به گزارش مشرق، براساس تقویم ملی ایران امروز 29 دی ماه روز هوای پاک نامگذاری شده است اما سالها است که این روز می آید و می گذرد اما خبری از هوای پاک در کلانشهرها نیست.
اگرچه آلودگی هوا علل مختلفی دارد و می توان ساعت ها روی آن بحث کارشناسی کرد اما متاسفانه زمانی که ایران در اوج تحریم های سال های 90 و 91 مشغول تولید بنزین با استاندار یورو4 با همکاری برخی از مجتمع های پتروشیمی بود به یکباره برخی از رسانه های معاند خارجی مانند بی بی سی فارسی برطبل سرطانزا بودن این بنزین تولیدی کوبیدند و برخی از رسانه های داخلی نیز با آن همنوا شدند.
با آمدن دولت یازدهم بر مسند کار، جالب توجه بود که برخی از مسؤولان فعلی نیز همان حرف‌هایی که برخی رسانه ها می‌زدند را تکرار و مدعی سرطان زا بودن تولید بنزین پتروشیمی ها می‌شدند و در این میان علت آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران نیز به گردن بنزین پتروشیمی‌ها می‌افتاد.
پس از این هیاهوی سیاسی تصمیم براین شد که خودکفایی در تولید بنزین کنار گذاشته شود و اقدام به واردات بنزین گرفته شد.
*آیا بنزین پتروشیمی علت اصلی آلودگی هوای تهران بود؟
این سوالی است که پس از توقف تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی همواره در ذهن منتقدین منصف وجود دارد؛ اینکه اگر چنین است و بنزین پتروشیمی ها علت آلودگی هوای تهران بود به چه دلیل پس از توقف تولید بنزین در پتروشیمی ها هنوز آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران برطرف نشده است؟ پاسخ پرسش مذکور را پیشتر مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به صراحت داده است.
وحید حسینی طی یادداشتی که در سال 92 در اختیار هفته‌نامه تجارت فردا گذاشت، نوشته است« آیا واقعاً کیفیت بنزین مصرفی است که این میزان آلودگی هوای تهران را سبب‌ساز شده است؟ واقعاً پاسخ این سوال منفی است. متاسفانه به مردم این‌طور تلقین شده که خودرو و بنزین مصرفی خودروها در تهران عامل این میزان آلودگی است، اما به عنوان یک پژوهشگر که تمام مطالعاتم در این بخش است، باید بگویم سوخت دیزل و پس از آن نیروگاه‌های کشور اصلی‌ترین عوامل آلودگی هوا به شمار می‌روند. متاسفانه در این موارد سکوت معناداری می‌شود.
در حال حاضر حدود 140 واحد نیروگاه در کشور وجود دارد که به جای اینکه از گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده کنند، از مازوت پرسولفور استفاده می‌کنند که نتیجه سوخت نفت کوره این است و به میزان بسیار بالا که قابل قیاس با بدترین نوع بنزین هم نیست، گوگرد وارد هوا می‌شود.
حالا شما ببینید که در اطراف همین تهران و شهرهای بزرگ چه تعداد نیروگاه داریم که به دلیل کمبود گاز طبیعی مجبورند از مازوت استفاده کنند و گوگرد سمی تولید کنند.»
اما با این وجود مرغ برخی از مسؤولان دولتی یک پاداشت و همواره اعلام می کردند که بنزین پتروشیمی ها علت آلودگی هوای تهران بوده است استدلال رئیس سازمان محیط زیست و بعضی مدیران نفتی برای اثبات آلودگی ریفرمیت(ماده اولیه بنزین) پتروشیمی و جایگزینی این ریفرمیت با بنزین وارداتی به جای ارائه اسناد آزمایش و آنالیز ریفرمیت (ماده اولیه بنزین) پتروشیمی‌ها و مقایسه آن با ریفرمیت پالایشگاه‌ها، پاکتر شدن هوای تهران در بهار سال 93 نسبت به زمستان و بهار سال 92 و امکان رویت قله دماوند پس از توقف تولید بنزین پتروشیمی‌ها در واقع آغاز واردات بنزین بود.
اما جالب است بدانیم که به اذعان مدیران فعلی وزارت نفت، محیط زیست و بررسی‌های 3 کمیسیون تخصصی مجلس اساسا بنزین پتروشیمی در زمان تولید حتی یک لیتر هم در تهران توزیع نشده است که حذف آن بتواند تاثیری بر آلودگی یا پاکی هوای تهران بگذارد.
عباس کاظمی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی در گفت‌وگویی با شماره 47 ماهنامه تازه‌های انرژی (متعلق به سید عماد حسینی دیگر معاون وزیر نفت) در زمستان 92 در صفحه 44 می‌گوید:«بنزین تولیدی در پتروشیمی از شیراز بالاتر نمی‌آید و در همان شهرهای جنوبی مصرف می‌شود.»
یوسف رشیدی مدیر سابق مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست تاکید کرده است:« قطعا بنزین پتروشیمی‌ها در تهران نیامد.»
حسین آذین سخنگوی کمیسیون اصل 90 نیز پس از دعوت این کمیسیون از همه طرف‌های مرتبط و بحث و بررسی در این‌باره تصریح کرد:« سازمان محیط زیست مدعی است حذف بنزین تولیدی پتروشیمی باعث بهبودی کیفیت هوای تهران شده است و این ادعا در کمیسیون اصل 90 زیر سؤال رفت چرا که اصلاً بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها در تهران توزیع نشده است.
این بنزین عمدتاً در همان مناطق تولیدی یعنی جنوب کشور توزیع شده است، بنابراین نمی‌توانیم ادعا کنیم که پاکی هوای تهران به دلیل حذف این بنزین بوده است چون این بنزین در تهران توزیع نشده است.» در بررسی‌های دیگر کمیسیون‌های مجلس یعنی انرژی و بهداشت نیز نتیجه مشابهی حاصل شد.
* توقف تولید بنزین یورو 4 پتروشیمی‌ها و واردات بنزین پاتیلی
همانطور که گفته شد سال 90 در راستای اعمال فشار بر ایران در مسئله هسته‌ای واردات بنزین به کشور تحریم و این تصمیم منجر به تولید بنزین با استاندارد یورو4 با استفاده از ریفورمیت پتروشیمی‌ها شد.
اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و اتخاذ یک تصمیم کاملا سیاسی یکباره برخی مسئولان دولت مانند وزیر نفت و رئیس سازمان محیط زیست با حمایت از برخی رسانه‌ها با رسانه‌های خارج‌نشین اعلام کردند بنزین تولیدی توسط ریفورمیت مجتمع های پتروشیمی سرطان زاست! ادعایی که ورود کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بی پایه بودن آن را ثابت کرد.
ولی ظاهرا برای برخی از مسؤولان دولتی لذتی که در واردات بنزین حتی پاتیلی وجود دارد در تولید بنزین در داخل کشور نیست به همین دلیل از سال 92 تا کنون ایران اقدام به واردات بنزین می کند. هر چند که مشخص شد بنزین وارداتی نیز نتوانسته است از آلودگی هوای کلانشهری همچون تهران بکاهد.
*آلودگی‌هوای این روزهای تهران ناشی از چیست؟
اما هوای امروز تهران (29 دی ماه سال 95) نیز نشان می دهد که بنزین وارداتی هم نتوانسته است هوای تهران را پاک کند.
روزی که رئیس سازمان محیط زیست تصمیم گرفت به جای مصرف بنزین تولید داخلی، بنزین مصرفی مردم توسط وزارت نفت از خارج وارد شود و یا به نوعی این وزارتخانه را مجبور به واردات آن کرد و علت این تصمیم خود را آلودگی بنزین تولیدی در داخل کشور عنوان و مدعی شد، این بنزین که با ریفورمیت پتروشیمی ها تولید می شود سرطان زا است.
پس از قطع دریافت ریفورمیت پتروشیمی‌ها توسط شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران به یکباره از سوی سازمان محیط زیست اعلام شد، هوای کشور و مخصوصا کلانشهری همچون تهران بسیار پاک شده است.
این در حالی است براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، هوای ایران یکی از آلوده ترین‌ها در جهان (با 127میلی گرم در هر سانتی متر مکعب در سال 2010) دوازدهمین کشور آلوده جهان و چهار شهر ایران در بین 10 شهر آلوده جهان قرار دارند که این شرایط از سال 2010 وخیم تر شده است.
این گزارش اضافه می‌کند، ایران سالانه حدود یک میلیارد و 600 میلیون بشکه سوخت معادل نفت مصرف می‌کند که از این مقدار سهم گاز طبیعی یک میلیارد و 132 میلیون بشکه معادل نفت است. تولید گاز طبیعی بازاریابی شده در ایران سالانه حدود 180 میلیارد متر مکعب است که اصلی‌ترین دلیل آلودگی هوای ایران تغذیه نیروگاه‌ها با نفت کوره و گازوئیل است و پس آن خودروهای فرسوده در رفت‌وآمد که بخش اعظمی از ان در ناوگان حمل و نقل عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد و استفاده از بنزین نیز در جایگاه های بعدی قرار گرفته است.
اگرچه آلودگی هوا علل مختلفی دارد و می توان ساعت ها روی آن بحث کارشناسی کرد اما متاسفانه زمانی که ایران در اوج تحریم های سال های 90 و 91 مشغول تولید بنزین با استاندار یورو4 با همکاری برخی از مجتمع های پتروشیمی بود به یکباره برخی از رسانه های معاند خارجی مانند بی بی سی فارسی برطبل سرطانزا بودن این بنزین تولیدی کوبیدند و برخی از رسانه های داخلی نیز با آن همنوا شدند.
با آمدن دولت یازدهم بر مسند کار، جالب توجه بود که برخی از مسؤولان فعلی نیز همان حرف‌هایی که برخی رسانه ها می‌زدند را تکرار و مدعی سرطان زا بودن تولید بنزین پتروشیمی ها می‌شدند و در این میان علت آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران نیز به گردن بنزین پتروشیمی‌ها می‌افتاد.
پس از این هیاهوی سیاسی تصمیم براین شد که خودکفایی در تولید بنزین کنار گذاشته شود و اقدام به واردات بنزین گرفته شد.
*آیا بنزین پتروشیمی علت اصلی آلودگی هوای تهران بود؟
این سوالی است که پس از توقف تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی همواره در ذهن منتقدین منصف وجود دارد؛ اینکه اگر چنین است و بنزین پتروشیمی ها علت آلودگی هوای تهران بود به چه دلیل پس از توقف تولید بنزین در پتروشیمی ها هنوز آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران برطرف نشده است؟ پاسخ پرسش مذکور را پیشتر مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به صراحت داده است.
وحید حسینی طی یادداشتی که در سال 92 در اختیار هفته‌نامه تجارت فردا گذاشت، نوشته است« آیا واقعاً کیفیت بنزین مصرفی است که این میزان آلودگی هوای تهران را سبب‌ساز شده است؟ واقعاً پاسخ این سوال منفی است. متاسفانه به مردم این‌طور تلقین شده که خودرو و بنزین مصرفی خودروها در تهران عامل این میزان آلودگی است، اما به عنوان یک پژوهشگر که تمام مطالعاتم در این بخش است، باید بگویم سوخت دیزل و پس از آن نیروگاه‌های کشور اصلی‌ترین عوامل آلودگی هوا به شمار می‌روند. متاسفانه در این موارد سکوت معناداری می‌شود.
در حال حاضر حدود 140 واحد نیروگاه در کشور وجود دارد که به جای اینکه از گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده کنند، از مازوت پرسولفور استفاده می‌کنند که نتیجه سوخت نفت کوره این است و به میزان بسیار بالا که قابل قیاس با بدترین نوع بنزین هم نیست، گوگرد وارد هوا می‌شود.
حالا شما ببینید که در اطراف همین تهران و شهرهای بزرگ چه تعداد نیروگاه داریم که به دلیل کمبود گاز طبیعی مجبورند از مازوت استفاده کنند و گوگرد سمی تولید کنند.»
اما با این وجود مرغ برخی از مسؤولان دولتی یک پاداشت و همواره اعلام می کردند که بنزین پتروشیمی ها علت آلودگی هوای تهران بوده است استدلال رئیس سازمان محیط زیست و بعضی مدیران نفتی برای اثبات آلودگی ریفرمیت(ماده اولیه بنزین) پتروشیمی و جایگزینی این ریفرمیت با بنزین وارداتی به جای ارائه اسناد آزمایش و آنالیز ریفرمیت (ماده اولیه بنزین) پتروشیمی‌ها و مقایسه آن با ریفرمیت پالایشگاه‌ها، پاکتر شدن هوای تهران در بهار سال 93 نسبت به زمستان و بهار سال 92 و امکان رویت قله دماوند پس از توقف تولید بنزین پتروشیمی‌ها در واقع آغاز واردات بنزین بود.
اما جالب است بدانیم که به اذعان مدیران فعلی وزارت نفت، محیط زیست و بررسی‌های 3 کمیسیون تخصصی مجلس اساسا بنزین پتروشیمی در زمان تولید حتی یک لیتر هم در تهران توزیع نشده است که حذف آن بتواند تاثیری بر آلودگی یا پاکی هوای تهران بگذارد.
عباس کاظمی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی در گفت‌وگویی با شماره 47 ماهنامه تازه‌های انرژی (متعلق به سید عماد حسینی دیگر معاون وزیر نفت) در زمستان 92 در صفحه 44 می‌گوید:«بنزین تولیدی در پتروشیمی از شیراز بالاتر نمی‌آید و در همان شهرهای جنوبی مصرف می‌شود.»
یوسف رشیدی مدیر سابق مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست تاکید کرده است:« قطعا بنزین پتروشیمی‌ها در تهران نیامد.»
حسین آذین سخنگوی کمیسیون اصل 90 نیز پس از دعوت این کمیسیون از همه طرف‌های مرتبط و بحث و بررسی در این‌باره تصریح کرد:« سازمان محیط زیست مدعی است حذف بنزین تولیدی پتروشیمی باعث بهبودی کیفیت هوای تهران شده است و این ادعا در کمیسیون اصل 90 زیر سؤال رفت چرا که اصلاً بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها در تهران توزیع نشده است.
این بنزین عمدتاً در همان مناطق تولیدی یعنی جنوب کشور توزیع شده است، بنابراین نمی‌توانیم ادعا کنیم که پاکی هوای تهران به دلیل حذف این بنزین بوده است چون این بنزین در تهران توزیع نشده است.» در بررسی‌های دیگر کمیسیون‌های مجلس یعنی انرژی و بهداشت نیز نتیجه مشابهی حاصل شد.
* توقف تولید بنزین یورو 4 پتروشیمی‌ها و واردات بنزین پاتیلی
همانطور که گفته شد سال 90 در راستای اعمال فشار بر ایران در مسئله هسته‌ای واردات بنزین به کشور تحریم و این تصمیم منجر به تولید بنزین با استاندارد یورو4 با استفاده از ریفورمیت پتروشیمی‌ها شد.
اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و اتخاذ یک تصمیم کاملا سیاسی یکباره برخی مسئولان دولت مانند وزیر نفت و رئیس سازمان محیط زیست با حمایت از برخی رسانه‌ها با رسانه‌های خارج‌نشین اعلام کردند بنزین تولیدی توسط ریفورمیت مجتمع های پتروشیمی سرطان زاست! ادعایی که ورود کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بی پایه بودن آن را ثابت کرد.
ولی ظاهرا برای برخی از مسؤولان دولتی لذتی که در واردات بنزین حتی پاتیلی وجود دارد در تولید بنزین در داخل کشور نیست به همین دلیل از سال 92 تا کنون ایران اقدام به واردات بنزین می کند. هر چند که مشخص شد بنزین وارداتی نیز نتوانسته است از آلودگی هوای کلانشهری همچون تهران بکاهد.
*آلودگی‌هوای این روزهای تهران ناشی از چیست؟
اما هوای امروز تهران (29 دی ماه سال 95) نیز نشان می دهد که بنزین وارداتی هم نتوانسته است هوای تهران را پاک کند.
روزی که رئیس سازمان محیط زیست تصمیم گرفت به جای مصرف بنزین تولید داخلی، بنزین مصرفی مردم توسط وزارت نفت از خارج وارد شود و یا به نوعی این وزارتخانه را مجبور به واردات آن کرد و علت این تصمیم خود را آلودگی بنزین تولیدی در داخل کشور عنوان و مدعی شد، این بنزین که با ریفورمیت پتروشیمی ها تولید می شود سرطان زا است.
پس از قطع دریافت ریفورمیت پتروشیمی‌ها توسط شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران به یکباره از سوی سازمان محیط زیست اعلام شد، هوای کشور و مخصوصا کلانشهری همچون تهران بسیار پاک شده است.
این در حالی است براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، هوای ایران یکی از آلوده ترین‌ها در جهان (با 127میلی گرم در هر سانتی متر مکعب در سال 2010) دوازدهمین کشور آلوده جهان و چهار شهر ایران در بین 10 شهر آلوده جهان قرار دارند که این شرایط از سال 2010 وخیم تر شده است.
این گزارش اضافه می‌کند، ایران سالانه حدود یک میلیارد و 600 میلیون بشکه سوخت معادل نفت مصرف می‌کند که از این مقدار سهم گاز طبیعی یک میلیارد و 132 میلیون بشکه معادل نفت است. تولید گاز طبیعی بازاریابی شده در ایران سالانه حدود 180 میلیارد متر مکعب است که اصلی‌ترین دلیل آلودگی هوای ایران تغذیه نیروگاه‌ها با نفت کوره و گازوئیل است و پس آن خودروهای فرسوده در رفت‌وآمد که بخش اعظمی از ان در ناوگان حمل و نقل عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد و استفاده از بنزین نیز در جایگاه های بعدی قرار گرفته است.