بدون شک ایران با قدمی چند هزار ساله دارای آثار تاریخی بسیاری است که امکان معرفی تمامی آن ها وجود ندارد به همین منظور در این مطلب سعی داریم تا برخی برج ها و مناره های تاریخی کشورمان را که کمتر به آن ها پرداخته شده است را معرفی کنیم.
برج ها
1- برج آتشنشانی
بناي برج آتش‌نشاني تبريز از بناهاي قديمي شهر تبريز و اولين برج آتش‌نشاني ايران است. اين برج 10 متر ارتفاع و صد سال قدمت دارد. با توجه به ويژگي‌هاي معماري، قدمت تاريخي و اهميت‌كاركردي در گذشته از سوي سازمان ميراث فرهنگي در فهرست بناهاي تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
2- برج کاشمر
اين برج در روستاي علي‌آباد در 42 كيلومتري كاشمر، بر روي قلعه كوشك ساخته شده‌است. شكل مناره شبيه به برج است كه نماي خارجي آن از چهل و هشت ترك آجري تشكيل شده است و دوازده‌قاب آجري مزين به اشكال لوزي نيز دارد. گنبد آجري آن مخروطي شكل و دو پوشه است. ارتفاع گنبد بنا 18 مترو شكل داخلي آن، هشت گوش است. محيط داخلي آن 22 متر و محيط خارجي آن 42 متر است. در بالاي‌گوشواره مقرنس كاري زير گنبد، 24 عدد شيار وجود دارد. اين مناره در حدود قرن هفتم ه . ق ساخته شده است.اين اثر در زمره آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
3- برج اخنجان
اين برج در روستاي اخنجان و در 22 كيلومتري شمال مشهد واقع شده است. ميل اخنجان‌به دوره تيموري و قرن نهم هجري قمري مربوط است و برج هشت ضلعي آجري زيبا و گنبد مخروطي ترك‌ترك، معروف به خياري دارد. اين بنا در زمره آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
4- برج پیر علمدار
اين برج نزديك مسجد جامع و مدرسه فتحعلي بيگ دامغان قرار دارد. اين مقبره در سال۴۱۷ ه.ق بصورت برح مدور آجري با گنبد مخروطي پيازي ساخته شده است. اين بنا كه ۱۳ متر ارتفاع دارد، به‌دليل كتيبه خط كوفي مشبك بسيار معروف است. ساختمان مذكور مقبره محمد بن ابراهيم، پدر ابوحرب‌بختيار، ممدوح منوچهري دامغاني (شاعر) است.
5- برج چهل دختران
اين برج در خيابان حكيم الهي سمنان قرار دارد. مردم سمنان معتقدند برج مذكور راچهل دختر تارك دنيا، با گل و خشت ساخته‌اند. تاريخ بناي برج به زمان قبل از اسلام مربوط است. اين برج‌هشت ضلعي بين ۱۲-۱۰ متر ارتفاع دارد. ضخامت ديوار تقريباً ۵۰ تا ۶۰ سانتي‌متر است. برج مذكور به دليل توسعه شهري در داخل حياط مدرسه قرار گرفته است.
6- برج طغرل
برج طغرل در ميان محوطه‌اي در شهرري قرار دارد و احتمالاً آرامگاه طغرل اوّل پادشاه سلجوقي‌است. كه اين برج 20 متر بلندي دارد و از نوع برج‌هاي ترك ترك است و در سال 1300 ه . ق تعمير شده و اكثرعناصر و نقش و نگار و كتيبه آن از بين رفته است. لوح سنگ مرمر به نشانه مرمت بنا به ديواره آن نصب شده‌است.
7- برج علاءالدین
اين برج با 17 متر ارتفاع در شمال مسجد جامع ورامين قراردارد و در سال 680 ه.ق ساخته شده است. سبك ساختمان برج،تركيبي از معماري‌مغولي و دوره آق‌قويونلو و قره‌قويونلو است.
منارها
1- مناره خسروگرد
اين مناره از آثار قرن ششم هجري است، و حدود 38 متر بلندي دارد. در بدنه آجري آن‌دو رشته كتيبه كوفي و تزئينات لوزي تعبيه شده‌اند. تاريخ كتيبه اين مناره سال 505 ه . ق است و در 10كيلومتري غرب سبزوار واقع شده است. اين بنا در شمار آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
2 -مناره شمس تبریزی
اين مناره در ميان باغ مشجري در جوار عمارت مسكوني شمس الملوك دنبلي درشمال شرقي شهر خوي و در محله‌اي به همين نام قرار دارد. مناره يادبود كسي است كه گويا توانسته بود در يك‌روز به تعداد شاخ‌هاي سطح خارجي مناره قوچ كوهي شكار كند. برخي از مورخين معتقدند كه اين مناره را اميرشمس الملوك دنبلي يكي از مشاهير سلسله دنبلي ساخته است. برخي ديگر آنرا كاخ زمستاني شاه اسماعيل‌صفوي مي‌دانند و اعتقاد دارند كه تزئينات مناره حاصل شكار يك روز شاه اسماعيل است
3- مناره گسگر
اين مناره در بخش مركزي شهرستان صومعه‌سرا واقع شده و يادآور مناره‌هاي عظيم‌دوره سلجوقي است. ارتفاع مناره ۲۹ متر و شكل آن مخروطي است. بخش بالايي مناره فرو ريخته و كتيبه‌اي‌دال بر تاريخ بنا و باني آن را ندارد. در قسمت فوقاني مناره دو نوار آجركاري آن را زينت داده است.
