به گزارش مشرق، این نخستین بار نیست که انگلیسی‌ها نفتکشی حامل نفت ایران را توقیف می‌کنند؛ نخستین محموله نفتی ایران در دوران ملی شدن صنعت نفت توقیف شد و یک نفتکش ایتالیایی (رزماری) با پرچم هندوراس، پس از بارگیری نفت ایران، در مسیر اروپا، در خلیج عدن توسط نیروی دریایی بریتانیا توقیف شد.
بیشتر بخوانید:
محموله اخیری که توقیف شده است حامل ۲ میلیون بشکه نفت و یا فرآورده‌های نفتی است که همین موضوع و مسیر انتخاب شده، ابهامات فراوانی را بوجود آورده است.
نفت کوره یا نفت خام؟
یکی از مسائل مهم درباره محموله توقیف شده، نوع محموله آن است. با توجه به اینکه محموله مورد نظر از جبل الطارق عبور کرده، برخی کارشناسان معتقدند این نفتکش حامل نفت کوره بوده است؛ وزن نفت کوره نسبت به نفت خام سنگین‌تر است. به همین دلیل آبخور سوپرتانکر حمل کننده نفت خام یا نفت کوره با هم تفاوت دارد؛ آبخور یک سوپرتانکر نفت کوره با دو میلیون بشکه و ظرفیتی پر، بین ۲۲ تا ۲۳ متر است که اگر همین تانکر با ظرفیت دو میلیون بشکه، حامل نفت خام باشد بین ۱۷ تا ۱۸ متر آبخور دارد.
سوالی که ایجاد می‌شود این است که چرا نفتکش گریس ۱ بجای سوئز که نزدیک تر به مقصد بود، از جبل الطارق استفاده کرده است؟ به گفته کارشناسان شاید یکی از دلایل آن نوع محوله باشد که اگر نفت کوره باشد مسیر جبل الطارق انتخاب می‌شود اما این بدان معنا نیست که نمی‌توان از کانال سوئز برای عبور محموله فول کارگو نفت کوره استفاده کرد. یکی از راهکارهای مورد نظر در این مواقع این است که نفتکش پیش از ورود به سوئز بخش از محموله خود را تحویل مصر می‌دهد تا عمق آبخور نفتکش کاهش یابد و پس از خروج از کانال، دوباره بار تحویل داده شده را تحویل می‌گیرد.
با توجه به دردسر فراوان این موضوع و اینکه مصری‌ها در انجام این امور، بدسابقه هستند صاحبان نفتکش و محموله ترجیح می‌دهند از جبل الطارق استفاده کنند که مسیرش دو برابر کانال سوئز است. مصری‌ها در تحویل محموله و گرفتن پول جابجایی، رفتارهای آزاردهنده‌ای دارند و در میان دریانوردان به خوبی از آن‌ها یاد نمی‌شود.
مسیر و هزینه سوخت
نگاهی به نقشه راه و مسیر نفتکش گریس ۱ نشان می‌دهد که مسیر انتخابی بیش از ۴ برابر بوده است؛ در نتیجه این افزایش طول مسیر هزینه‌ها نیز افزایش می‌یابد بویژه در زمینه سوختی که نفتکش مصرف می‌کند. یک نفتکش سوپر تانکر روزانه ۸۰ تن نفت کوره می‌سوزاند تا طی مسیر کند. اصولاً نفتکش‌ها سوخت خود را در مبدا به طور کامل دریافت می‌کنند ولی امکان دارد در حین مسیر هم نیاز به سوخت‌گیری داشته باشند اما همه این موارد در قرارداد اجاره کشتی قید می‌شود. در قرارداد، مسیر نفتکش نیز تعیین شده و نفتکش حق ندارد از آن تخطی کند مگر آنکه با هماهنگی صاحب محموله و اجاره کننده کشتی باشد.
دورترین مسیر دریایی ایران برای آسیا، بندر دالیا چین با فاصله زمانی ۲۱ روز است که نفتکش‌ها این طول مسیر را با سرعت ۱۳ گره دریایی حرکت می‌کنند. هر گره دریایی معادل یک مایل یا ۱.۸۵ کیلومتر است که با این تعریف، سرعت نفتکش ۲۵ کیلومتر بر ساعت است. البته کاپیتان کشتی می‌تواند سرعت را کاهش یا افزایش دهد که این امر، با توجه به شرایط و درخواست‌های صاحب محموله است بطوری که ممکن است به کشتی گفته شود باید دو روز زودتر در مقصد حاضر باشد.
مبدا سفر کشتی
اگر مبدا نفتکش روسی را جزیره خارک بدانیم، باید گفت نفتکش مورد نظر حداقل ۲۰ روز پیش از ایران حرکت کرده است. اما سایت مارین ترافیک، که سایت مرجع در حوزه دریانوردی است درباره جزئیات این نفتکش نوشته است که مبدا حرکت، خورفاکان امارات بوده که در نزدیکی فجیره قرار دارد. با این وجود این سایت زمان حرکت این کشتی را ۱۱ اسفند ۹۷ اعلام کرده است که نشان می‌دهد این کشتی ۴ ماه روی آب بوده است.
جزئیات اینکه کشتی گریس ۱ طی ۴ ماه اخیر کجا لنگر انداخته و چه برنامه‌ای داشته تنها در اختیار مالک کشتی است اما نباید این نکته را فراموش کرد که مالک نفتکش مقصد را به صورت مقطعی به ثبت رسانده است مثلاً وقتی این نفتکش از خورفکان راه افتاده مقصد بعدی خود را کیپ تاون و پس از این جزیره، مقصد دیگری را اعلام کرده است.