سرویس جهان مشرق - نشست سه‌جانبه برگزار شده در مسکو بین وزرای خارجه ایران و روسیه و ترکیه در رابطه با بررسی اوضاع سوریه به کانون توجه رسانه‌های منطقه‌ای تبدیل شده و مطالب و تحلیل‌های متعددی در رابطه با آن منتشر شد.

 

در همین رابطه روزنامه لبنانی الاخبار در مقاله‌ای نوشت که اعلامیه برگزاری نشست مسکو به منزله رقابتی از سوی مسکو با شرکای منطقه‌ای خود پیش از آغاز به کار دولت دونالد ترامپ در آمریکا است، این در حالی است که آنکارا غرق در مشکلات داخلی خود شده و مجبور است روند تحولات سوریه را مهار کند.

براساس این گزارش تحولاتی که شهر حلب در ماه‌های اخیر با آن مواجه شده، باعث شده عناصر جدیدی در ویترین عرصه پیچیده سوریه روی کار بیایند.

 

شاید مهم‌ترین این عناصر بروز پدیده هماهنگی سه‌جانبه بین مسکو و آنکارا و تهران باشد. همین پدیده بود که در نهایت به نفع مسکو در روند کشمکش‌های روسیه با غرب وارد عمل شده و از انجام توافق و سازش در شهر حلب خبر داد. بیانیه مشترکی که در نشست سه‌جانبه منتشر شد از احتمال بروز نتایج جدید و مؤثر در چارچوب حل مسائل سوریه خبر می دهد.

با وجود اختلاف نظر موجود که در مواضع سه پایتخت فوق در رابطه با تحولات سوریه وجود دارد، آنها موفق شدند بیانیه مشترکی را با تمرکز بر نقاط اشتراکی تدوین کنند و اختلافات را کنار بگذارند. به این ترتیب سکو ‌های جدیدی برای آغاز مذاکرات سوریه در قزاقستان به وجود آمده است که از هر ابتکاری برای توسعه روند آتش‌بس برای دربرگرفتن تمامی اراضی سوریه استقبال می‌کند.

 

 

این نشست سه‌جانبه شامل سرگئی لاورف وزیر خارجه روسیه، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران و مولو چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه به علاوه وزرای دفاع سه کشور مذکور است. بیانیه مشترک تدوین شده از سوی شرکت‌کنندگان به امضا رسید. مهم‌ترین نکته‌ای که در این بیانیه وجود داشت، تأکید ایران ، روسیه و ترکیه بر عزم مبارزه مشترک با گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره و تلاش برای جداسازی گروه‌های معارض مسلح از این گروه ها بود. این موضوع علامت سوال بزرگی را در زمینه میزان آمادگی آنکارا برای مبارزه با گروه های تروریستی به ویژه جبهه النصره ایجاد کرده است.

وزرای سه کشور مذکور در بیانیه خود از آمادگی برای تسهیل و تضمین توافق احتمالی در چارچوب مذاکرات انجام شده بین دولت سوریه و معارضان خبر داد و خواستار آن شدند که تمامی دولت‌های دیگر تأثیرگذار بر روند تحولات سوریه همین اقدام را در دستور کار خود قرار دهند. این بیانیه افزود که توافق احتمالی مذکور می‌تواند نقش اساسی و محوری برای ایجاد تمرکز لازم جهت ازسرگیری روند سیاسی در سوریه مطابق با قطعنامه شمارة 2254 شورای امنیت ایجاد کند. این بیانیه همچنین از رئیس‌جمهور قزاقستان خواست تا مذاکرات مرتبط را در آستانه میزبانی کند. این بیانیه در ابتدا از احترام کامل نسبت به تمامیت و استقلال و وحدت و سلامت اراضی جمهوری عربی سوریه به عنوان دولتی با طوایف و ادیان مختلف خبر داد و تأکید کرد که ایران و روسیه و ترکیه اعتقاد دارند درگیری ‌های سوریه راه حل نظامی ندارد.

 

 

وزرای حاضر در نشست سه‌جانبه همچنین از تلاش‌های مشترک صورت گرفته در مناطق شرقی حلب و اجازه دادن به تخلیه داوطلبانه غیرنظامیان و تخلیه منظم گروه‌های مبارز مسلح از این منطقه و تخلیه نسبی غیر نظامیان از مناطق کفریا و الفوعه و الزبدانی و مضایا استقبال کرده و تعهد دادند که روند پایان دادن به این عملیات را بدون موانع جدی و به صورت امن، تضمین کنند. آنها همچنین بر اهمیت توسعه آتش‌بس و رساندن کمک‌های انسانی بدون مانع‌تراشی در کنار آزادی تردد غیر نظامیان در تمامی بخش‌های کشور توافق کردند.

با وجود اینکه بیانیه مذکور تفاهم و همکاری بین این کشورها در چارچوب حل مسائل سوریه را به صورت مستند مطرح کرده است، اما اجرای آن بستگی به آزمودن قابلیت طرف‌های امضاکننده بر حل مسائل اختلافی دارد. این نشست سه‌جانبه و کنفرانس مطبوعاتی که پس از آن برگزار شد، فرصتی برای توضیح برخی مطالب معلق در این رابطه بود. در همین راستا وزیر خارجه ترکیه خواستار تلاش تمامی گروه‌ها برای توسعه آتش‌بس جهت فراگیر شدن در تمامی اراضی سوریه شده و تأکید کرد که این آتش‌بس شامل گروه‌های تروریستی نظیر داعش و جبهه النصره نمی‌شود و ما به مبارزه با این گروه‌ها ادامه خواهیم داد. وی تأکید کرد که باید پشتیبانی از برخی گروه‌های خارجی حاضر در سوریه از جمله حزب الله لبنان و گروه های دیگر نیز متوقف شود.

 

 

این اشاره ترکیه با واکنش مستقیم ایران مواجه شد، ظریف در سخنان خود تأکید کرد که تهران مواضع آنکارا از جمله در قبال حزب‌الله لبنان را محترم می‌داند اما این مواضع، مواضع مشترک بین دو طرف نیست. وی تأکید کرد: ما در بیانیه از گروه‌هایی صحبت کرده‌ایم که سازمان ملل آنها را به عنوان گروه‌های تروریستی معرفی کرده است که همان داعش و جبهه النصره و سایر گروه‌های مرتبط با آن هست.

 

طرف روس نیز در واکنش به این موضوع تأکید کرد که اوضاع در سوریه بسیار پیچیده است ، اما همگی طرف ها به این دیدگاه اساسی و بدیهی متمایل شدند که اولویت اساسی در این کشور تغییر نظام  نیست، بلکه مأموریت اصلی جلوگیری از خطر گروه‌های تروریستی است. این دیدگاه به ویژه در میان مسکو و تهران و آنکارا مشترک است. لاوروف به عزم سه کشور مذکور برای توسعه آتش‌بس و سوریه اشاره و تصریح کرد که نباید نتایج تلاش‌های روسیه و آمریکا در این زمینه کنار گذاشته شود.

در این کنفرانس مطبوعاتی همچنین چاووش اوغلو از عزم کشورش برای تکمیل کردن عملیات در نزدیکی شهر استراتژیک الباب بر ضد گروه تروریستی داعش خبر داده و گفت که عملیات نظامی در این شهر می تواند برای اهالی آن مفید باشد.