سرویس جامعه مشرق - شورایی که از همان روز اول با "امید"، شعار تکرار موفقیت می داد، حالا وقت خود را با مصوبه‌هایی می گذارند که نه تنها دردی دوا نمی کنند، بلکه بعضاً بر درد شهروندان پایتختی با میلیون‌ها ساکن روزانه و شبانه می افزاید که نگرانی شأن بی انضباطی و بی مدیریتی و عدم توسعه شهرشان است اما هر بار که خبرهای شورا را بشنوند و دنبال کنند، چیزی عایدشان نمی شود الا حرف و نام و اسم گذاری و شاید به زودی اسم و فامیل بازی.
در یکی از اولین اقدامات مهم، شورای شهری‌ها ۱۹ مرداد ۱۳۹۶ محمد علی نجفی را به عنوان شهردار تهران انتخاب کردند. وزارت کشور حکم نجفی را ابتدا امضا نکرد و شورایی‌ها مجبور شد مصطفی سلیمی را به مدت ۱۰ ساعت به عنوان سرپرست انتخاب کنند. سپس در پنجم شهریور نجفی با دریافت حکم از وزارت کشور، رسماً به عنوان شهردار کار خود را آغاز کرد. هنوز ۶ ماه از حضور نجفی با کارنامه مردودی در شهرداری نگذشته بود که در ۲۳ اسفند ۹۶ خبر استعفایش دست به دست شد. شهردار تهران گفت: مبتلا به بیماری جدید است و نمی‌تواند در شهرداری بماند.
اعضای شورای شهر تهران در پذیرش استعفای اول نجفی مقاومت کرده و به استعفا رأی منفی دادند؛ اما تنها چند ساعت بعد از رد استعفای اول، نجفی مجدداً دست به قلم شد و این بار با اشاره به آغاز روند درمانی‌اش از شورای شهر خواست که اقدام‌های لازم را برای انتخاب شهردار و یا سرپرست انجام دهند و در نهایت با رأی اکثریت اعضای شورای شهر تهران محمدعلی نجفی شهردار تهران پس از گذشت هفت ماه و ۲۱ روز از ساختمان بهشت رفت.
شورایی‌ها این بار سمیع الله مکارم حسینی معاون مالی شهرداری تهران را به عنوان سرپرست انتخاب کردند. مکارم تصمیم گرفت در این مدت رایزنی کند تا خود بر جای نجفی بنشیند ولی در نهایت ۲۰ عضو شورا به حضور وی در شهرداری رأی منفی دادند. کش و قوس بر سر شهردار جدید تهران بالا گرفت و در نهایت محمد علی افشانی ۶۰ ساله بر صندلی بهشت تکیه زد. هنوز چند ماه نگذشته بود که قانون منع به کارگیری بازنشستگان تصویب و شهردار تهران مشمول قانون شد. رایزنی‌های زیادی انجام شد تا شهردار تهران خاص شود اما در نهایت مجلسی‌ها آب پاکی را روی دست افشانی ریختند و گفتند که باید تا ۲۴ آبان بهشت را ترک کند.
پس از افشانی، رقابت میان دو کاندیدا یعنی پیروز حناچی و عباس آخوندی بالا گرفت. در نهایت در جریان صدمین جلسه شورای شهر تهران انتخاب شهردار جدید تهران اعضای شورای شهر تهران پیروز حناچی را با کسب ۱۱ رأی از ۲۱ رأی به عنوان شهردار جدید تهران انتخاب کردند. عباس آخوندی نیز ۱۰ رأی کسب کرد.
وظیفه شورا؛ نظارت بر عملکرد شهرداری یا انجام کارهای نمایشی؟
با بالاگرفتن اعتراض‌ها و بررسی افکار عمومی و رسانه‌ها از اقدامات سمبلیک و بدون فایده در این دوره، رئیس شورای شهر تهران در مصاحبه‌هایش عنوان کرد "که شورای شهر تهران یک شورای تشریفاتی است و امکان نظارت بر شهرداری را ندارد. " محسن هاشمی برای اینکه این موضوع به دیگران بر نخورد و ضمناً رأی دهندگان را هم نگران انتخاب سیاسی شأن نکند، در ادامه در گفتگوهایش تاکید کرده بود: "تمام شوراها در سراسر کشور تشریفاتی هستند و نه فقط شورای تهران. شوراها به لحاظ نظارتی هم مشکل دارند. دولت و نظام هنوز به شوراها اطمینان کامل برای سپردن امر نظارت به آنها پیدا نکرده‌اند. اگر به شورا به صورت تبلیغاتی و تشریفاتی نگاه نشود؛ شورا می‌تواند بار بسیاری از مشکلات را از دوش دولت بردارد. "
این صحبت‌های رئیس شورای شهر تهران در حالی مطرح شد که این شورا، شهردار تهران را انتخاب می‌کند و عملاً وظیفه نظارت بر عملکرد آن نیز بر عهده این شورا است. جالب آنکه، بسیاری از موافقان و حامیان تفکر سیاسی غالب بر این مجموعه، به عملکرد شورا طی ماه‌های سپری شده از عمر یک ساله و نیمه آن انتقاد داشته‌اند و جلسات این شورا را کم اثر ترین جلسات در مقایسه با دوره‌های گذشته می‌دانند.
نگاهی به مصوبات این شورا در طول ماه‌های گذشته نیز به خوبی بر این موضوع صحه می‌گذارد.
نامگذاری سه بوستان شهر تهران ۲۳ / ۰۹ / ۱۳۹۶
نامگذاری دو معبر عمومی شهر تهران ۱۳ / ۱۰ / ۱۳۹۶
نامگذاری دو معبر عمومی شهر تهران ۱۳ / ۱۰ / ۱۳۹۶
نامگذاری و تغییر نام ۲۶ مورد از معابر و اماکن عمومی، یک محله شهر تهران ۷/۱/۹۷
تغییر نام یک ایستگاه مترو و دو معبر عمومی شهر تهران ۱۳ / ۰۳ / ۱۳۹۷
نامگذاری و تغییر نام یک ایستگاه مترو و هفت معبر عمومی شهر تهران ۱۱ / ۰۴ / ۱۳۹۷
تغییر نام بلوار شهرداری واقع در محدوده منطقه دو شهرداری تهران به نام بلوار "قیصر امین‌پور" ۲ / ۰۷ / ۱۳۹۷
نامگذاری و تغییر نام دو بوستان و چهارده مورد از معابر و اماکن عمومی شهر تهران ۷ / ۰۷ / ۱۳۹۷
چند مصوبه و دستور حمایتی در زمینه بهسازی بافت فرسوده تهران در شورای شهر تصویب شده؟
نامگذاری شش معبر عمومی شهر تهران ۲۶ / ۰۸ / ۱۳۹۷
نامگذاری و تغییر نام یک شهرک، یک بوستان و یازده معبر عمومی شهر تهران ۲۶ / ۰۸ / ۱۳۹۷
نامگذاری و تغییر نام یک محله و هشت معبر عمومی شهر تهران ۲۲ / ۱۰ / ۱۳۹۷
تغییر نام خیابان ج واقع در محدوده منطقه ۱ شهرداری تهران به نام مرحوم جمشید مشایخی ۲۰/۱/۹۸
تغییر نام چند خیابان به نام عزت‌الله انتظامی، محمدرضا شجریان و داوود رشیدی و همچنین محمدعلی کشاورز ۲۷/۱/۹۸
با نگاهی به لیست ذکر شده به خوبی می‌بینیم که بیش از ۱۰ مصوبه و ۹۴ نامگذاری یا تغییر نام برای محلات، خیابان‌ها و حتی کوچه‌های شهر تهران در جلسات یک سال و نیم شورای شهر پنجم صورت گرفته است.
نامگذاری، قیمت گذاری و دیگر «تقریبا هیچ»
از دیگر مصوبه‌های شورا در این مدت نزدیک به ۲۰ ماه، تعیین بهای بلیت بازدید از خانه – موزه سیمین و جلال، واگذاری حق بهره‌برداری از ساختمان واقع در خیابان بخارست به شورای عالی استان‌ها، مجوز واگذاری حق بهره برداری از قطعه زمین واقع در محدوده منطقه ۶ شهرداری به منظور احداث موزه آثار نقاشی خانم ایراندخت و تعیین عوارض تردد شبانه وسایل نقلیه باری در محدوده کامیون ممنوع شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بوده است. مصوباتی که شاید بود و نبود آنها چندان برای شهر و مردم آن تفاوتی نکند.
جالب آنکه دغدغه اعتراضات نیز یکی از دغدغه‌های اعضای شورای شهر بود به طوری که در ۱۸ دی ماه ۹۶ با مصوبه‌ای شهداری تهران را ملزم به تعیین مکان مناسب برای تشکیل اجتماعات اعتراضی شهروندان کردند؛ اقدامی سیاسی و به دور از دغدغه‌ها و موضوعات اصلی یک کلانشهر که فقط به درد تیتر شدن در روزنامه‌های سیاسی و زنجیره‌ای می خورد که درد شهروندان برایشان صرفاً مصرف انتخاباتی دارد.
اما یکی دیگر از بخش‌هایی که به نظر می‌رسد اهمیت زیادی برای اعضای شورای شهر پنجم دارد و دردص قابل توجهی از وقت آنها را در جلسه رسمی می گیرد، مصوبات معرفی افراد است. به لیست زیر توجه کنید:
مصوبه معرفی خانم فاطمه کریمی به عنوان نماینده شورای اسلامی شهر تهران جهت عضویت در کمیته فنی نور پردازی شهری ۳۰ / ۱۱ / ۱۳۹۷
مصوبه معرفی جناب آقای جمشید رحمانی‌پناه جهت عضویت در ستاد شهر دوستدار سالمند ۲۱ / ۱۱ / ۱۳۹۷،
تعیین چهارده (۱۴) نفر به عنوان نمایندگان شورای اسلامی شهر تهران در هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی ۱۰ / ۱۰ / ۱۳۹۷
معرفی آقای افشین حبیب زاده جهت عضویت در شورای فنی شهرداری تهران ۲۹ / ۰۹ / ۱۳۹۷
مصوبه معرفی آقایان علی اکبر ترکان، محمدعلی پنجه فولاد گران و مهدی تفضلی جهت عضویت در شورای فنی شهرداری تهران ۲۸ / ۰۹ / ۱۳۹۷
تعیین و معرفی جناب آقای علی اعطا جهت عضویت در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری ۱۴ / ۰۸ / ۱۳۹۷
مصوبه معرفی خانم‌ها لیلی ارشد و مروه وامقی به عنوان نمایندگان شورای اسلامی شهر تهران جهت عضویت در کمیته برنامه‌ریزی و نظارت موضوع مصوبه استفاده از ظرفیت همکاری و مشارکت شهرداری تهران در پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی ۱۶ / ۰۷ / ۱۳۹۷
انتخاب آقای علیرضا قنادان و سرکار خانم مرضیه حصاری به عنوان اعضای اصلی و آقای امیر روحی به عنوان عضو علی‌البدل هیأت عامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی موضوع ماده دوم (۲) اساسنامه سازمان مذکور ۲۹ / ۰۵ / ۱۳۹۷
انتخاب آقای شاپور رستمی جهت عضویت در مجمع عمومی شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) موضوع بند دوم ذیل ماده هشتم (۸) اساسنامه شرکت مذکور ۲۱/۵/۱۳۹۷
معرفی خانم‌ها مائده پور فتح الله و الهام امینی در اجرای بند چهارم (۴) ذیل ماده پنجم (۵) مصوبه «طراحی جامع روشنایی و نورپردازی فضاهای شهر تهران ۱۷ / ۰۴ / ۱۳۹۷
معرفی خانم الهام امینی و آقای محمد قربانی در اجرای ردیف یازدهم (۱۱) ذیل بند (الف) ماده یکم (۱) مصوبه برنامه عملیاتی کاهش آلودگی صوتی در شهر تهران
معرفی آقای مهدی احمدی نژاد و خانم مریم صادقیان در اجرای بخش اخیر ماده هشتم (۸) مصوبه راهبردهای برنامه عملیاتی مدیریت بحران و برنامه واکنش اضطراری در مترو و فضاهای زیر سطحی ۱۷ / ۰۴ / ۱۳۹۷
معرفی آقای محمد قطبی در اجرای ماده چهل و دوم (۴۲) مصوبه دستورالعمل مشارکت بخش خصوصی در بهره‌برداری از خطوط اتوبوسرانی، مینی بوسرانی، میدی‌باس و ون شهر تهران.
اینها تنها نمونه‌هایی از ده‌ها مصوبه معرفی افراد به کمیته‌ها، ستادها و هیأت‌های مختلف است که در لیست کاری مصوبات شورای شهر تهران قرار دارد.
اما شاید بتوان گفت اوج مصوبات اعضای شورای شهر در خصوص ارائه مجوز برای تخریب ۶۲ باغ در تهران بود. مصوبه‌ای که درست در روز درختکاری و در اسفند ۹۷ از سوی شورا تائید شد که بر اساس آن مقرر شد، برای ۶٢ باغ که سازندگان آن، عوارض خود را به صورت سیستمی و کامل پرداخت کرده‌اند، مجوز ساخت و ساز صادر شود.
محسن هاشمی در خصوص این مصوبه جنجالی شورا گفت: در تهران حدود ۴۷۳ پرونده درخواست مجوز برای تخریب، بلاتکلیف بود و به همین دلیل شهرداری تهران استفساریه ای به شورا داد تا این پرونده‌ها تعیین تکلیف شوند. شورا هم بعد از دو ساعت بحث و بررسی به ۶۲ درخواست که تمامی مراحل درخواست مجوز آن طی شده بود و حتی بیشتر مبالغ عوارض آنکه جمعاً در حدود ۱۷۰ میلیارد تومان پرداخت شده بود، اجازه ساخت داد. وی می‌افزاید: شورا برای حفظ باغ‌های تهران طرح خانه باغ را در دستور کار دارد که با اجرای آن باغ‌های تهران حفظ خواهند شد.
اما بررسی‌ها نشان داد که عوارض پرداختی برای این برج‌ها در حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است و این عدد و کسری بودجه شهرداری تهران در کنار هم به خوبی نشان دهنده تائید مصوبه تخریب باغ‌ها توسط شورای شهر تهران برای کسری بودجه شهر تهران بود.
آنچه خوبان همه کاشتند، ما افتتاح کردیم!
در کنار مصوبه‌های پر سر و صدای پارلمان شهری افتتاح‌های مسئولان شهری نیز در نوع خود منحصر به فرد بوده است. افتتاح‌هایی که غالباً در زمان مدیریت قالیباف در شهرداری تهران از آنها رونمایی شده بود. در این میان، افتتاح خط ۷ مترو تهران که یک بار در زمان محمدباقر قالیباف به بهره برداری رسیده بود اوج هنر مسئولان شهری بود.
خط مترویی که در هشتم آبان ماه ۹۶ طی اطلاعیه‌ای از سوی روابط عمومی شرکت بهره‌برداری متروی تهران تعطیل شد. این موضوع مورد تاکید اعضای شورای شهر نیز قرار گرفت و آنها نیز این خط را ناایمن معرفی کردند. عمده اشکالات مطرح شده این خط در جنبه‌های عمرانی، تجهیزاتی و سامانه‌های ایمنی و کنترلی عنوان شده بود و تاکید شده بود که عدم نصب هواکش در تونل‌ها که در تعارض با استانداردهای موجود بوده و استانداردهای لازم برای استفاده از این خط وجود ندارد.
اما به یکباره در اسفند ماه سال ۹۷ خط ۷ با حضور مسئولان و مدیران شهری طی مراسمی خاص افتتاح شد. جالب آنکه اشکالی که به موضوع هواکش‌ها در زمان تعطیلی این خط وارد شده بود یکبار دیگر توسط کارشناسان مطرح شد اما طی اظهار نظرهایی عنوان شد که "چند سالی است موضوع هواکش‌ها حذف شده است زیرا هم هزینه تملک زمین وجود دارد و هم بحث برق رسانی و جت فن‌ها و سیستم‌های هوا رسانی می‌توانند وظیفه مکش و دمیدن هوا را انجام دهد. " یعنی اعلام کردند که از ابتدا نیز وارد شدن به بحث هواکش‌ها غیر اصولی بوده است.
در کنار افتتاح خط مترو معامله شهرداری تهران و دولت بر سر افتتاح پروژه مسکن امید در زمین‌هایی که پروژه بهاران شرقی نامیده می‌شد و در سال ۹۱ و مدیریت قالیباف کلنگ احداث آنها به زمین خورده بود و سکوت اعضای شورای شهر نیز به خوبی نشان داد که مسئولان شهری ترجیح می‌دهند به جای رسیدگی به امور شهر و مردم به دنبال مسائل حزبی و جناحی خود باشند تا در پایان مسئولیت کارنامه‌ای هرچند ساختگی برای ارائه داشته باشند.
در نهایت، در معدود دفعاتی که شورایی‌ها معترض عملکرد و فعالیت‌های شهردار شده اند - مانند افتتاح نمایشی و خارج از ضوابط و استانداردهای فنی ۲ خط مترو-، توجهی رسمی و عملی به این اعتراضات از سوی منصوبان مستقیم و غیرمستقیم شورای شهر نشد تا نشان دهند اگر باور کنیم انتخاب شهردار بر اساس برنامه و تفکر خود اعضای شورای شهر بوده -که شواهد خلاف آن وجود دارد- اما نمی توان باور کرد اراده و توان هدایت و برخورد با اقدامات نادرست مدیران ارشد شهری را دارند و ترجیح می دهند خود را به اقدامات شاعرانه و اسم بازی مشغول کنند.