نشست سران هفت کشور صنعتی جهان در ایتالیا و موضع‌گیری مخالف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در این نشست اثرات خود را برجای گذاشته است. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در مونیخ سرخوردگی خود را از برخورد هیأت آمریکایی در نشست جی 7 چنین ابراز کرد: «زمانی که ما می‌توانستیم به‌طور کامل به دیگران تکیه کنیم به پایان رسیده است.» مرکل با اشاره به موضع‌گیری ترامپ و همچنین خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تأکید کرد: «ما اروپایی‌ها باید سرنوشتمان را واقعاً در دست خودمان بگیریم.» او در عین حال گفت، این طبیعی است که مناسبات دوستانه کشورش با آمریکا و بریتانیا حفظ خواهد شد. همچنین در صحبت‌هایش به مسأله توافق نامه پاریس هم اشاره کرده و گفته است در نشست سران گروه هفت بحثی جنجالی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، انجام شده و دیگر اعضا تلاش کرده‌اند که ترامپ را قانع کنند به توافق‌نامه اقلیمی پاریس پایبند باشد. پائولو جنتیلونی، نخست‌وزیر ایتالیا و میزبان نشست سران هفت کشور صنعتی نیز گفته است ترامپ هنوز حاضر نیست که از توافق‌نامه پاریس حمایت کند. جنتیلونی گفت: دیگران همه تعهد کاملشان به توافق پاریس را اعلام کرده‌اند. ما مطمئنیم که آمریکا هم پس از تأمل به این نتیجه می‌رسد که پایبند توافق باشد. ترامپ در دوران تبلیغات انتخاباتی گفت که آمریکا را از توافق پاریس برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خارج خواهد کرد. رئیس‌جمهور آمریکا هنوز اقدامی در این‌باره انجام نداده است. به گزارش خبرگزاری صداوسیما وی در این نشست از تسلیم شدن در برابر فشار متحدان برای حمایت از این توافقنامه تاریخی خودداری کرد. ترامپ پیش‌تر هشدارها درباره گرم شدن کره زمین را جعلی و دروغ خوانده بود.

کاخ سفید هنوز به درخواست‌ها برای اظهار نظر درباره این گزارش واکنشی نشان نداده است. با این همه گفته می‌شود قرار است قبل از اعلام تصمیم نهایی ترامپ درباره معاهده پاریس، یک رشته نشست‌هایی با مدیران ارشد اجرایی شرکت‌های انرژی و نیز شرکت‌های بزرگ دیگر درباره توافقنامه آب و هوایی پاریس برگزار شود. در هر حال گفته می‌شود اکراه ظاهری رئیس جمهور آمریکا در پایبندی به نختسین توافقنامه جهانی الزام آور درباره آب و هوا که به امضای 195 کشور جهان رسیده، به روشنی خشم آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان را بر انگیخته است. آقای مجید شفیع‌پور، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در این‌باره می‌گوید: به هیچ وجه به لحاظ قانونی و طبق سند توافق‌نامه پاریس امکان گذاشتن شرط از سوی آمریکا برای تعهد به این معاهده وجود ندارد چون پذیرش این توافق‌نامه بدون شرایط توسط کشورها صورت می‌گیرد که ایالات متحده نیز با همین رویه به آن پیوسته است و امکان گذاشتن شرط از سوی این کشور وجود ندارد. وی به ایسنا گفت: اگر تصمیم آمریکا خروج از توافق‌نامه پاریس باشد، زودترین زمانی که درخواست این کشور می‌تواند در کنوانسیون تغییرات آب و هوا بررسی شود اواخر آبان ماه سال 96 است و در صورت موافقت اعضا بررسی این درخواست حداقل چهار سال به طول می‌انجامد تا آمریکا بتواند فرآیند خروج خود از توافق‌نامه را طی کند. در صورت انتخاب ترامپ برای دومین بار به عنوان رئیس جمهور آمریکا، او در نیمه عمر دولت بعدی می‌تواند خروج از توافق‌نامه و کنوانسیون تغییر آب‌و‌هوا را عملی کند.

این بحث‌های متمادی درباره توافق نامه پاریس و تمایل آمریکا برای خروج احتمالی از آن در حالی است که دولت یازدهم در این دوره به این توافق‌نامه پر اما و اگر پیوسته است در صورتی که هیچ اجبار خاصی برای این مسأله وجود نداشته است و همان‌طور که مسوولان مرتبط با این موضوع عنوان می‌کنند، بیرون آمدن از این توافق علاوه بر تبعات سیاسی به زمان طولانی مدتی نیاز دارد. همان زمان درباره پیوستن ایران به این توافق نامه نقدهای فراوانی از سوی صاحب‌نظران منتشر شد که بسیاری از این نگرانی‌ها همچنان وجود دارند. متأسفانه این توافق خیلی با عجله به تصویب رسید در‌حالی‌که نیاز به بررسی‌های بیشتر در محافل علمی و پژوهشی و حتی سیاسی کشور دارد. معاهده‌ای که زندگی مردم را به واسطه تأثیرگذاری بر اقتصاد و زیرساخت‌های اقتصادی کشور، تحت تأثیر قرار خواهد داد. سخنان معاون بین‌الملل سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران نیز در رابطه با سازوکارهای اجرایی این توافق قابل توجه است. به گزارش تبیین، وی می‌گوید: سازوکارهایی در این ارتباط پیش‌بینی شده است که مکانیسم آن موسوم به مکانیسم نرم است. رژیم پایبندی بر این تعهدات بدین ترتیب است که این کشورها را شناسایی و مورد سرزنش افکار عمومی قرار دهیم که همین کار، باعث اشتیاق کمتر جامعه جهانی برای همکاری با آنها خواهد شد. این مکانیسم به مکانیسم name, shame and blame معروف است، اینکه نام کشورهایی را که به تعهدات خود عمل نکرده‌اند بیاورند، آنها را شرمنده و سپس سرزنش کنند که سرزنش‌ها می‌توانند از جنس تحریم‌ها باشند. لذا به نظر می‌رسد که این گزاره که به صرف داوطلبانه بودن و نبود هیچ نامی از تحریم و تنبیه، زمینه برای این اقدامات به‌صورت حقوقی نیز وجود نداشته باشد، گزاره‌ای غلط و مخدوش است.

منبع: صبح نو