به گزارش مشرق، همه پرسی استقلال در منطقه کاتالونیا اسپانیا یکشنبه با تعرفه هایی که به دو زبان کاتالانی و اسپانیولی بود برگزار شد اما این همه پرسی مانند همه پرسی کردستان آرام نبود. نیروی پلیس اسپانیا برای عدم برگزاری همه پرسی جدایی کاتالونیا از این کشور اقدامات ضربتی مختلفی انجام داده که یکی از این موارد پلمپ حوزه‌های رای گیری در این منطقه بوده است.
در همین رابطه نیروهای پلیس اقدام به جمع آوری صندوق های اخذ رای از برخی از شعب کرده اند. درگیرهای مختلفی هم میان پلیس و رای‌دهندگان ایجاد شد که سبب زخمی شده عده‌ای در این رویداد تاریخی شد.
دولت مرکزی اسپانیا مخالف برگزاری این همه پرسی است و به همین دلیل با اعزام پلیس ملی به این منطقه، تلاش می کند از برگزاری همه پرسی جلوگیری کند اما در مقابل، دولت منطقه کاتالونیا ضمن اصرار بر برگزاری همه پرسی، از آن دفاع می کند.
همزمان درگیری میان پلیس دولت مرکزی و حامیان همه پرسی در نقاط مختلف شهر بارسلون بالا گرفت که طبق اعلام دولت محلی کاتالونیا در این اعتراضات بیش از ۴۶۰ تن زخمی و تعدادی بازداشت شدند. پلیس همچنین از گلوله های پلاستیکی استفاده کرده است.
دولت منطقه کاتالونیا اعلام کرده بیش از ۹۰ درصد از ۲,۲۶ میلیون نفری که در همه‌پرسی شرکت کردند به استقلال از اسپانیا رای دادند اما نخست وزیر اسپانیا، همه پرسی استقلال منطقه کاتالونیا را مسخره بازی، غیرقانونی و نامشروع توصیف کرد.
بارسلونا و استقلال؟!
بارسلونا را باید نماد فوتبالی کاتالان ها دانست. مسئولان این باشگاه هم خود را یک کاتالانی اصیل می دانند اما این حمایت بی شائبه از همه پرسی ممکن است برای آنها گران تمام شود.
گرچه شایعاتی در مورد حضور بلوگرانا در سری آ، لیگ برتر و لاشامپیونه مطرح شده اما در ابتدای ماه جاری نایب رئیس بارسا اعلام کرد که این تیم تحت هر شرایطی در لالیگا باقی خواهد ماند و آنها نیز مانند اسپانیول در لیگ اسپانیا شرکت خواهند کرد.
اما خاویر تباس رئیس لالیگا در این خصوص نظر دیگری دارد. تباس گفت: "اگر فرآیند استقلال کاتالونیا انجام شود دیگر این بارسلونا نیست که انتخاب می کند قرار است در کدام لیگ بازی کند."
همچنین گابریل روفیان، عضو کنگره اسپانیا برای حزب چپ جمهوری خواه کاتالان در این خصوص گفت: "ادامه حضور بارسلونا در لالیگا شرایطی بدتر از حضور موناکو در لاشامپیونای فرانسه ایجاد نخواهد کرد."
علاقه آبی اناری ها به استقلال به حدی است که شماری از فوتبالیست های معروف از جمله پیکه در همه پرسی شرکت کردند و به نفع استقلال رای دادند. پیکه پس از آن در توئیتر خود نوشت:« اتفاقات امروز شرم آور هستند و تصاویر،به خودی خودبیانگر همه چیز است وی همچنین گفته اگر اسپانیا با منِ کاتالان مشکل دارد، از تیم ملی خداحافظی می کنم
ژاوی هرناندز، کاپیتان سابق بارسا که اکنون برای السد قطر بازی می کند نیز در پیامی ویدیوئی واکنشی مشابه با پیکه نسبت به اقدامات پلیس اسپانیا نشان داد.
ماجرا از کجا شروع شد؟
استقلال‌طلبییاجدایی‌طلبی کاتالان، جنبشی سیاسی، متأثر از ناسیونالیسم کاتالان است که هوادار استقلالکاتالونیایا به اصطلاحسرزمین‌های کاتالانازاسپانیاوفرانسهاست. استقلال‌طلبی کاتالان مبتنی بر این نظریه‌است که کاتالونیا یک ملت مشتق از تاریخ، زبان و فرهنگ خود است.
آغاز جنبش به اوایل قرن ۲۰ که برخیاحزاب سیاسیخواهان استقلال کامل از اسپانیا شدند بر می‌گردد.
بحث استقلال کاتالونیا از اسپانیا پیشینه تاریخی بسیار گسترده‌ای دارد و این همه‌پرسی تنها نشان می‌دهد که با گذشت سال‌ها از آغاز تلاش‌های استقلال‌طلبان در این زمینه، عزم مردم این منطقه هنوز هم تا چه اندازه جدی است. برگزاری همه‌پرسی اخیر بهانه‌ای شد تا به پیشینه تاریخی منطقه کاتالونیا و موضوع استقلال آن، نگاه دوباره‌ای داشته باشیم.
"کاتالونیا" منطقه‌ای ثروتمند و خودمختار در شمال شرق اسپانیاست که طبق "اساسنامه خودمختاری"
خود، وضعیت یک "کشور" را دارد. این منطقه شامل چهار استان "بارسلونا"، "گیرونا"، "لییدا" و "تاراگونا"ست. "بارسلونا" پایتخت و بزرگ‌ترین شهرستان کاتالونیا، دومین شهرستان اسپانیا از نظر وسعت، و مرکز یکی از بزرگ‌ترین مناطق شهری در اروپا محسوب می‌شود. کاتالونیا از نظر جغرافیایی، توسط فرانسه و کشور کوچک "آندورا" در شمال، دریای مدیترانه در شرق، و مناطق خودمتار "آراگون" و "والنسیا" به ترتیب در غرب و جنوب احاطه شده است. زبان‌های رسمی مردم این منطقه شامل کاتالان، اسپانیایی و آرانی می‌شود.
بسیاری از تاریخدانان کاتالان، اولین جنبش‌های استقلال‌طلبانه در این منطقه را به سال‌های حدود ۱۶۴۰ مرتبط می دانند، زمانی که "شورش کاتالان" یا "جنگ دروگرها" بین سال‌های ۱۶۴۰ تا ۱۶۵۹ توانست معادلات منطقه کاتالونیای آن زمان را متحول کند، اما این انقلاب نتوانست منجر به اولین "جمهوری کاتالان" شود. طی جنگ بعدی، یعنی "جنگ وراثت اسپانیا" که بین سال‌های ۱۷۰۱ تا ۱۷۱۴ و بر سر جانشینی چارلز دوم پادشاه اسپانیا درگرفت، کاتالان‌ها باز هم امیدوار بودند که نهادهای حکومتی، خود را از بحرانی که اسپانیا به آن دچار شده بود، حفظ کنند. در حالی که بوربن‌ها در فرانسه مدعی تاج و تخت اسپانیا شده بودند، کاتالان‌ها حاضر شدند ضمن تلاش برای استقلال از اسپانیا، تحت حاکمیت فرانسه نیز نروند.
در اوایل قرن بیستم، "انریک پرات د لا ریبا" یکی از نخستین سیاستمدارانی که در ایجاد ملی‌گرایی کاتالان‌ها نقش داشت، شوراهای منطقه کاتالونیا را با هم متحد و ساختار حکومتی این منطقه را مدرن کرد. در مفهوم مدرن، اولین حزب سیاسی که خود را "طرفدار استقلال" توصیف می‌کرد، بین دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در کاتالونیای اسپانیا تشکیل شد. اصلی‌ترین حزب جدایی‌طلب ایجاد شده در آن زمان، حزب "استات کاتالا" و شاخه‌ای از آن موسوم به "باندرا نگرا" بود.
جنبش‌های استقلال‌طلبانه در کاتالونیا در دوره معاصر نیز ادامه پیدا کرد. پایگاه خبری "آرا او مای" مستقر در کاتالونیا که اخبار رفراندوم اسکاتلند را نیز به طور کامل پوشش داده بود، می‌نویسد که در جنگ جهانی اول، سربازان کاتالان هنگام جنگ در کنار نیروهای متفقین، پرچم حامیان استقلال را با خود به دوش می‌کشیدند. در سال ۱۹۲۸، کاتالان‌هایی که پس از کودتای سال ۱۹۲۳ در اسپانیا، به کوبا تبعید شده بودند پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری کاتالان را نوشتند، این سند پیش‌نویس هم اکنون در دسترس است. پس از جنگ داخلی اسپانیا، اعضای حزب استات کاتالا به همراه گروه جدایی‌طلب "نوسالترس سولس"، جبهه ملی کاتالونیا را تأسیس کردند که به حزب اصلی طرفدار استقلال کاتالونیا از اسپانیا تبدیل شد.
با این حال، می‌توان گفت که جنبش استقلال کاتالونیا در معنای معاصر خود در دهه ۱۹۶۰ و با تأسیس "حزب سوسیالیست آزادی ملی" متولد شد. از آن زمان، جنبش استقلال شیوه‌های سیاسی چپ‌گرایانه را در پیش گرفت و تمرکز خود را از "استقلال کاتالونیا" معطوف به استقلال "کشورهای کاتالان" کرد. اصطلاح کشورهای کاتالان برای اشاره به کشورهایی استفاده می‌شود که زبان کاتالان در آنها صحبت می‌شود، اگرچه در میان این مناطق تنها "آندورا" یک کشور محسوب می‌شود و سایر مناطق، بخش‌هایی از فرانسه، ایتالیا و اسپانیا هستند. بین دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰، حزب سوسیالیست آزادی ملی به چند جناح مختلف تقسیم شد، در عین حال بسیاری گروه‌های دیگر نیز با رویکردی مشابه، ایجاد شدند که از جمله این گروه‌ها، سازمان مسلح "ترا لیور" به معنای "سرزمین آزاد" بود. این گروهک مسلح چند ده حمله را با هدف تشکیل حکومتی مارکسیست در کشورهای کاتالان صورت داد که در طی این حملات شمار زیادی از مردم اسپانیا زخمی شدند و یک نفر نیز کشته شد.
در دهه ،۱۹۸۰ "جنبش دفاع از سرزمین" بزرگ‌ترین گروه سیاسی طرفدار استقلال کاتالونیا بود، اما این جنبش هم تا پایان دهه ۸۰ میلادی به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم شد. در طول دهه ۱۹۹۰، احزاب سیاسی موجود، از جمله حزب جمهوری‌خواه چپ کاتالونیا به تدریج به سمت یک موضع قدرتمندتر طرفدار استقلال پیش رفتند.
طی دهه‌های اخیر، حامیان استقلال کاتالونیا بارها به روش‌های مختلف خواسته مردم این منطقه را به گوش مقامات اسپانیا رسانده‌اند، به این امید که بتوانند آرمان چندصد ساله خود را محقق کنند. پایگاه اینترنتی شورای دیپلماسی عمومی کاتالونیا موسوم به "دیپلکات" درباره اعتراضات سال ۲۰۱۰ در این منطقه و با هدف استقلال از اسپانیا می‌نویسد: "در تاریخ ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۰، علی‌رغم محدودیت‌هایی که اسپانیا برای استقلال کاتالونیا اعمال کرده بود کاتالان‌ها در مرکز بارسلونا تظاهراتی را برگزار کردند. این در حالی بود که دادگاه قانون اساسی اسپانیا آن زمان تصمیمی گرفته بود مبنی بر لغو و یا تصحیح چندین بند از اساسنامه خودمختاری کاتالونیا که سال ۲۰۰۶ در همه‌پرسی و با رأی ۷۳,۹ درصد از رأی‌دهندگان کاتالونیا به تصویب رسیده بود."
اعتراضات سال ۲۰۱۰ یکی از گسترده‌ترین اعتراضات کاتالان‌ها برای استقلال از اسپانیا بود. پلیس محلی تعداد افراد شرکت‌کننده در تظاهرات را حدود ۱,۱ میلیون نفر و سازمان‌دهندگان مراسم، این تعداد را ۱.۵ میلیون نفر تخمین زدند. گاهنامه کاتالونیا به نقل از شهردار بارسلونا گردهمایی مردم را "بی‌سابقه" توصیف کرد و نوشت که این اعتراضات "بدون شک یکی از بزرگ‌ترین اعتراضاتی که تا کنون در کاتالونیا رخ داده، و شاید بزرگ‌ترین تظاهرات در تاریخ این منطقه است." پایگاه خبری "۳۲۴" مستقر در کاتالونیا هم گزارش داد که تظاهرات با بنری رهبری می‌شد که روی آن شعار کاتالان‌ها نوشته شده بود: "ما یک ملت هستیم. خودمان تصمیم می‌گیریم."
رهبران ملی‌گرا در اسپانیا معتقدند تظاهرات ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۰ تأثیر شگرفی بر روابط بین کاتالونیا و اسپانیا گذاشت. ۲۸ نوامبر همان سال، انتخابات دولتی کاتالونیا برگزار شد و "آرتور ماس" رئیس کنونی منطقه خودمختار کاتالونیا برای این سمت انتخاب شد. سال ۲۰۱۱ انتخاباتی عمومی در اسپانیا برگزار شد و در این انتخابات هم "حزب مردم" توانست اکثریت کرسی‌های پارلمان را از حزب سوسیالیست برباید.
رفراندوم کاتالونیاپایگاه اینترنتی "بیک" مستقر در بارسلونا شهرداری چند کاتالونیا می‌نویسد که چندین منطقه زیرمجموعه کاتالونیا در واکنش به تظاهرات سال ۲۰۱۰ گرد هم آمدند تا انجمن شهرداری‌های حامل استقلال را تشکیل دهند، سازمانی که رسماً در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱ تأسیس شد و هدف آن متحد کردن سازمان‌های محلی با هم برای پیشبرد و دفاع از حقوق ملی کاتالونیا و حق مردم این منطقه در تعیین سرنوشت خود است.
سال ۲۰۱۲ نیز سالی تعیین‌کننده برای کاتالونیا بود. ۱۹۷ شهر کاتالان در این سال، خود را منطقه آزاد کاتالان معرفی کردند و گفتند که "قوانین و مقررات اسپانیا تنها در اسپانیا معتبر است، بنابراین این شهر منتظر تصویب قوانین و مقررات جدید از سوی دولت و پارلمان کاتالونیا می‌ماند." اما این تنها اتفاقی نبود که در سال ۲۰۱۲ افتاد. تظاهرات سال ۲۰۱۲ استقلال کاتالان‌ها، که توسط مجلس ملی کاتالونیا سازمان‌دهی‌شده بود، بر این تأکید داشت که کاتالونیا باید به یک دولت مستقل در اتحادیه اروپا تبدیل شود. شعار تظاهرات این بود: "کاتالونیا، دولتی جدید در اروپا." تعداد شرکت‌کنندگان در تظاهرات را این بار گزارش پلیس محلی بارسلونا و وزارت داخله کاتالونیا حدود ۱,۵ میلیون نفر و سازمان‌دهندگان در حدود ۲ میلیون نفر برآورد کردند.
به گزارش بسیاری از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های اسپانیایی از جمله "سمانا"، "لاوان‌گاردیا"، "۳۲۴"، و "گارا" این تظاهرات "تاریخی" بزرگ‌ترین راهپیمایی اعتراضی در تاریخ کاتالونیا از زمان بازگشت دموکراسی به اسپانیا در دهه ۱۹۷۰ میلادی بود و توانست همه تجمعات بزرگ، از جمله تظاهرات سال ۲۰۱۰ را در آمار شرکت‌کنندگان پشت سر بگذارد. تظاهرات سال ۲۰۱۲ در دستور کار سیاسی کاتالونیا تأثیر زیادی گذاشت و بحث در مورد حق برگزاری همه‌پرسی در مورد استقلال کاتالونیا را دوباره مطرح کرد. این بحث‌ها تا جایی پیش رفت که در مورد امکان تشکیل یک دولت مستقل در کاتالونیا و سپس ورود این دولت به اتحادیه اروپا نیز نظریه‌ها و گفتگوهایی تشکیل شد.
سال ۲۰۱۳ همچنین شاهد کمپینی بود که با نام "راه کاتالان" یا "راه کاتالان به سوی استقلال" شناخته می‌شود. راه کاتالان، یک زنجیره انسانی ۴۸۰ کیلومتری در حمایت از استقلال کاتالونیا از اسپانیا بود. به گزارش وزارت داخله کاتالونیا، در این زنجیره انسانی که توسط انجمن ملی کاتالونیا و در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۳ مصادف با روز ملی کاتالونیا در این منطقه برگزار شد، در حدود ۱,۶ میلیون نفر شرکت داشتند. این تظاهرات بر اساس مسیر تاریخی "ویا آگوستا" یا "ویا هرکولا"، از منطقه کوچک "ل پرتو" در شهر "والسپیر" فرانسه تا منطقه "آلکانا" در شهر "مونسیا"ی اسپانیا کشیده شده بود.
طبق یک نظرسنجی از Centre d'Estudis d'Opinió CEO وابسته به دولت کاتالونیا در خصوص حمایت از استقلال نتایج زیر به دست آمده است که نشان می دهد با گذر زمان از کسانی که رای نمی دهند و مخالفان استقلال کم شده و به موافقان استقلال اضافه می شود:
به نظر می رسد، فضای رژیم فرانکو بر مردم و فرهنگکاتالانمنجر به محبوبیت یافتن این جنبش شد. اخیراً افزایشی در شمار حامیان آن پدید آمده و همه‌پرسی‌های غیررسمی در شهرداری‌های کاتالونیا برای آن برگزار شده‌است.
اظهارات مخالفان و موافقان
ماریانو راخوی،نخست وزیر اسپانیا:
امروز شاهد همه‌پرسی نبودیم بلکه شاهد تقسیم کشور و ناکارآمد کردن دولت بودیم. همه‌پرسی امروز علیه دموکراسی و مشروعیت بود.اکثر ساکنان منطقه کاتالونیا تمایلی به مشارکت در همه‌پرسی نداشتند. سران کاتالونیا می دانند که این همه‌پرسی غیرمشروع است اما آن را برگزار کردند
کارلوس پوجدمون، ،رهبر کاتالونیا:
شهروندان کاتالونیا در این روز رنج و امید، حق داشتن حکومتی مستقل به شکل یک جمهوری را به دست آوردند.اتحادیه اروپادیگر نباید تعرض‌های رخ‌داده علیهحقوق بشردر جریان برگزاری این همه‌پرسی را با یک رویکرد دیگر مورد نظر قرار دهد.دولتاسپانیاامروز فصل شرم‌آوری در روابط خود با کاتالونیا رقم زد.
شهروندان کاتالونیا اکنون حق داشتن یک حکومت مستقل را به دست آورده‌اند. دولت من در چند روز آینده نتایج رأی گیری را تحویل پارلمان کاتالان که محل تبلور حق حاکمیت مردم ماست، خواهد داد تا بتواند در راستایقانونهمه‌پرسی عمل کند.
رافائل ریبو، دادآور منطقه کاتالونیا:
درباره تاکتیک‌های دولت مرکزی اسپانیا برای جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی استقلال کاتالونیا به نهادهای اروپایی از جمله شورای اروپایی شکایت خواهیم کرد.
نیروهای دولت مرکزی اسپانیا برای جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی از تاکتیک‌های غیرمتناسب و خشونت‌آمیز علیه شهروندان استفاده کرده‌اند.دولت اسپانیا «احترام اندکی برای حقوق بشر قائل شده است.
پپ گواردیولا؛سرمربی سابق بارسلونا و از مدافعان استقلال
ما نمی خواهیم آنها فکر کنند ما از اسپانیا بیزار هستیم، زیرا این کشور دارای ادبیات، ورزش و شهرهایی شگفت انگیز است. اما باید درک کرد که بخشی از جمعیت این کشور علاقمندند خودشان در مورد آینده خودشان تصمیم گیری کنند.
اسپانیا سعی خواهد کرد تا واقعیت را پوشش ندهد، اما بقیه رسانه های دنیا آن را نشان خواهند داد. من در نشریه ال پایس خواندم که نیروهای پلیس مصدوم شده اند؛ اما آیا این اتفاقات با رای مردم رخ داده است؟
این بدان معنی است که مخالفان با گلوله های لاستیکی آسیب دیده اند که در کاتالونیا غیرقانونی است. آنها باعث شکستن دست یک زن شده اند و تصاویری از این درگیری ها منتشر شده که غیرقابل انکار است.
چرا ما بیشتر شبیه بریتانیایی نیستیم که برای قرون زیادی دموکراتیک شده است؟ همچنین با عدم رای گیری ما در نهایت از نیت مردم این ایالت آگاه نخواهیم شد. من نیز اگر بودم دوست نداشتم بازی برگزار شود یا حداقل نباید پشت درب های بسته انجام می شد.
جمع بندی
حسین دهباشی در مورد اینچنین همه پرسی ها نظر جالب توجهی دارد. به نظر وی چه موضوع همه پرسی کردستان باشد یا کاتالونیا، جهت تعیین سرنوشت یک منطقه، آرای همه مردم کشورِ مادر ملاک است، نه‌فقط رای ساکنانِ آن استان خاص که طبعا مجموع جمعیت‌شان در برابر جمعیت کل کشور، اقلیتی کوچک است.
زیرا یک‌قطعه از سرزمین اصلی (مثلا یک‌استان) چونان ملک مُشاع در مالکیٓتِ مُشترکِ همه اتباع کشور است. ولو ساکن آن قطعه نباشند. برای مثال نفت خوزستان تنها متعلق به خوزستانی ها نیست و یک یزدی هم در آن سهم دارد به همان اندازه که خوزستانی ها از دریا و طبیعت شمال سهم دارند.
اگر خلاف این نگاه را در مورد همه پرسی ها در نظر بگیریم هر منطقه حاصلخیز در یک کشور می تواند ادعای استقلال کند و این چنین هر روز با یک تجزیه طلبی جدید رو به رو خواهیم شد.
منبع: پایگاه رصد