هم استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه باید یک کریدوری ایجاد شود که کالا پس از بسته بندی مطابق با سفارش و مشخصات تکینکی و ترخیص از گمرک به مشتریان و صادرکنندگان تحویل شود، افزود: ما قرار نیست جای کشوری را پرکنیم بلکه باید از حضور رقیب استفاده کرده و به فکر توسعه باشیم.
قیافه، قیمت تمام شده محصولات ایرانی را بالا دانست و گفت: در بازار رقابتی باید کالا از نظر کیفیت و قیمت، رقابت پذیری خود را حفظ کند و باید امکانات مالی و اعتباری در اختیار خریدار روسی قرار دهیم تا با ضمانت لازم کالا را از ما خریداری کند و با سود مناسب در مدت کم تسویه حساب کند.
نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه با اعلام اینکه نیازمند توافق تجاری با روسیه هستیم، اظهار داشت: امیدواریم با وعده‌هایی که داده شده این اتفاق به زودی بیافتد و مقوله کریدور سبز در گمرک‌ها اجرایی شود تا روابط تجاری میان دو کشور تسهیل شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر نمی‌توانیم در رقابت جای کشور دیگری را پر کنیم، گفت: اگر قرار باشد که در بازار روسیه به سهم خوبی برسیم، نیازمند زمان برای ظرفیت سازی هستیم در این صورت است که می‌توانیم سهم زیادی از واردات روسیه را به کالاهای ایرانی اختصاص دهیم. قیافه ادامه داد: در ۵ سال آینده می توانیم ۶ تا ۷ میلیارد دلار از واردات روس‌ها را به خود اختصاص دهیم و حتی این رقم را به ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار برسانیم.