به گزارش مشرق، سایت خبری-اینترنتی «راس بالت» نوشته است: «پیش بینی ها در مورد اینکه همه قدرتهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی تحت لوای مبارزه با گروه تروریستی داعش به دنبال منافع خود هستند، در مجموع درست از آب درآمده است. مناقشه نظامی و سیاسی در منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس شدت یافته که می توان آن را آغاز مرحله شدید مبارزه بر سر میراث داعش در خاورمیانه نامید. در عین حال «جنگ همه علیه همه» بعد از یک سری حوادث به جنبش درآمده است که از جمله آنها می توان از حملات متعدد نیروی هوایی آمریکا به نیروهای دولتی سوریه و متحدانش، قطع روابط دیپلماتیک برخی کشورهای عربی با قطر که عملا از سوی روسیه، ایران و ترکیه حمایت می شود را نام برد. »
"میخائیل ماگید" کارشناس مسائل خاورمیانه در مصاحبه اختصاصی با «راس بالت» بدین ترتیب به تشریح روند اوضاع کنونی در منطقه و اینکه نتیجه در نهایت چه خواهد شد، پرداخته است.
به عقیده وی، یکی از مهمترین حوادث در منطقه، شدت یافتن تهاجمات شبه نظامیان شیعه به گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق است. شهر موصل عراق که تا پیش از این تحت کنترل داعش بود، در حال آزادسازی کامل است. ارتش عراق در تلاش است تا چند محله باقی مانده از شهر را هم آزاد کند و در این عملیات شبه نظامیان شیعه نقش مهمی دارند. این شبه نظامیان که به «نیروهای بسیج مردمی» شهرت یافته‌اند در مرز عراق و سوریه هم در حال اجرای عملیات شدیدی علیه مواضع داعش هستند.
به گفته ماگید، مقامات بغداد روی این نیروها که شبه نظامیان داوطلب شیعه هستند و از لحاظ قدرت نظامی و گستردگی آن، بزرگترین نیروها در عراق محسوب می شوند، تکیه زیادی دارد و در مبارزه با داعش از آنها استفاده می کند. ولی مسئله مهم این است که بعد از پیروزی بر داعش، بخش عظیمی از کشور عراق تحت کنترل این نیروها قرار خواهد داشت و این به معنای آن است که تزلزل دولت کنونی عراق بین آمریکا و ایران، تقریبا از بین می رود. این مسئله همچنین به منزله آن خواهد بود که نفوذ ایران در منطقه افزایش خواهد یافت. بعید نیست که این نیروها حتی برای کمک به نیروهای دولتی سوریه و نظامیان ایرانی به کشور همسایه، یعنی سوریه هم اعزام شوند.
وی می افزاید، اوضاع در سوریه کمی متفاوت است. در آنجا نیروهای بشار اسد با کمک نظامیان ایرانی در حال مبارزه جدی با وهابیون داعشی هستند. در اینجا باید نگاهی هم به سیاست "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا در خاورمیانه انداخت. آمریکا به دنبال ایجاد «ناتوی عربی» در منطقه است و کوه عظیمی از تسلیحات نظامی به عربستان سعودی که از قدرت گرفتن ایران هراس دارد، فروخته است. هدف واشنگتن این است که همه نیروهای عرب را علیه تهران بسیج کرده و از آنها حمایت کند. این اوضاع را می توان «مبارزه بر سر میراث باقی مانده از داعش» نامید.
خلاء قدرت بوجود آمده در عراق و سوریه
ماگید در پاسخ به این سئوال که «پس ایران را باید یک ابرقدرت در منطقه دانست که برای غلبه بر آن همه قدرتهای عرب باید با هم متحد شوند؟ » گفت: «من به این مسئله به گونه دیگری نگاه می کنم. در نتیجه حوادث چند ساله اخیر دولت‌های مرکزی در عراق و سوریه بسیار ضعیف شده‌اند. آنها در اصل، از لحاظ ملیتی عرب، دیکتاتور، مرکزگرا و دارای سیاست غیردینی و تک حزبی بودند که دولت کنترل کامل بر اقتصاد دارد. در واقع رژیم‌های سابق در سوریه را می توان اتحاد جماهیر شوروی در نوع عربی آن نامید. ولی بعد از سقوط دولت صدام و تضعیف دولت بشار اسد در نتیجه جنگ داخلی، این مسئله هنوز مشخص نیست که چه نیروهایی، کدام کشور و با چه ایدئولوژی، خلاء قدرت در عراق و سوریه را پر خواهد کرد. از سوی دیگر کردهای ساکن عراق، سوریه و ترکیه، وخامت اوضاع در منطقه را بعنوان امکانی برای ایجاد دولت مستقل کردستان ارزیابی کرده اند. آمریکا، عربستان سعودی و قطر هم تلاش می کنند نفوذ خویش در منطقه را افزایش دهند. داعش برای مدتی این خلاء قدرت را پر کرد، ولی با مقابله همه قدرتهای منطقه مواجه شد و اکنون نیز دیگر قدرت خود را از دست داده است و اکنون سئوال اینجاست که این خلاء در نهایت چگونه پر خواهد شد. »
این شرق شناس افزود، در این بین ما شاهد هستیم که آمریکا از شبه نظامیان کرد در سوریه هم حمایت می کند و نیروهای آمریکایی و کرد در تلاش برای آزادسازی شهر رقه، پایتخت داعش در سوریه هستند. در این منطقه حدود ۳۰ هزار نیروی کرد و شبه نظامیان عربی که دارای روابط دوستانه با آنها حضور دارند و البته با کمک نیروهای ویژه آمریکایی در حال جنگیدن با داعش هستند. در این شرایط ارتش سوریه نیز به سمت مرز عراق در حال پیشروی است و هدف دمشق آن است تا با دولت‌های شیعه عراق و ایران، و البته جنبش حزب الله لبنان، یک اتحاد تشکیل دهد. البته ارتش سوریه، به همراه متحدانش از ایران و حزب الله، در جبهه های دیگر خاک سوریه، از جمله در مناطق شمالی نیز در حال جنگیدن هستند. آنها تاکنون مشکل خاصی با شبه نظامیان کردی که در حال مبارزه با داعش هستند، نداشتند، البته مشارکت کردها با آمریکایی ها، وضعیت را کمی تغییر داده است.
درگیری نظامی آمریکا با «روسیه و ایران» بعید نیست
به عقیده ماگید، مسئله مهم آن است که مقامات دمشق و ایران، مخالف عملیات مشترک کردها و آمریکا برای آزادسازی رقه هستند. آنها حضور آمریکا در خاک سوریه را غیرقانونی می دانند. با توجه به اینکه ترامپ بشدت تمایلات ضدایرانی دارد و همچنین در داخل آمریکا هم با مشکلات داخلی جدی مواجه است، بنابراین رئیس جمهوری آمریکا ممکن است دست به حملات گسترده‌ای به نیروهای بشار اسد بزند، همانطور که تاکنون چند بار این مسئله را امتحان کرده است. بدین ترتیب نمی توان بروز درگیری نظامی بین آمریکا از یک سو و از سوی دیگر، ایران و روسیه که از بشار اسد حمایت می کنند را چندان بعید دانست.
وی گفت، نیروها در خاورمیانه را نمی توان به سادگی صرفا به دو ائتلاف «ایران، روسیه، سوریه، عراق، ترکیه، قطر و حزب الله» در مقابل «آمریکا، عربستان سعودی، کردها و گروههای مخالف مسلح سوری» تقسیم کرد و اوضاع پیچیده تر از اینهاست.
ماگید سیاست روسیه در خاورمیانه و اینکه مسکو در آنجا به دنبال چیست را نامشخص نامیده و یادآور شد که شاید هدف روسیه از حضور در این مناقشه، معامله بر سر سوریه و اوکراین باشد، هرچند این مسئله نیز تاکنون ثابت نشده، در عوض ما شاهد هستیم که مسکو به خاطر مشارکت خود با دولت سوریه و ایران، اکنون درمعرض تشدید تحریمهای آمریکا علیه این کشور قرار گرفته است.
وی در مورد ترکیه نیز یادآور شد که نمی توان اتحاد ساده بین مسکو و آنکارا را باور کرد. مسئله احتمالا بر سر مذاکرات بر سر تقسیم سوریه به مناطق نفوذ ترکیه و روسیه است. در مورد بحران بوجود آمده پیرامون قطر هم، روسیه احتمالا به دنبال استفاده از وضعیت بوجود آمده برای رسیدن به توافقاتی با مقامات دوحه باشد.
آمریکا به دنبال محدود کردن نفوذ ایران در منطقه است
این کارشناس روس افزود: «از سوی دیگر آمریکا نیز در منطقه روی متحدین مرسوم خود، در وهله نخست اسرائیل، تکیه کرده است و اگر چند عملیات هوایی به نیروهای سوریه و حزب الله را کنار بگذاریم، سعی دارد دخالت مستقیمی در اوضاع نداشته باشد. متحدین دیگر آمریکا در منطقه، کشورهای حوزه خلیج فارس و در راس آنها عربستان هستند. واشنگتن با حمایت از آنها، از یک سو کشورهای سنی عرب را علیه ایران متحد کرده و بطور همزمان هم صنایع نظامی آمریکا را تقویت می کند. مصر و اردن دو کشور عرب سنی دیگر هم از متحدان دیگر واشنگتن هستند. در مجموع هدف آمریکا، محدود ساختن نفوذ ایران در منطقه است.
ماگید یادآور شده است که در این بین عراق مسئله خاص و جداگانه‌ای است. دولت شیعه عراق بشدت وابسته به کمک نظامی آمریکاست و از سوی دیگر از لحاظ ایدئولوژی به طرف ایران تمایل دارد و به همین دلیل بین واشنگتن و تهران، متزلزل است. مواضع ترکیه کمی پیچیده تر از این است. اردوغان بلندپروازی، احیای قدرت عثمانی در منطقه را در سر می پروراند. علاوه بر این بشدت با قدرت گرفتن کردها در منطقه مخالف است. از سوی دیگر ترکیه عضو ناتو و متحد آمریکا نیز هست، ولی سعی دارد سیاست مستقلی از آنها را دنبال کند. در واقع آنکارا همواره بین آمریکا، روسیه، ایران و کشورهای خلیج فارس، در حال مانور دادن است و با توجه به منافع خاص خود در مسائل موضع گیری می کند.
این شرق شناس در مورد بحران بوجود آمده در روابط قطر و برخی کشورهای عربی نیز گفت: قطر برغم وسعت بسیار کم خود، دارای نفوذ زیادی در منطقه است و سیاست مستقلی را، بخصوص در روابط خویش با ایران دنبال می کند و بحران بوجود آمده هم به این مسئله بر می گردد و چندان هم دور از انتظار و عجیب نیست و کشورهای حوزه خلیج فارس دیر یا زود به مواضع دوحه واکنش نشان می دادند.