به گزارش مشرق به نقل از مهر مشروح پرسش و پاسخ روزنامه فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ با علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه به این شرح است:
جناب وزیر چه کسی حمله به سفارت انگلیس در تهران را برنامه ریزی کرده بود؟
ما چند روز پیش از آن تقاضایی از دانشجویان دریافت کردیم که می خواستند جلوی سفارت تظاهرات کنند. ما آن را تأئید و به وزارت کشور تسلیم کردیم. به پلیس و خود سفارت اطلاع داده شد. در گذشته هم دانشجویان ناخرسندی خود از دولت انگلیس را ابراز کرده بودند. اما تظاهرات از مسیر خود خارج شد.
دانشجویان ؟ برخی از آنهایی که به خشونت متوسل شده بودند، به عنوان بسیجی شناسایی شدند.
همه مردم می توانند بسیجی باشند. از دانشجو گرفته تا کارمند و کارگر . هر کس که داوطلب شود می تواند به عضویت بسیج در آید.
چرا پلیس جلوی خشونت را نگرفت ؟
پلیس هر کاری از دستش بر می آمد ، انجام داد. به طوری که حتی سه نفر از مأموران پلیس مجروح شدند. به جز آنها به هیچ کس آسیبی وارد نشد.
ایران معمولاً اعتراضات را ندیده نمی گیرد. اگر پای دولت مطرح باشد ، نیروهای امنیتی با استحکام جلوی آن می ایستند. چرا این بار وضع این طور نبود؟
شما این موضوع را می توانید برای هر کشوری مطرح کنید. در اروپا هم شاهد عملیات گستردة پلیس بوده ایم.
اما ما داریم دربارة ایران صحبت می کنیم.
هیچ کس انتظار آن را نداشت که برخی از عناصری که در تظاهرات بودند، قانون شکنی کنند. تعداد آنها زیاد بود و از پلیس کاری بر نمی آید. تصورش را بکنید که چه می شد اگر پلیس خشونت به خرج می داد. آنوقت شدت خشم بالا می گرفت و کار به جاهای باریک می کشید.
نباید پلیس برای حفاظت از سفارت شدت عمل بیشتری نشان می داد؟
چه باید می کرد ؟ می گویید باید تیراندازی می کرد؟
شما از این ماجرا چگونه خبردار شدید؟
من در عربستان سعودی بودم و به من تلفن شد. من با همکارانم تماس گرفتم و از رئیس پلیس تقاضا کردم اقدامی شود تا هر چه سریع ماجرا به پایان برسد.
آیا به وزیر خارجة انگلیس هم تلفن زدید ؟
ویلیام هیگ به من تلفن کرد و ما نیم ساعت با هم حرف زدیم و من ابراز تاسف کردم در ضمن علل آن را هم گفتم آخر دلیلی نداشت که انگلیس کاتولیک تر از پاپ شود.
مقصودتان اینست که چون انگلیس اندکی پیش از آن تحریم های مالی شدیدتری از آمریکا را در نظر گرفته است.
انگلیسی ها با رفتار خود جوی را ایجاد کرده اند که مردم را بر آشفته ساخته است. رابطه ما با انگلیسی ها به چند صد سال پیش بر می گردد. اما ما خاطره خوبی از آن نداریم. من به عنوان وزیر خارجه طالب روابط خوب با همه کشورها هستم. اما چه کاری می توانم بکنم وقتی قدم های غلطی که برداشته می شود خشم ملت را بر می انگیزد؟
این کنفرانس به شما فرصتی می دهد شخصا از هیگ معذرت خواهی کنید.
به چه دلیل معذرت خواهی ؟ من ابرازتاسف کرده ام.
در میان رهبران ایران هیچ کس نمی دانست که « تظاهرکنندگان » چه قصدی دارند؟
آخر چرا ما باید از چنین عملی حمایت کنیم؟ آنچه صحت دارد اینست که مجلس پیش از آن خواسته بود سطح روابط سیاسی پائین تر آورده شود و ما در وزارت خارجه باید طبق آن عمل کنیم.
آیا مبارزه قدرت پیش از انتخابات به گسترش این بحران کمک نکرد؟
در هر کشوری که در آن انتخابات برگزار می شود عناصر مختلفی هستند که می خواهند به هر ترتیب موضع خود را مستحکم تر کنند که البته اینها خودخواهانه است.
آیا این امکان وجود دارد که یک گروه سیاسی تظاهرات را به داخل محوطه سفارت کشانده باشد؟
در سطح سیاسی بودند کسانی که سیاست تحریم انگلیس را شدیدا مورد انتقاد قرار دادند.
منظورتان علی لاریجانی رییس مجلس است؟
من از کسی نام نمی برم. ایران کشور آزادی است و گروههای مختلف در آن عقاید متفاوتی را دارند و بعضی از آنها نیز نظرات خود را با لحنی تندتر بیان می کنند.
اما ایران در سرکوب اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال 2009 کشوری آزاد به نظر نمی رسید؟
اما آزاد است. طی 32 سال ما 32 بار در انتخابات مختلف شرکت کردیم و هفت رییس جمهور داشته ایم. در کشور ما 80 درصد مردم در انتخابات شرکت می کنند. هیچ کشور دیگری به این حد نمی رسد. می دانم که غرب به این وضع با نظر دیگری نگاه می کند. خب بگذار بکند.
آیا دیپلماتهای غربی می توانند اعتماد داشته باشندکه از آنها در ایران درآینده بهتر محافظت می شود؟
بله تجربه این گونه حوادث ما را از تکرار آن مصون می کنند. این ماجرا دیگر تکرار نخواهد شد اما طبیعی است که درآینده نیز تظاهرات مجاز خواهیم داشت.
علت تشدید نزاع هسته ای آنست که آژانس بین المللی انرژی اتمی به این نتیجه رسیده که برای فعالیت ایران توجیه دیگری به جز قصد ساخت بمب اتمی مشاهده نمی شود.
گزارش آژانس چنین ادعایی نمی کند. ادعاهای مربوط به « مطالعات » ما به چه نتیجه می رسند؟ فقط به این نکته که ایران صنعت موشکی سازی دارد و این که یک کلاهک انفجاری می سازد که ممکن است برای ماده منفجره هسته ای هم کاربرد داشته باشد. آژانس اجازه دارد که برنامه های هسته ای کشورها را مورد رسیدگی قرار دهد و هرجا را که مواد قابل شکاف هسته ای به کار برده می شود، بررسی کند. اما صنعت موشک سازی به آژانس ارتباطی ندارد.
طبق گزارش آژانس در ایران اقدامات مقدماتی یک آزمایش سلاح هسته ای به عمل آمده، همچنین این که در ایران فعالیت متمرکزی روی مکانیسم های انفجاری خاص و آزمایش های انفجاری صورت گرفته است.
خب این را شما می گوئید. امروزه مواد منفجره متعارفی و هسته ای شباهت زیادی با یکدیگر پیدا کرده اند. شما بیائید و مثلا یک خودرو شخصی را با تراکتور مقایسه کنید. هر دو یک موتور دارند، چهار چرخ دارند و یک فرمان . اما دو وسیله نقلیه کاملا متفاوت هستند. بمب ها هم همین وضع را دارند. در مورد بمب های سنتی هم باید یک انفجار از درون ایجاد کنید که بعد به انفجار از بیرون تبدیل می شود. برای این عمل هم باید چاشنی ها را به نحوی به کار برید که در گزارش آژانس هم آمده است. ما مدت ها پیش به آژانس گفته بودیم که با این تکنیک آزمایش می کنیم – روی بمب های کلاسیک.
آژانس از توضیحات شما خرده گیری می کند که همیشه دیر به دستش می رسند و ناقص و فاقد دقت هستند. شما اگر چیزی برای پنهان کاری ندارید چرا همکاری خود را بهبود نمی بخشید؟
بر عکس ما همیشه آماده همکاری هستیم البته در چارچوب معاهده ای که با آژانس داریم.
ایران به عنوان تنها کشور عضو آژانس با یک برنامه قابل ذکر هسته ای خود را به نسخه اخیر معاهده متعهد نمی بیند که به موجب آن باید نقشه ای مربوط به تاسیسات هسته ای جدید را اطلاع دهد.
متشکرم که این سوال را مطرح می کنید. ما در سال 2003 این مقررات تغییر یافته را داوطلبانه پذیرفتیم و دو سال و نیم تمام آن را رعایت کردیم. در آن تاریخ آلمانی ها، فرانسوی ها و انگلیسی ها از ما خواسته بودند که برای عادی کردن اوضاع، غنی سازی اورانیوم را به مدت شش ماه متوقف کنیم. اما بعد اروپائیان مدام مسائل تازه ای را پیش کشیدند.
آنگونه که غرب در سال 2009 افشا کرد همیشه دلایلی چون تاسیسات غنی سازی در نزدیک قم بوده اند که شما مخفیانه ساخته اید.
این متعلق به بعد از این دو سال و نیم است که ما آنوقت همکاری وی‍ژه خودمان را قطع کردیم و برنامه هسته ای صلح آمیز را از سر گرفتیم.
آیا به خواست آژانس تن می دهید و می گذارید بازرسان از افراد خاصی هم سوال کنند و تاسیسات رامورد کنترل قرار دهند؟
نه ما با آژانس طبق معاهده ای که داریم عمل می کنیم. دلیلی وجود ندارد که علاوه بر قرارداد کار دیگری هم بکنیم.
در این صورت ناچار خواهید شد تحریم های دشوارتری را هم پذیرا شوید.
ما روی استقلال خود پایدار هستیم. ما از حق خود که استفاده صلح آمیز از انرژی هسته است استفاده می کنیم. ما یک شاگرد نمونه آژانس هستیم. جنبش عدم تعهد همیشه از ما حمایت کرده است. چرا به بیانیه های آنها توجه نمی شود؟
در شورای حکام آژانس از 35 کشور فقط کوبا و اکوادور به محکومیت اخیر ایران رای منفی دادند.
اما آنها نماینده تمام کشورهای عضو عدم تعهد بودند.
در ایران چه خواهد شد اگر فقط تشدید تحریم های مالی غرب اجرا نشود، بلکه روسیه و هند هم تحت فشار بانک های آمریکایی از معامله با ایران دست بکشند؟
ایران یک تاریخ سه هزار ساله دارد شاید مجبور شود 20، 30 سالی را هم با اندکی کمبود و محدودیت بسازد. خب که چی. اگر کشوری تصمیم بگیرد که نمی خواهد آلت دست قدرت بیگانه باشد باید برای استحقاق اراده خود تاوانی هم بپردازد. ما از هشت سال جنگ با صدام حسین سربلند بیرون آمدیم و شما هم می دانید که چه کسی به او سلاح شیمیایی می داد.
چه می کنید اگر اسرائیل تاسیسات هسته ای ایران را بمباران کند؟
ما طالب جنگ و ماجراجویی نیستیم. ما کشوری مآل ( عاقبت ) اندیش و هوشمند هستیم. اما اگر به ماحمله شود خیلی خوب می توانیم از خودمان دفاع کنیم همانطور که در مقابل عراق از خودمان دفاع کردیم در حالی که تمام غرب و شوروی حامی عراق بودند.
آیا حمله به نیروهای آمریکایی در آلمان هم جزیی از این دفاع محسوب می شوند. دادستان کل فدرال ابتدا گزارش های مربوط به این قضیه را تأیید کرد گرچه بعد تصدیق کرد که " سوء ظن به خرابکاری " مطرح نیست.
ما به هر ترتیب از خودمان دفاع می کنیم. اما در داخل قلمروی کشورخود. ممکن است ضربه ای هم به ما وارد شود اما متجاوز نیر در امان نخواهد ماند.
شما روی نزدیک ترین متحد خودکه سوریه است دیگر نمی توانید زیاد حساب کنید. در باره دولت پرزیدنت اسد چه نظری دارید؟
ما پاسخی اساسی برای تمام قیام های مردمی و یا انقلاب ها در منطقه داریم. دولتها باید برای خواستهای مشروع مردم خود گوش شنوا داشته باشند.
خواست های مشروع مردم سوریه چیست؟
دولت وعده داده که تجدید نظر در قانون اساسی را بپذیرد.
آیا فکر می کنید پرزیدنت اسد به وعده خود وفا کند؟
چرا نکند؟ ما باید به او این شانس را بدهیم. او قول داده که در ماه فوریه انتخابات برگزار کند. این همه عجله و فشار برای چیست؟
هزاران سوری کشته شده اند
مگر در یمن و یا بحرین هم این همه مردم کشته نمی شوند؟ مگر در سایر نقاط جهان کسی کشته نمی شود؟ من این متمرکز شدن روی سوریه را درک نمی کنم.
در محافل امنیتی غرب گفته می شود ایران به اتفاق پاکستان با دشمنان دولت افغانستان و ناتو همکاری می کند. آیا این صحت دارد؟
خیر . ده سال پیش ما از متنفذترین قدرتهایی بودیم که این دولت را روی کار آوردیم. چرا باید حالا بخواهیم با این دولت مبارزه کنیم.
شاید از شورشیان حمایت می کنید چون می خواهید مانع از آن شوید که همسایه شرقی نیز مانند عراق به یک پایگاه نیروهای آمریکا مبدل نشود؟
آقای کرزای یک افغان خوب است که ملت به او رأی داده است. مادام که ملتش به او اعتماد دارد. ما هم به او اعتماد داریم. من از حالا می روم به سراغ مصاحبه بعدی شما. اگر تا آن موقع در جایی در دنیا یک تسونامی رخ داده باشد حتما ایران مسئول آن خواهد بود و یا یک زمین لرزه. باز هم تقصیر ایران است. این شیوه فکری غرب است.