** انقلاب اسلامی ایران سکانس‌های پایانی «معمای شاه»
«معمای شاه» در دی ماه سال 91 و در موزه ملت کاخ سعدآباد کلید خورد و بعد از چهار سال دوباره در دی ماه و روز گذشته در حالیکه سکانس‌های مربوط به انقلاب اسلامی ایران را تصویر می‌کرد، به ضبط خود پایان داد. برای این سکانس‌های خیابانی و تظاهرات که در خیابان انقلاب اسلامی واقع در شهرک سینمایی مقابل دوربین رفت، دانشگاه تهران نیز بازسازی شده بود. کودتای سیاه، تبریز در مه، سالهای مشروطه، دوران مشروطه، عمارت فرنگی، کیمیاگر و پدرخوانده از سریال‌های ورزی محسوب می‌شوند که هر کدام در نوع خود به بررسی بخشی از تاریخ معاصر ایران پرداخته‌اند. نشان دادن زندگی شخصی و حکومتی خاندان پهلوی از جامع ترین و پرمخاطب ترین بخش‌های این مجموعه تلویزیونی است.این سریال که روایتگر تاریخ معاصر و زندگی محمدرضا پهلوی است، از بازگشت وی از مصر و ازدواج با فوزیه آغاز می‌شود و تا زمان انقلاب اسلامی ایران ادامه دارد.
** پخش هفتگی که به شبانه تغییر پیدا کرد
پخش هفتگی این سریال از جمعه 15 آبان سال 94 در شبکه یک آغاز شد. در ابتدا قرار بود «معمای شاه» در 60 قسمت 60 دقیقه‌ای به صورت هفتگی بروی آنتن شبکه یک رود و این روند به صورت دو ساله ادامه پیدا کند، اما برای اولین بار در تاریخ سیما این روند تغییر کرد و از 24 مهرماه مخاطبان شاهد پخش شبانه این سریال بودند که اتفاقا باعث شد تا تعداد مخاطبان بیشتری با اتفاقات تاریخ معاصر ایران همراه شوند. تا 24 مهر مخاطبان تا قسمت 41 این سریال که با ورود فرح پهلوی به دربار مقارن شده بود، را شاهد بودند و از این تاریخ به بعد «معمای شاه» به عقب برگشت و از قسمت اول مهمان خانه‌های مردم شد. تاکنون 73 قسمت از «معمای شاه» پخش شده و به احتمال فراوان همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب به پایان می‌رسد.
** حضور امام خمینی نقطه قوت روزهای پایانی سریال
از همان روزهای ابتدایی ساخت سریال «معمای شاه» کارگردان روی چهره و انتخاب بازیگران حساسیت ویژه‌ای داشت. هر بازیگری که انتخاب می‌شد مخاطبان بیشتر به چهره او دقت می‌کردند، در ادامه همین انتخاب‌ها وقتی به شخصیت‌های مهم تاریخی رسیدیم، دیدن چهره این شخصیت‌ها و آنچه که در دوران انقلاب بر آنها گذشته، برای مردم جذابیت دوچندانی داشت که یکی از آنها امام خمینی (ره) بود. شکرخدا گودرزی بازیگر و کارگردان تئاتر به دلیل حالت نگاه و فرم چشم‌هایش برای ایفای این نقش مهم تاریخی و سیاسی انتخاب شد.
** حضور چشمگیر روحانیون از قسمت 50 به بعد
آیت الله طالقانی با بازی علی دهکردی، آیت الله کاشانی با بازی حمید منوچهری، استاد مطهری با بازی رسول توکلی، آیت الله رفسنجانی با بازی حسین باقریان، شهید علی شریعتی با بازی سعید داخ و ... این شخصیت‌ها از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخی معاصر بودند که هر کدام در بخشی از تاریخ تاثیرگذاری بسیاری در مخالفت با رژیم پهلوی و استکبار ستیزی داشتند. بازی محمد عمرانی نیز در نقش جلال آل احمد منوط به تک سکانسی بود که برای مخاطبان جالب توجه بود. شاید اگر بگوییم نشان دادن زندگی شخصی و سیاسی این روحانیون، از جذاب‌ترین بخش‌های معمای شاه بود، اشتباه نگفته باشیم.
** تغییر بازیگران از جوانی به میانسالی
تعدادی از بازیگران این سریال در پرش از مرحله جوانی به میانسالی به تبع نوع گریم‌هایشان تغییر کردند و جای خود را به بازیگران دیگری دادند که البته از نظر فرم چهره نزدیک به یکدیگر بودند. امیر مهدی کیا میانسالی محمدرضا پهلوی که جایگزین حسین نورعلی شد. سپند امیر سلیمانی که جوانی اسدالله علم را بازی می‌کرد، در دهه 40 جای خود را به سعید امیرسلیمانی داد، همچنین رضا فیاضی میانسالی نقش حسین فردوست را بازی کرد که در جوانی بهرنگ علوی عهده دار ایفایش شده بود. آزاده اسماعیل خانی که جوانی نورآفاق را بازی می‌کرد، جای خود را به نازنین فراهانی داد.
** اتفاق‌های مهم تاریخی که سرفصل «معمای شاه» بودند
در این سریال با اینکه خط اصلی قصه به زندگی شخصی و حکومتی خاندان پهلوی پرداخته شده بود، اما در کنار آن قصه زندگی محمود وزیری نیز به صورتی پررنگ نشان داده شده بود. از اتفاقات مهمی که در این سریال به آن در باکسی ویژه پرداخته شده بود،می‌توان به: دوره حکومت رضا شاه پهلوی و مرگ وی، معرفی محمدرضا به عنوان دومین شاه پهلوی، ازدواج محمدرضا با فوزیه و تولد شهناز، ورود ثریا به سریال «معمای شاه»، ورود آیت الله طالقانی به سریال، مرگ علیرضا پهلوی، ، ورود نخست وزیران پهلوی از جمله رزم آرا، هژیر، اردشیر،مصدق، ورود شعبان جعفری، کودتای 28 مرداد، تبعید مصدق، دستگیری فدائیان اسلام، شهادت نواب صفوی و یاران، شهادت دکتر فاطمی، دستگیری توده‌ای ها، همکاری دو جانبه آیت الله کاشانی با مصدق، سرگرمی‌های اشرف در این دوره و ... اشاره کرد.
** بازیگران این سریال تاریخی و معرفی نقش‌هایشان
شکرخدا گودرزی (امام خمینی (ره))، علی دهکردی (آیت الله طالقانی)، حمید منوچهری (آیت الله کاشانی)، رسول توکلی (آیت الله مطهری)، حسین نورعلی (محمدرضا پهلوی)، امیر مهدی کیا (میانسالی محمدرضا پهلوی)، ساغر عزیزی (فرح دیبا)، رضا فیاضی (فردوست)، سعید نیک‌پور (دکتر احمد وزیری)، امیریل ارجمند (محمود وزیری)، مهراوه شریفی نیا (ثریا اسفندیاری)، حدیث فولادوند (فوزیه)، گوهر خیر اندیش (طوبی)، رز رضوی (آذر اعتمادی)، آزاده اسماعیل‌خانی (جوانی نورآفاق)، نازنین فراهانی (میانسالی نورآفاق)، نرگس محمدی (گلنار)، یوسف صیادی (امیر مسعود)، باران زمانی (شهناز پهلوی)، علی فرجام فر (غلامرضا پهلوی)، شیرین ایزدی (شمس پهلوی)، علی شجره (علیرضا پهلوی)، مژگان ربانی (اشرف پهلوی)، گیتی ساعتچی (تاج الملوک)، جعفر دهقان (رضا شاه)، سپند امیرسلیمانی (جوانی اسدالله علم)، عبدالرضا اکبری (فضل‌الله زاهدی)، اصغر معینی (محمد مصدق) و ... تعدادی از بازیگران اصلی این سریال تاریخی هستند.
** اغلب کاخ‌های تهران؛ لوکیشن‌های اصلی «معمای شاه»
کاخ سعد آباد، کاخ نیاوران، شهرک سینمایی غزالی، کاخ موزه گلستان، شمس العماره، موزه عبرت، اقدس الدوله، برج میلاد، حسینیه ارشاد از لوکیشن‌های اصلی این مجموعه تلویزیونی هستند. بخش عمده‌ای از این سریال در کاخ نیاوران، کاخ سعدآباد و شهرک سینمایی مقابل دوربین ورزی رفته است. همچنین بازسازی میدان شهدا، خیابان انقلاب، نوفل لوشاتو، دانشگاه تهران و ... از دیگر بخش‌هایی است که برای تولید «معمای شاه» در شهرک سینمایی ساخته شده است.
** بازدید سه رئیس صدا و سیما از پشت صحنه «معمای شاه»
در سالهای تولید این سریال تاریخی سه مدیر وقت سازمان صدا و سیما (عزت الله ضرغامی، محمد سرافراز، علی عسگری) از بخش‌هایی از پشت صحنه «معمای شاه» دیدن کردند و نظرهای خودشان را درباره این اثر بیان کردند. در ساخت این مجموعه 80 بازیگر اصلی، 540 بازیگر فرعی و بیش از 560 نفر از عوامل سینما و تلویزیون ایران حضور داشته‌اند. مجموعه معمای شاه در خصوص جریانات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در دوره پادشاهی محمدرضا پهلوی است.