سرویس اقتصاد مشرق - پس از حدو دو هفته تبلیغات وسیع و پرحجم دو فروشگاه اینترنتی ایرانی بر سر فروش محصولات خود با تخفیف ویژه و قیمت پایین در روز جمعه هفته گذشته و پس از تمدید یک روزه این جشنواره نمایشی فروش، آنلاین‌فروش‌های ایرانی دو روز پرسود و پرفروش را پشت سر گذراندند که بنابر شنیده ها بی سابقه توصیف شده بود. اما این همه ماجرا نبود.
برای اطلاع از برخی اتفاقات رخ داده در این رویداد پر تبلیغات ادامه مطلب را مطالعه کنید.
چرا جمعه این هفته؟
برای قشر متوسط شهری در کشورهای غربی به خصوص آمریکا، نام «جمعه سیاه- BLACK_FRIDAY » تداعی گر یکی از زمان‌های رویایی است و شاید بتوان آن را هیجان انگیز ترین مناسبت برای قشر کم‌برخوردار غربی دانست.
این روز که فردای برگزاری مراسم شکرگذاری است، فروشگاهها و هایپرمارکت‌های مختلف اجناسشان را با تخفیف‌های بالا ارائه می‌دهند و مشتری‌ها می‌توانند خریدهای سال جدید خود را با قیمت پایین‌تری انجام دهند.
هرساله عکس‌ها و فیلم‌های عجیب و غریبی از هجوم خریداران به هایپرمارکت‌ها و حتی نزاع‌ها کتک‌کاری‌هایشان در شبکه‌های مختلف پخش می‌شود تا جمعه سیاه مخالفان زیادی هم داشته باشد. مخالفانی که معتقدند این روز ترویج محض«مصرف گرایی» است.
فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
اما در داخل کشور امسال فروشگاه اینترنتی بامیلو که به نوعی طلایه دار این حراج در کشور است، محصولات خود را در طرح "حراجمعه" به فروش گذاشت و فروشگاه دیجی کالا نیز با "جمعه‌به‌خرید" به استقبال این حراجی رفت.
نکته عجیب در این میان، تقلید کورکورانه فروشگاه‌های آنلاین ایرانی از این رسم نه چندان دلچسب غربی‌هاست بی آنکه حتی اندکی بر چرایی آن تامل کنند.
در واقع ماجرای فروش جمعه سیاه در آمریکا، حراجی بزرگی در آستانه آغاز سال نو میلادی است که مردم برای خرید مایحتاج خود در آستانه سال جدید میلادی به آن روی می‌آورند؛ اما در کشور ما قضیه متفاوت است و فروشگاه های ما در نهایت حواس پرتی به‌جای آنکه در زمان خرید نوروزی مردم کشور خودشان کالاهایشان را با تخفیف واگذار کنند در زمان خرید سال نو میلادی محصولاتشان را حراج کردند.
یک کاربر شبکه های اجتماعی در این باره نوشت:
همانطور که مشخص است، "جوزدگی" دو رقیبِ فروش ایرانی را می‌توان اولین اشتباه این دو مجموعه دانست که انتقادهای بسیاری را نیز از سوی مردم و خریداران این دو فروشگاه به همراه داشت و رقابت‌های کاذبی را نیز بین این دو فروشگاه به‌وجود آورد.
رقابت بر سر گرانفروشی
به عنوان نمونه برای وجود رقابت کاذب میان این دو بازار، می‌توان به تغییر قیمت غیر واقعی در این فروشگاهها برای رقابت با دیگری اشاره کرد که چون قیمت‌های ارائه شده عموما سودهای سرشاری را نصیب این دو مجموعه می‌کند کاهش قیمت‌های اندک نمی‌تواند به عنوان برگ برنده تلقی شود. تصویر زیر به خوبی گویای پشت پرده این رقابت است.
یکی دیگر از کاربران شبکه های اجتماعی نیز به مقایسه قیمت یک کالا در دو فروشگاه مختلف پرداخته است.
در بلک فرایدی کالاها را گرانتر بخرید
موضوع مهم قابل بررسی در نحوه فروش کالاها در حراجی اخیر این دو فروشگاه، در نظر گرفتن تخفیف‌های صوری است. در ادامه به بخشی از این فاجعه در فروش و ضربه به اعتماد خریداران می‌پردازیم.
در این زمینه می‌توان به طنز توئیتری یکی از افراد حاضر در فضای مجازی اشاره کرد که این موضوع را اینطور شرح می‌دهد:
این کاربر با ادبیات طنز واقعیتی را گفت که با بررسی مواردی از حراجی روزهای گذشته به راحتی قابل درک است.
برای مشاهده دقیق‌تر این موضوع، برخی از گران فروشی هایی که با عنوان حراجی به مردم فروخته شد و در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد را مقایسه می‌کنیم.
یک کاربر به این سبک کلاهبرداری اشاره کرده و از افزایش و سپس کاهش قیمت یک دوربین دیجیتال تصویری را منتشر کرده است.
همانطور که قابل مشاهده است، این محصول در یک روند افزایش قیمت قرار گرفته و در نهایت با منت تخفیف بازهم گرانتر فروخته شده است. اما از این موارد زیاد است.
از این تصویر نیز مشخص است این فروشگاه اینترنتی قیمت کالا را بسیار بیشتر از نرخ واقعی آن درج کرده و بعد بازهم با منت تخفیف دادن در حراجی خود بسیار گرانتر از قیمت بدون تخفیف آن برای فروش قرار داده است.
این کاربر هم از افزایش قیمت و سپس کاهش آن در فروشگاه دیگر گلایه کرده است که نشانی از فریب مردم در فروش کالا به حساب می‌آید.
اما شخص دیگری از افزایش حدود 6 برابری قیمت یک مدل کالا و سپس تخفیف 73 درصدی آن پستی منتشر کرده است که براساس آن مشخص است قیمت این محصول در سایر مراکز فروش اینترنتی حتی از قیمت حراجی نیز بسیار ارزانتر است.
این هم نمونه دیگری از فروش گران کالا در حراجی این هفته:
اما شاید بتوان بهترین تعبیر را از حراجی صوری این دو فروشگاه در روزی که هیچ ارتباطی با مردم ایران ندارد را در توئیت زیر پیدا کرد.
اما همه ایرادات فروش در این دو مرکز فروش اینترنتی کالا به موارد ذکر شده خلاصه نمی‌شود. تا پیش از این اگر از بسیاری از مردم سوال می‌شد چرا از فروشگاه‌های اینترنتی خرید می‌کنند؟ جواب می‌شنیدیم بخاطر اطمینان از اصالت کالا. اما یک کاربر اخیرا در این زمینه پستی منتشر کرد که تقریبا تنها مزیت فروشگاه‌های اینترنتی را نیز زیر سوال برد.
او نوشت:
سوالی که این میان وجود دارد این است که اگر فقط آن کالایی که بالاترین قیمت را دارد اصیل است، پس تضمین اصالت کالا به چه معنایی است؟
فروشنده های بی‌مشتری و جیب پر فروشگاه‌های اینترنتی
مسئله قابل توجه دیگر در زمینه خرید کالا از فروشگاه‌های اینترنتی، کسادی بازار خرده فروش‌ها و مغازه‌های عرضه کالاهاست. به عبارت دیگر، فراگیر شدن بیش از اندازه فروشگاه‌های اینترنتی که گاه با ضعف شدید نظارت نیز همراه است، موجب شده است کار و کاسبی بسیاری از خرده فروشان منصف که از این راه معیشت خود را تامین می‌کردند نیز لطمه جدی وارد شود.
این در حالیست که حتی با وجود قیمت تمام شده کمتر کالاها برای فروشگاه‌های اینترنتی، شاهد این هستیم که کالاها در این مراکز از بازار نیز گرانتر به فروش می رسد.
در این زمینه یک کاربر فضای مجازی با ادبیات طنز که البته ریشه در واقعیت دارد نوشت:
کاربر دیگری نیز نوشت:
اما واقعیت این سبک از خریدهای اینترنتی را می‌توان در این توئیت مشاهده کرد. این کاربر می‌گوید:
جمعه سیاه واقعی با گران فروشی کالاها
اما حال که پس از دو روز تقلید فروشگاه‌های اینترنتی از روی دست خارجی‌ها در برگزاری حراج خرید سال نو میلادی، گرانفروشی این دو بازار اینترنتی پایان یافت، مروری بر نظرات مردم در این‌باره می‌تواند به درک بهتری از تقلب این دو فروشگاه در گران فروشی منجر شود. در این زمینه یک کاربر فضای مجازی با اشاره به حراج نمایشی نوشت:
براساس بررسی مقایسه و قیمت کالاهای عرضه شده، می‌توان اعلام کرد حراجی روزهای گذشته دیجی کالا و بامیلو نه تنها در جلب اعتماد مردم موفق نبود بلکه نشان از ضرر این دو مجموعه در بلند مدت نیز داشت. زیانی که روزبروز بر حجم آن افزوده می‌شود. و جای خالی نهادهای نظارتی را پررنگ تر می‌کند.
نهادهای نظارتی که قرار بود مدافع حقوق مصرف کنندگان باشند و مقابل گران فروشی کالاها بایستند اما این روزها هیچ خبری از آن ها نیست.
بخشی از فعالان فضای مجازی براین باورند مبادا مسئولین این سازمان‌های نظارتی از ترس ارتباط فروشگاه‌های اینترنتی با کشورهای خارجی که پس از برجام، ایران را جولان فروش محصولات خود قرار دادند، از رسیدگی و برخورد با تخلفات آن‌ها عاجزند.