در چند ماه اخیر، مسئولان دولتی با استناد به آمار گمرک از رشد چشمگیر صادرات غیرنفتی خبر می‌دهند و آن را نتیجه آثار مثبت برجام می‌خوانند؛ این در حالی است که بررسی جزئیات صادرات غیرنفتی از دستکاری در آن حکایت دارد.

سرویس اقتصاد مشرق- بر اساس آخرین آمار منتشرشده از سوی گمرک، در نیمه اول امسال میزان صادرات غیرنفتی کشور به 21.7 میلیارد دلار رسیده که 6 درصد نسبت به رقم سال قبل افزایش نشان می‌دهد.

در نیمه اول امسال، میزان واردات کشور 20.3 میلیارد دلار بوده که با توجه به رقم 21.7 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، مسئولان دولتی از مثبت شدن تراز تجاری کشور برای نخستین بار پس از انقلاب سخن می‌گویند.

پایکوبی دولتی‌ها از آمار صادرات غیرنفتی و مثبت شدن تراز تجاری در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد گمرک با اضافه کردن یک محصول نفتی به آمار صادرات غیرنفتی کشور در چند ماه اخیر، تلاش کرده آمار صادرات غیرنفتی را بالاتر از واقعیت نشان می‌دهد.

نکته‌ مبهمی که در آمار صادرات غیرنفتی کشور وجود دارد، اضافه کردن یک کالای نفتی تحت عنوان «گاز طبیعی مایع‌شده» است.   تاکنون سابقه نداشته که آمار صادرات گاز ایران، که به سه کشور ترکیه، ارمنستان و آذربایجان انجام می‌گیرد، در آمار صادرات غیرنفتی گمرک جمهوری اسلامی آورده شود. اما به یکباره آمار صادرات این محصول که بالغ بر ۱٫۹ میلیارد دلار بوده در آمار صادرات ماه چهارم سال جاری جای داده شد و با وجود اینکه آمار صادرات آن در ماه های قبل و بعد نیز صفر بوده است، همچنان یکی از محصولات عمده صادراتی کشور در  سال جاری است.

چنانچه صادرات گاز طبیعی مایع شده را همچون روال یکی دو دهه اخیر از آمار صادرات غیرنفتی خارج کنیم، رقم دقیق صادرات غیرنفتی کشور 1.9 میلیارد دلار کمتر می‌شود و تراز تجاری کشور نیز منفی 500 میلیون دلار می‌شود.

ردیف تعرفه‌ای با نام «گاز طبیعی مایع‌شده» که تا پیش از ماه چهارم سال جاری سابقه حضور در بین محصولات صادراتی را نداشته، به یکباره وارد محصولات صادراتی کشور شده است. با نگاهی به مقاصد صادراتی این محصول درمی‌یابیم که کشورهای ترکیه، آذربایجان و ارمنستان واردکننده این محصول از ایران بوده‌اند. جالب است بدانیم که ایران هرساله مقادیری گاز طبیعی از طریق لوله به این سه کشور صادر می‌کند که هیچ‌گاه در آمار صادرات غیرنفتی گزارش نمی‌شد اما گویا امسال برای دستاوردسازی برای برجام، قرار است کالاهای نفتی جزو صادرات غیرنفتی محسوب شوند.

لازم به ذکر است حتی در گزارش سازمان توسعه تجارت نیز به تازه‌وارد بودن گاز طبیعی مایع‌شده در بخش صادرات غیرنفتی کشور اشاره شده است به طوری که در سال‌های قبل صادرات گاز طبیعی مایع‌شده در آمار صادرات غیرنفتی ذکر نمی‌شد.
 
نکته جالب آن که از 10 قلم عمده صادرات غیرنفتی کشور در سال جاری 9 کالا کاملا جزو فرآورده‌های نفت و گاز هستند و در این میان فقط محصولات فولادی جزو کالاهای واقعا غیرنفتی محسوب می‌شود.