به گزارش مشرق، چند وقتی است شیوع بیماری «تب سه روزه گاوی» در استان‌ها سروصدای زیادی بپا کرده و گزارش‌هایی که از استان‌ها می‌فرستند حاکی از تلف شدن گاوها در دامداری‌های صنعتی و حتی دامداری‌های سنتی در فضای آزاد است.

علاوه بر خسارت‌های اقتصادی که به بخش تولید دام وارد می‌شود، نگرانی‌هایی وجود دارد که آیا این بیماری تنها بخش دام را گرفتار می‌کند و یا به جامعه انسانی هم سرایت می‌کند؟ درمان آن چیست و قرار است تا کی مهمان بخش دام کشور شود.

بیشتر بخوانید:

تب کریمه کنگو، بیماری که نباید از آن غافل شد

این بیماری علاوه بر ایجاد خسارت در صورت فراگیر بودن آن در حقیقت تهدیدی امنیت غذایی کشور تهدید می‌شود. ایران سالانه 850 هزار تن گوشت قرمز تولید می‌کند اما هنوز 150 هزار تن در سال باید وارد کند تا نیاز کشور تامین شود بنابراین هر گونه خسارت به بخش دام کشور در حقیقت تامین گوشت قرمز  کشور را با خطر جدی مواجه می‌کند.

برای پاسخ به این سوالات با اکبر گلشاهی مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور گفتگویی انجام دادیم.

وی عنوان کرد که در حال حاضر 14 استان کشور و 290 کانون گرفتار این بیماری هستند.

به گفته این مسؤول کارشکنی کشور ژاپن در تحویل واکسن‌ها عامل شیوع بیماری بوده و در نهایت این واکسن‌ها را به ایران تحویل نداده است، اما خبر خوش این که ایران بر اساس قراردادی که با کشور ترکیه داشته 200 هزار دز واکسن وارد کرده که روز گذشته از گمرک ترخیص شده و بین دامداران کشور توزیع می‌شود. همچنین مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی آزمایشات اولیه ساخت این واکسن را انجام داده و پیش بینی کرده که تا پایان سال این واکسن به طور کامل در داخل کشور تولید شود.

ترامپ رئیس جمهور آمریکا بارها با ژست سیاسی اعلام کرده که غذا و دارو به هیچ عنوان جزو تحریم‌ نیست و ما در این موارد از مردم ایران حمایت می‌کنیم اما عملکرد وی و کشورهای دنباله رو نشان می‌دهد که غذا و دارو هم برای ما تحریم است. موانع وارداتی هم در زمینه غذا و هم دارو وجود دارد و این علاوه بر این که اخلاقی و انسانی نیست، با هیچ یک از پروتکل‌های بین المللی هم متناسب نیست.

تمام مسائل مختلف مربوط به این بیماری که مدتی است دامداران استان‌ها با آن درگیر بوده و واکنش‌ها و اعتراضات زیادی هم داشته است را در این گفتگو می‌خوانید.

در مورد بیماری تب سه روزه گاوی توضیح دهید و بفرمایید از چه زمانی در کشور شیوع پیدا کرده است

گلشاهی: بیماری تب سه روزه گاوی ویروسی است و از راه عمدتاً پشه‌ها و حشرات دیگر منتقل می‌شود و جمعیت گاوی درگیر این بیماری است و در سایر دام‌ها مشاهده نمی‌شود. این بیماری از سال 92 وارد کشور شده و در تعدادی از استانها دام‌های کشور را درگیر کرده است.

این بیماری از کدام کشور یا کشورها وارد ایران شده است؟

گلشاهی: ویروس بیماری تب سه روزه گاوی از مرزهای کشورهای عراق و پاکستان وارد کشور شده و چند سالی بود که با کنترل به موقع تقریبا کانون بیماری نداشتیم و بیماری مهار شده بود، اما امسال به یکباره این بیماری شیوع پیدا کرد.

دلیل شیوع این بیماری چه بود، آیا عوامل خاصی در آن دخالت داشت؟

گلشاهی: در سال‌های گذشته واکسن این بیماری را از کشور ژاپن وارد می‌کردیم، اما امسال به دلیل تحریم‌ها ژاپن واکسن این بیماری را به ما تحویل نداد و از آن بدتر این که مرتب قول‌هایی داد و امروز و فردا کرد اما در نهایت به قول خودش عمل نکرد و زمان تزریق واکسن به دامها سپری شد. بهترین زمان مناسب برای تزریق واکسن فصل زمستان است، اما چون واکسن تحویل نداد، این بیماری در بهار شیوع کرد و کانون‌های درگیر در کشور افزایش یافت.

الان چند استان و چه تعداد کانون درگیر این بیماری هستند؟

گلشاهی: 14 استان کشور با 290 کانون بیماری وجود دارد و تلاش می‌کنیم که تعداد کانون‌ها را کاهش دهیم.

میزان خسارت این بیماری چقدر بوده است؟

گلشاهی: ارزیابی از میزان خسارت نداریم. باید آمارها جمع آوری بشود اما بر اساس مطالعات علمی میزان خسارت این بیماری زیاد نیست و حدود یک درصد کانون‌های درگیر را شامل می‌شود، اما میزان بیماری‌زایی بسیار زیاد است، به طوری که حدود 70 درصد دام‌ها در کانون‌ها درگیر می‌شوند.

بالاخره برنامه شما برای کنترل این بیماری چیست، به ویژه این که راه علاج موثر آن را تزریق واکسن می‌دانید؟

گلشاهی: بر اساس قراردادی که با ترکیه بستیم، 200 هزار دز برای تزریق 100 هزار راس گاو وارد کردیم و دیروز از گمرک ترخیص شد و قرار است در بین دامداران توزیع کنیم.

آیا این میزان دز برای پوشش این بیماری تب سه روزه گاوی کافی است؟

گلشاهی: بله،‌ در سال‌های گذشته مصرف واکسن ما 25 هزار دز تا 50 هزار دز بود و در برخی مواقع به 100 تا 150 هزار دز هم رسیده بود. بنابراین با این میزان واکسنی که وارد  کرده‌ایم برای تأمین نیاز دامداران کافی خواهد بود.

از آنجایی که گفتید بهترین زمان واکسن این بیماری فصل زمستان است، آیا برنامه‌ای برای تزریق واکسن در این فصل خواهید داشت؟ برای تأمین آن فکری کرده‌اید؟

گلشاهی: بخشی از این واکسن‌های وارداتی را برای فصل زمستان نگه می‌داریم و البته برای ادامه واردات از ترکیه هم مشکلی وجود ندارد و در زمان نیاز وارد خواهیم کرد.

مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی از بهترین‌ها در منطقه است. چطور این واکسن را تولید نمی‌کند؟

گلشاهی: اتفاقا آزمایشات تهیه این واکسن انجام شده و مؤسسه قول داده بتواند تا پایان سال آن را در داخل کشور تولید کند. یعنی ما تا پایان سال بتوانیم در زمینه تأمین این نوع واکسن خوداتکا بشویم.

گزارشات زیادی بوده و حتی کلیپ‌هایی از استانها ارسال کرده‌اند که خسارت این بیماری در استان‌ها زیاد بوده است، حتی تصاویری از فوت دست جمعی دام‌ها وجود دارد بنابراین اینها نشان می‌دهد که میزان خسارت زیاد بوده است

گلشاهی: بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که تلفات این بیماری تنها یک درصد است اما شاید عوامل دیگری در از بین رفتن و مرگ این حیوانات دخالت داشته است.

برای مردم سؤال است که آیا این بیماری به انسان هم سرایت می‌کند؟

گلشاهی: این بیماری بین حیوان و انسان مشترک نیست و خطری جوامع انسانی را تهدید نمی‌کند و البته علاوه بر واکسن داروهایی هم برای درمان از سوی متخصصین عرضه می‌شود که در بازار وجود دارد و مشکلی در زمینه تأمین آن نیست.

این بیماری در کشور تا چه زمانی ادامه می‌یابد؟

گلشاهی: بیماری تب سه روزه گاوی از خرداد ماه آغاز شد و از پایان مرداد تعداد مبتلایان در جمعیت گاوی به تدریج کاهش خواهد یافت. زمانی که دما و رطوبت به میزانی می‌رسد که برای رشد و فعالیت پشه‌ها مناسب است، پشه‌ها زیاد می‌شوند و دام‌ها را مبتلا می‌کنند، اما اکنون که هوا بسیار گرم شده و رطوبت پایین آمده، آرام آرام جمعیت آن کاسته خواهد شد و از این به بعد نیز به فصل سرما که نزدیک می‌شویم فعالیت پشه‌ها کمتر می‌شود و این بیماری افت خواهد کرد.

چه راهکاری برای مقابله با این بیماری وجود دارد؟

گلشاهی: مناسب‌ترین راهکار برای به حداقل رساندن ضایعات و خسارات اقتصادی ناشی از بروز این بیماری تشخیص سریع مبتلایان و درمان مناسب بیماری است. برای درمان هم داروهایی در داخل وجود دارد که از سوی متخصصان و دامپزشکان ارائه می‌شود اما باید با تزریق واکسن از ابتلا به این بیماری جلوگیری شود.

آیا واکسن‌هایی که به دامداران می‌دهند یارانه‌ای است؟

گلشاهی: خیر، واکسن‌ها آزاد بوده و با هزینه دامدار باید تأمین شود. راه دیگر مقابله با این بیماری سمپاشی اماکن دامی علیه حشرات است. با توجه به فصل گرما و ازدیاد فعالیت پشه‌ها و بندپایان به عنوان ناقلان اصلی این بیماری، دامداران باید هر گونه کانون پشه‌ها را باید از بین ببرند. همچنین باید مکان‌هایی که آب جمع شده و باعث جذب حشرات می‌گردد نیز از بین بروند. دیگر علائم این بیماری افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب، آبریزش از بینی، دهان و چشم حیوان است. ممکن است در دام یبوست یا اسهال دیده شود که بعد از فروکش کردن تب سه روز دام شروع به غذا خوردن و نشخوار می‌کند، اما لنگیدن و ضعف ممکن است تا دو سه روز و زمین‌گیری این حیوان تا چند روز ادامه یابد.

نشانه‌های این بیماری چیست؟

گلشاهی: علائمی همچون کاهش تولید شیر و وزن دام همراه با تب ناگهانی، لنگش، عدم تعادل در راه رفتن، بی اشتهایی، ریزش اشک، ترشحات بزاق و بینی، درد و خشکی مفاصل و سفتی شدید عضلات است که دامداران در صورت مشاهده چنین علائمی باید به کلینیک‌های دامپزشکی مراجعه کنند تا درمان مناسب برای دام‌های آنها تجویز شود. 

چطور ژاپن تحریم‌های آمریکا را بهانه کرده و واکسن تحویل نداد؟ آیا ترکیه چنین بهانه‌ای نگرفت؟ اگر تحریم مانع است، چرا برای ترکیه مانع نشد.

گلشاهی: در هیچ کشوری غذا و دارو شامل تحریم‌ها نمی‌شود اما متأسفانه به رغم این شعارها در واردات داروهای انسانی و حیوانی مشکلات زیادی وجود دارد و مانع برای تولید کشور می‌شود، بلاخره مسائل سیاسی قوانین خودساخته خودش را دارد و من در این حوزه وارد نمی‌شوم.

آیا امیدوار هستید برای زمستان امسال و سال‌های بعد بتوانید واکسن را بدون مشکل وارد کنید؟

گلشاهی: به هر حال با ترکیه به عنوان کشور دوست و همسایه این توافق را کرده‌ایم، اما در عین حال این واکسن به زودی در داخل کشور تولید خواهد شد.