اما در هفته هاي اخير با محاصره شدن شورشيان در سه شهر حمص، حماة و اِدلِب گزينه درگيري هاي مسلحانه و ترورهاي داخلي در سوريه نيز ناکارآمدي خود را نشان داد، بويژه اينکه ارتش و نيروهاي امنيتي سوريه ثابت کردند که حامي دولت اين کشور هستند و در سختي ها و ناآرامي ها دست از حمايت از دولت بشار اسد بر نمي دارند.
با اين حال، همزمان گزينه تهديد به عمليات نظامي خارجي عليه سوريه نيز مطرح شد؛ کشورهاي ترکيه، قطر و عربستان سعودي به همراه ساير اعضاي پيمان آتلانتيک شمالي از جمله طرف هايي بودند که در اين عرصه وارد رويارويي تبليغاتي با سوريه شدند. در مقابل سوريه نيز مجموعه اقداماتي را بويژه در مرزهاي ترکيه انجام داد که باعث کاسته شدن از لحن تند غرب عليه اين کشور شد.
متغيراتي که به سود اسد تمام شد
يکي از اين اقدامات، آغاز عمليات "فروپاشي توهم" و آماده باش کامل نيروهاي نظامي و ماشين جنگي و موشک هاي اين کشور در طول مرزهاي شمالي با ترکيه بود. از سوي ديگر سوريه موفق شده بود موافقت اردن را در استفاده نشدن از مرزهاي اين کشور در حمله نظامي احتمالي جلب کند و از مرزهاي آن آسوده شود. اعزام کشتي هاي جنگي روسيه به بندر طرطوس در سوريه از ديگر متغيراتي بود که در روند تحولات نظامي در منطقه تأثير داشت. روسيه نيز به علت اينکه بنا به دلايل متعدد، استقرار حاکميت اسد در سوريه را در راستاي منافع خود مي داند، براي جلوگيري از حمله احتمالي غرب به اين کشور، دمشق را با سامانه موشکي پيشرفته اس300 مجهز کرد.
مجموعه اين اقدامات، لحن تند غرب در تهديدات نظامي عليه سوريه را کاهش داد اما اقدامات اين محور در راستاي افزايش عرصه هاي تقابل با دمشق متوقف نشد؛ ارتباط با گروه هاي سلفي و استفاده از اين محور افراط گرا يکي از نقشه هاي راهبردي بود که علاوه بر اينکه به عنوان سياست آمريکا در تقابل با خيزش هاي اسلامي در کشورهاي ديکتاتوري مورد استفاده قرار گرفت، در سوريه نيز به عنوان شاه کليد دخالت نظامي در اين کشور مطرح شد. آمريکايي ها پيشتر تجربه همکاري با جريان هاي راديکال سلفي و مسلح کردن آنها را در کوله بار تجربيات سياست خارجي خود دارند.
آمريکا و نيروهاي ناتو بخوبي مي دانند که اولاً مداخله نظامي در سوريه هزينه دارد و به سادگي ليبي هم نخواهد بود؛ ثانياً با مخالفت مردم سوريه همراه خواهد بود و ثالثاً با مخالفت گسترده کشورهاي مختلف در دنيا از جمله روسيه و چين مواجه خواهد شد، لذا بهترين کار بهره گيري از تروريست هاي القاعده است، همان گروهي که اخيراً به اذعان مقامات آمريکايي به منابع خوبي از تسليحات قذافي در ليبي دست يافته اند.
سلفي ها بهترين دستاويز غرب عليه اسد
هادي مجيدي، تحليلگر مسائل راهبردي منطقه در اين زمينه معتقد است که آمريکا و غرب از همان ابتدا از سلفي ها به عنوان پياده نظام طرح هاي براندازانه خود در سوريه استفاده کردند؛ در وهله اول آنها از جماعت سلفي اخوان المسلمين سوريه کار را شروع کردند و بعد از آن نيز سلفي هاي کشورهاي ديگر را در اطراف سوريه مستقر کردند تا از آنها براي ايجاد درگيري و ناامني در سوريه استفاده کنند و در مواقع لزوم آنها را در زمان جنگ احتمالي به داخل خاک سوريه هدايت کنند که محوريت اين جريان در منطقه نيز در دست بندر بن سلطان قرار دارد و او هدايت اين بخش از طرح هاي غرب را بر عهده دارد.
هادي مجيدي، تحليلگر مسائل راهبردي منطقه در اين زمينه معتقد است که آمريکا و غرب از همان ابتدا از سلفي ها به عنوان پياده نظام طرح هاي براندازانه خود در سوريه استفاده کردند؛ در وهله اول آنها از جماعت سلفي اخوان المسلمين سوريه کار را شروع کردند و بعد از آن نيز سلفي هاي کشورهاي ديگر را در اطراف سوريه مستقر کردند تا از آنها براي ايجاد درگيري و ناامني در سوريه استفاده کنند و در مواقع لزوم آنها را در زمان جنگ احتمالي به داخل خاک سوريه هدايت کنند که محوريت اين جريان در منطقه نيز در دست بندر بن سلطان قرار دارد و او هدايت اين بخش از طرح هاي غرب را بر عهده دارد.
به اين ترتيب سناريويي که از روزهاي اول آغاز ناآرامي هاي سوريه به عنوان معجوني تلخ براي به خيابان کشاندن مردم استفاده شده بود، بار ديگر در عرصه خارجي از طريق تحريک سلفي ها و گروهک هاي تروريستي بين المللي عليه سوريه تقويت شد تا شايد بتواند اهداف غرب را در سوريه پياده کند. اين در حالي بود که تجربه استفاده از سلفي ها در تشکيل شوراي ملي سوريه براي براندازي نظام داخلي اين کشور با افزايش اختلافات در ميان مخالفان خارج نشين شکست خورده بود.
ترفند تبليغاتي غرب در مورد انتقال بلحاج به ترکيه
روزنامه «کراسنايا زويوزدا» روسيه بتازگي فاش کرد که غرب در راستاي فشار فزاينده به سوريه "عبدالحکيم بلحاج" فرمانده سابق نيروهاي نظامي در ليبي و از اعضاي سازمان تروريستي القاعده را به ترکيه منتقل کرده است تا نخستين حملات زميني به سوريه را آغاز کند.
روزنامه «کراسنايا زويوزدا» روسيه بتازگي فاش کرد که غرب در راستاي فشار فزاينده به سوريه "عبدالحکيم بلحاج" فرمانده سابق نيروهاي نظامي در ليبي و از اعضاي سازمان تروريستي القاعده را به ترکيه منتقل کرده است تا نخستين حملات زميني به سوريه را آغاز کند.
ناظران پيش‌بيني کردند که حمله اول را گردان شبه نظاميان بلحاج که با نام مستعار "سليم العواني" فعاليت مي کند، انجام خواهند داد، اين گردان ها شامل 700 شبه نظامي جنگجوست که اکنون در مرز ترکيه با سوريه مستقر شده‌اند و به انتظار لحظه آغاز حمله به فرماندهي "عبدالحكيم بلحاج" هستند که اين تحرکات البته بصورت محرمانه انجام مي شود.
هادي مجيدي، کارشناس مسائل استراتژيک خاورميانه البته در اين زمينه نظر ديگري دارد. او معتقد است که انتشار اخباري در مورد حضور عبدالحکيم بلحاج و تيم 700نفره از سلفي هاي ليبي در ترکيه و استقرار آنها در مرزهاي سوريه واقعيت ندارد.
وي گفت که ليبرال ها و جريان هاي وابسته به غرب در حاکميت ليبي بعد از سقوط "معمر القذافي" با توجه به موفقيت جريان هاي اسلامگرا در انتخابات کشورهاي ديگر انقلابي طرحي را براي کنار گذاشتن سلفي هاي ليبي از عرصه سياسي اين کشور مطرح کردند تا بتوانند برنامه هاي خود را آزادانه در اين کشور اجرا کنند که در همين راستا پيشنهاد اعزام بلحاج به ترکيه به همراه صدها مبارز ديگر از نيروهاي سلفي مطرح شد اما اين اتفاق نيفتاد و شايد به علت رد کردن اين پيشنهاد از سوي بلحاج بود که دو روز پيش، وي به بهانه داشتن گذرنامه جعلي بازداشت شد.
اين تحليلگر مسائل منطقه ادامه داد: از سوي ديگر، غرب با ايجاد اين فضاي رواني سعي کرد اين گونه القاء کند که همه چيز براي حمله به سوريه آماده است و پادگان هاي سلفي ها در ترکيه نيز فعال شده است زيرا آنها با طرح اين مسأله به دنبال اين بودند که از سويي گروه هاي بيشتري از مردم و سلفي هاي سوريه از صفوف دولت سوريه جدا شوند و از سوي ديگر، فضاي تبليغاتي منطقه نيز در جهت منافع غرب باشد اما واقعيت اين است که تمام برنامه هاي نظامي غرب و حمله همه جانبه به سوريه منتفي شده است.
عبدالحکيم بلحاج کيست؟
در سال 1990 ميلادي، بلحاج به ليبي باز گشت و در بنغازي به هدايت سازمان جهاد اسلامي ليبي پرداخت. اعضاي گروه تحت فرماندهي بلحاج بعد از اجراي سه طرح ترور ناکام براي از بين بردن قذافي مجبور به خروج از کشور شدند.
بلحاج در سال 2004 ميلادي، هنگامي که قصد داشت مالزي را به مقصد سودان ترک کند دستگير شد و به زندان ابوسليم در ليبي منتقل گشت. بلحاج بعدها ارتباطاتي با "سيف الاسلام قذافي" پسر سرهنگ قذافي پيدا کرد، ارتباطاتي که سيف الاسلام نيز بعد از دستگيري به دست انقلابيون ليبي از آن خبر داد اما محتواي کامل اين اطلاعات هرگز به صورت کامل فاش نشد.
بلحاج در پي همين رابطه در پروژه اي موسوم به "بازگرداندن تروريست ها به جامعه" که تحت هدايت "سيف الاسلام" و دو تن از اعضاي سابق القاعده به نام هاي "بن عثمان" و "علي صلابي" هدايت مي شد، به همراه جمعي از اعضاي سازمان جهاد اسلامي ليبي در سال 2010 ميلادي، آزاد شد.
با آغاز انقلاب مردمي ليبي نام بلحاج به عنوان يکي از دو نماينده جريان هاي اسلام گرا در شوراي انتقالي ليبي مطرح شد و به زودي پس از قتل مشکوک ژنرال يونس وزير کشور سابق قذافي که به انقلابيون پيوسته بود، به سمت فرماندهي نيروهاي ميداني انقلابيون ليبي منصوب شد.
"نعمان بن عثمان" از اعضاي سابق جهاد اسلامي ليبي که هم اکنون به عنوان پژوهشگر ارشد انديشکده "کويليام" انگلستان مشغول فعاليت است و زماني را با بلحاج همرزم بوده در يادداشتي پيرامون سوابق بلحاج مي نويسد: "بلحاج از اعضاي فعال شبکه القاعده بود. وي در سال 2004 ميلادي در عملياتي مشترک توسط MI6 و سازمان سيا در مالزي دستگير شد و مدتي در بانکوک در زندان هاي مخفي سيا بازداشت بود و شکنجه شد."
سوريه عرصه چند وجهي تقابل اردوگاه شرق و غرب
روند حوادث در منطقه به گونه اي است که سلفي هاي مستقر در ترکيه را مي توان محور و ابزار اجراي سياست هاي خصمانه غرب عليه سوريه دانست، اين محور البته با کمک هاي لوجستيک کشورهايي نظير ترکيه، قطر و عربستان سعودي مبارزات خود را در راستاي منافع غرب و دشمن صهيونيستي براي براندازي حلقه مياني محور مقاومت در منطقه آغاز کرده اند.
روند حوادث در منطقه به گونه اي است که سلفي هاي مستقر در ترکيه را مي توان محور و ابزار اجراي سياست هاي خصمانه غرب عليه سوريه دانست، اين محور البته با کمک هاي لوجستيک کشورهايي نظير ترکيه، قطر و عربستان سعودي مبارزات خود را در راستاي منافع غرب و دشمن صهيونيستي براي براندازي حلقه مياني محور مقاومت در منطقه آغاز کرده اند.
بر اساس تحولات کنوني منطقه پيش بيني مي شود که سناريوي آينده غرب عليه دولت بشار اسد اين خواهد بود که رهبران اپوزيسيون، رده هاي مياني ارتش سوريه را به خروج از بدنه نيروهاي مسلح تشويق کنند. اين نيروها هم اکنون تحت عنوان ارتش آزاد سوريه در چند گردان پياده در مناطق انطاکيه و اسکندرون در جنوب شرقي ترکيه سازماندهي شده اند و فرماندهي آنان را سرهنگ "رياض موسي الاسعد" به عهده دارد.
البته بايد توجه داشت که ليبي تفاوت هاي اساسي با سوريه دارد و اين موضوع بر کسي پوشيده نيست، محبوبيت دولت مردمي سوريه در ميان گروه هاي مختلف اين کشور يکي از اين تفاوت هاست. غرب يقين دارد که وارد شدن در درگيري نظامي عليه سوريه مي تواند تمام گروه هاي داخلي اين کشور حتي بخشي از مخالفان داخلي را دور نظام سوريه جمع کرده و وحدت و همبستگي آنها را براي مقابله با دشمن خارجي تقويت خواهد کرد.
از سوي ديگر اوضاع سوريه به علت داشتن مرز مشترک با فلسطين اشغالي از حساسيت بالايي برخوردار است و بروز هرج ومرج در اين کشور، تأثيرات خود را بر فلسطين اشغالي باقي خواهد گذاشت لذا همه تحرکات سياسي و نظامي با احتياط کامل انجام خواهد شد بنابراين آمريکا و غرب با استفاده از اهرم هاي سياسي، مالي، اقتصادي و رسانه اي عليه دولت بشار اسد عمل مي کنند. در عين حال ترکيه، قطر، عربستان و گروه 14مارس به سرکردگي "سعد الحريري" نخست وزير سابق لبنان به عنوان پياده نظام آمريکا و غرب درمنطقه، همه امکانات نظامي، مالي واطلاع رساني خود را براي سرنگوني دولت سوريه به کار گرفته اند. اين در حالي است که ايران، روسيه و چين از تمام توان خود براي خنثي کردن تحرکات آمريکا وغرب عليه دولت سوريه استفاده مي کنند.
شکست طرح امنيتي براندازي اسد
هادي مجيدي در ادامه گفت وگوي خود با مشرق در تبيين علل پايان طرح هاي غرب براي براندازي دولت بشار اسد در دمشق گفت: ترکيه و ناتو رسماً اعلام کرده اند که برنامه اي براي حمله به سوريه ندارند؛ شايد بتوان گفت که تهديدات بشار اسد براي ايجاد جنگ تمام عيار در منطقه و اعزام ناوهاي جنگي روسيه به سواحل سوريه و همچنين عمليات سوريه براي آماده باش نيروهاي خود در مرزهاي ترکيه عواملي بود که ايده حمله نظامي به سوريه را از رده خارج کرد.
هادي مجيدي در ادامه گفت وگوي خود با مشرق در تبيين علل پايان طرح هاي غرب براي براندازي دولت بشار اسد در دمشق گفت: ترکيه و ناتو رسماً اعلام کرده اند که برنامه اي براي حمله به سوريه ندارند؛ شايد بتوان گفت که تهديدات بشار اسد براي ايجاد جنگ تمام عيار در منطقه و اعزام ناوهاي جنگي روسيه به سواحل سوريه و همچنين عمليات سوريه براي آماده باش نيروهاي خود در مرزهاي ترکيه عواملي بود که ايده حمله نظامي به سوريه را از رده خارج کرد.
وي براي تأکيد بر اينکه روند جريان براندازي سوريه به پايان رسيده، گفت که درخواست آمريکا و ديگر کشورهاي غربي براي بازگرداندن سفراي خود به دمشق دليل روشني در اين زمينه است، اظهارات اخير اردوغان در مورد اينکه ترکيه هيچ برنامه اي براي حمله به سوريه ندارد نيز پرده دوم پايان اين جريان است؛ از سوي ديگر کشورهاي عربي نيز از مواضع خود در تحريم سوريه عقب نشسته اند و در حال حاضر دست به دامن عراق شده اند تا به عنوان ميانجي ميان دولت سوريه و معارضه وارد عمل شود، اين در حالي است که عراق نيز اعلام کرده در صورت تمايل دمشق ميانجي گري در اين زمينه را قبول خواهد کرد.
اين تحليلگر مسائل خاورميانه در ادامه تصريح کرد: تمام اين دلايل، نشان مي دهد که پرونده سوريه به عنوان يک طرح امنيتي براي براندازي نظام حاکم اين کشور به پايان رسيده و دشمنان آن، اکنون به دنبال چانه زني سياسي براي پايان دادن آبرومندانه به موضع گيري هاي خود در قبال سوريه هستند.
سناريوي غرب براي تعامل با سوريه در مرحله آينده
مجيدي تأکيد کرد که با رد شدن طرح حمله نظامي به سوريه غرب در دوره کنوني به دنبال اين است که ناامني هاي مقطعي و حملات تروريستي در سوريه را با کمک همين سلفي ها دنبال کند؛ اتحاديه عرب نيز اکنون در همين مسير وارد شده است اما اوضاع سوريه نشان مي دهد که عمليات پاکسازي که هفته گذشته در منطقه حمص که مهم ترين منطقه استقرار نيروهاي سلفي مخالف دولت سوريه بود، موفقيت زيادي داشت و همچنين قرار است عمليات پاکسازي نهايي اين مناطق نيز اين هفته انجام شود تا شبکه هاي تروريستي و مسلح سلفي به صورت کامل از بين بروند.
مجيدي تأکيد کرد که با رد شدن طرح حمله نظامي به سوريه غرب در دوره کنوني به دنبال اين است که ناامني هاي مقطعي و حملات تروريستي در سوريه را با کمک همين سلفي ها دنبال کند؛ اتحاديه عرب نيز اکنون در همين مسير وارد شده است اما اوضاع سوريه نشان مي دهد که عمليات پاکسازي که هفته گذشته در منطقه حمص که مهم ترين منطقه استقرار نيروهاي سلفي مخالف دولت سوريه بود، موفقيت زيادي داشت و همچنين قرار است عمليات پاکسازي نهايي اين مناطق نيز اين هفته انجام شود تا شبکه هاي تروريستي و مسلح سلفي به صورت کامل از بين بروند.
مجيدي تصريح کرد: با به بن بست رسيدن تمام اين برنامه ها غرب اکنون در مرحله اي قرار دارد که مي خواهد تعامل با سوريه را از سر بگيرد، به همين علت است که آمريکا، انگليس و ديگر کشورهاي غربي به دنبال بازگرداندن سفير خود به سوريه هستند؛ البته اقدامات تخريبي مقطعي همچنان در دستور کار غرب قرار خواهد داشت اما پروژه امنيتي تحريم، حمله، ايجاد انشعاب و جنگ داخلي در سوريه به پايان رسيده و سوريه اکنون نسبت به اين کشورها در موضع قدرت قرار دارد.
نمود اين تحليل را مي توان در سخنان بشار اسد در جمع جوانان سوريه در کاخ الشعب ديد که کشورش را پيروز توطئه کنوني در کشورش دانست و ضمن هشدار به توطئه‌هاي آمريکا تأکيد کرد که سران عرب از اقدامات خود عليه سوريه پشيمان مي‌شوند.
بشار اسد در اين سخنان با اشاره به سران عرب گفت: برادران عربي که عليه ما توطئه مي‌کنند، خواهيد ديد که پس از بحران به دمشق خواهند آمد تا از آنچه از آنان سر زده عذرخواهي کنند.
اکنون با تضعيف نقش غرب و ناتو، به نظر مي رسد سرمايه گذاري آمريکا بر روي اختلاف افکني داخلي در سوريه از يک سو و پررنگ کردن نقش اردن به عنوان همسايه محوري سوريه و آلت دست رژيم صهيونيستي از سوي ديگر در حال پيشبرد است و بايد در انتظار اعلام موفقيت و به احتمال بيشتر، شکست اين توطئه تازه بود.