به گزارش مشرق، مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارای چند روز پیش در حاشیه دیدار با دبیرکل سازمان جهانی گمرک در پاسخ پرسشی مبنی بر اینکه چرا همچنان شاهد قاچاق کالا از مبادی رسمی هستیم، گفته بود: ما از مبادی رسمی قاچاق نداریم.
وی در ادامه با این تحلیل که ممکن است داشته باشیم، اما نام آن قاچاق نیست، تصریح می‌کند، باید تخلف را از قاچاق جدا کرد.
البته کرباسیان تلویحا بیان کرده اگر قاچاقی هم صورت بگیرد با حسابرسی پس از ترخیص آن را مد نظر قرار می‌دهیم. وی گفته است: مثلاً کسی آمد و کالایی را اشتباه اظهار کرد ما سیستمی داریم که تا سه سال می توانیم برویم بررسی کنیم و صحت آن را به دست بیاوریم، مثل کالاهایی که در زمینه خانگی حسابرسی پس از ترخیص انجام دادیم و سیستم ما آن را پیدا کرد.
وزیر اقتصاد از حسابرسی پس از ترخیصی سخن گفته که تاکنون هیچ خروجی و مدرکی دال بر بازستانی حقوق دولت یا مبارزه با قاچاق را ندارد و آنچه نیز در رابطه با شرکت مطرح لوازم خانگی کره‌ای که در سال 95 گزارش داد همچنان بی نتیجه مانده و حتی معاونت حقوقی ریاست جمهوری در نامه‌ای، گمرک را از رسیدگی به آن خلع ید کرد.
نکته اصلی و قابل تامل اظهارات وزیر که در روزهای گذشته نیز با واکنش‌های تند همراه بوده به جمله «قاچاق از مبادی رسمی نداریم!» باز می‌گردد.این جمله توسط وزیر تا حدودی شفاف شده و تفاوت بین تخلف کم اظهاری و قاچاق قائل شده است. بخش دوم آن به «مبادی رسمی» باز می‌گردد.
اگر مراد از مبادی رسمی گمرک، مناطق آزاد، بنادر، بازارچه‌های مرزی، کوله بری و اسکله‌های کوچک باشد قطعا و یقینا اظهارات وزیر اقتصاد از اساس ناصحیح و قابل پذیرش نیست.در صورتی که مبادی رسمی در کلام وزیر، صرفا گمرک بوده باشد، نیز این جمله جای بسی تامل و درنگ دارد و طبق گفته مقامات و مسئولان نباید آن را بر مبنای واقعیت دانست.
اظهارات کرباسیان در دوره وزارت در حالی مطرح شده که گفت‌وگوی خود با یک نشریه را که اردیبهشت ماه سال جاری به عنوان رئیس کل گمرک مطرح کرده بود، از یاد برده است.
وی عنوان کرده بود: به هر حال با وجود اینکه حجم قاچاق کاهش یافته، اما ما همچنان این معضل را برای اقتصاد کشور تهدید می‌دانیم. البته با توجه به نظارت الکترونیک از طریق ایکس-ری و نصب پلمپ‌های الکترونیکی، اتصال سیستمی‌گمرک‌های اجرایی مبدا و مقصد، ایمن‌سازی رویه‌های گمرکی، امکان قاچاق از مبادی رسمی کاهش یافته، چرا که نقش عامل انسانی در فرایندها و ارتباط مشتری با کارکنان به صورت حداقلی است.
این ادبیات بدان معنا است که اولا وجود قاچاق از مبادی رسمی را قبول دارد و در وهله بعد از کاهش آن سخن می‌گوید. چگونه ناگهان بعد از گذشت 6 ماه دیگر قاچاق از مبادی رسمی نداریم؟!در اینکه توان گمرک برای کشف قاچاق افزایش یافته شکی نیست، اما از اساس منکر این موضوع شدن نه تنها تفکری درست، بلکه خطرناک برای مقابله با این پدیده شوم محسوب می‌شود.
علاوه بر این مباحث آبان ماه امسال نیز فرود عسگری رئیس کل گمرک برخلاف اظهارات وزیر اقتصاد که پیشتر معاون کرباسیان بوده است در اظهاراتی ناهماهنگ گفته بود 900 میلیون دلار قاچاق کالا پیش‌بینی پارسال از گمرک بوده است. وی البته ورد انبوه کالای قاچاق از مبادی رسمی را منکر شده بود.
مرداد سال جاری خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا با تایید ورود کالای قاچاق از مبادی رسمی گفته بود کمی بیشتر از 30 درصد از کالای قاچاق در سال 95 از مبادی اصلی بوده که حدود 4میلیارد دلار است.
مرغ وزیر اقتصاد با وجود آمار ستاد نیز یک پا دارد و معتقد است که قاچاق از مبادی رسمی نداریم که فروردین سال سال جاری پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری گفته بود برآوردها حاکی از آن است که سالانه حدود 20 تا 25 میلیارد دلار حجم کالای قاچاق به کشور است که بخشی از آن بعضا از مبادی رسمی کشور صورت می گیرد.
وی در آماری متفاوت از مسئولان ستاد قاچاق کالا عنوان کرد حدود 7 میلیارد دلار از کالای قاچاق کشور که از مبادی رسمی صورت می گیرد از حوزه بحث استثنائات ( از جمله تعاونی مرزنشینان) است. حدود 70 درصد از ارزش واردات کالای قاچاق به کشور از مبادی رسمی صورت می گیرد
رئیس کمیسیون اصل90 یکی از دلایل ورود کالای قاچاق از مبادی رسمی را متوجه امکانات و تجهیزات در گمرک دانست و گفته بود بایستی تجهیزات و دستگاه های دیگر به ویژه در گمرکات تقویت شود. با نظارت دقیق مشخص می شود که کم اظهاری و بد اظهاری وجود دارد.
محمدی با اشاره به شکایت‌های متعدد در کمیسیون اصل90 عنوان کرده بود این شکایات در برخی جاها مربوط به فساد کارکنان و رشوه است.
همچنین یکی از دلایل قاچاق از مبادی رسمی به تعبیر رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به امضاهای طلایی در گمرکات باز می گردد. تاجگردون معتقد است: دولت نمی تواند تمام کار را انجام دهد، لذا بخش خصوصی باید به پای کار می آمد تا در مبادی‌های مختلف بخش خصوصی ایکس ری بگذارد.
این نماینده مجلس از دیگر مشکلات را تعارضات قانونی دانسته و می‌افزاید دولت باید به وظیفه خود در اجرای قانون بپردازد لذا اگر قانون اجرا نشود محکوم است و هر دولتی باید پاسخگوی ضعف های خود باشد.محمدمهدی مفتح دیگر نماینده مجلس با اشاره به ورود کالای قاچاق از مبادی رسمی کشور عنوان می‌کند: درصد قابل توجهی از کالای خارجی در بازار وجود دارد که از مبادی رسمی وارد شده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه با ابراز تاسف از وضعیت نامناسب کنترل ورود کالای قاچاق از مرزهای کشور گفته بود سیستم ایکس ری به طور کامل در کشور وجود ندارد. تمامی واردات از طریق کامیون باید از دستگاه ایکس ری عبور نماید و سازمان گمرک باید این کار را دقیق تر و در تمامی مرزها اجرایی کند.
سال‌ها است که گمرک از نبود دستگاه‌های پیشرفته و دقیق ایکس ری رنج می‌برد و کارشناسان متفق القول به این مسئله تاکید دارند، اما طی این چند سال گمرک نتوانسته خواسته را محقق کند و روند پوشش کالاها با ایکس‌ری‌های پیشرفته بسیار کند پیش می‌رود و سالانه حقوق بیت المال به دلیل اهمال کاری تضییع می‌شود.
در همین باره رئیس سابق سازمان تعزیرات حکومتی آذرماه سال 95 با ارائه گزارشی گفته بود از گردش 1.5 میلیارد دلاری قاچاق دارو در سال خبر داده بود.
جمشیدی سال 94 نیز از جزئیات این تخلف و ورود کالاهای قاچاق از گمرکات پرده برداشته و گفته بود: در بندرشهید رجایی ما حدود 6 هزار کانتینر در شبانه روز واردات و صادرات می‌شود. تنها دستگاه اسکنری که اینها را اسکن می کند 170 مورد را می تواند اسکن کند. یعنی نزدیک به 6 هزار کانتینر اسکن نمی شود.
هرچند کرباسیان اعتقادی به ورود کالای قاچاق از مبادی رسمی ندارد که در سال‌های گذشته بزرگترین حجم کالای قاچاق از گمرک شهید رجایی بندرعباس و دیگر گمرکات شامل قاچاق 210 کانتینر لوازم دکوری و اسباب‌بازی، 100 کانتینر کاغذ دیواری، 103 کانتینر لوازم آشپزخانه، 57 کانتینر یخچال و 37 کانتینر لاستیک و سایر موارد ثبت شده است.
براساس مستندات تجارت خارجی کشور بالغ بر 40 درصد واردات سال 95 از دو کشور امارات و چین بوده که اگر بتوان اطلاعات مبدا و گواهی‌های لازم را دریافت کرد شاهد کاهش تناقضات، اختلافات و ورود قاچاق به کشور باشیم. البته از سال گذشته گمرک با انتشار اخبار متعدد معتقد است، اطلاعات مبدا کشور چین را دریافت و هر چند ماه یکبار این خبر را تکرار می‌کند اما شواهدی بر این ادعا همچنان وجود ندارد و فیلدهای مربوطه در سامانه جامع گمرکی جزئیات آن را نشان نمی دهد.