به گزارش مشرق، «آژانس فضایی روسیه» اعلام کرده است که قصد دارد یک ایستگاه اندازه‌گیری سامانه ناوبری ماهواره‌ای «گلوناس» (GLONASS) در ونزوئلا مستقر کند. این سامانه موقعیت‌یاب روسی در رقابت با سامانه موقعیت‌یاب جهانی (GPS) متعلق به آمریکا، «گالیلئو» (Galileo) اتحادیه اروپا و سیستم موقعیت‌یاب «بِیدوئو» (BeiDou) چین رقابت می‌کند.

آژانس فضایی روسیه با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد که این سامانه با استفاده از «موقعیت‌یاب دقیق نقطه‌ای» (PPP) زمینه رصد ایمن را تضمین خواهد کرد. این ایستگاه به صورت بی وقفه داده‌های منتشر شده توسط سیستم‌های ناوبری جهانی گلوناس، جی‌پی‌اس، گالیلئو و بیدوئو را دریافت کرده و نتایج اندازه‌گیری‌ها را در زمان واقعی مخابره می‌کند.   

این ایستگاه بر اساس توافقنامه بین دولتی ونزوئلا و روسیه که در ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد) به تصویب رسید در این کشور آمریکای لاتین مستقر خواهد شد. آژانس فضایی روسیه به منظور نصب ایستگاه‌های سامانه گلوناس، با آرژانتین نیز در حال مذاکره بوده و امکان مکان‌یابی ایستگاه‌هایی در برزیل و پاراگوئه را نیز در نظر گرفته است.

سامانه گلوناس نسخه روسی جی‌پی‌اس بوده و در کنار سامانه چینی بیدوئو، رقبای جدی جی‌پی‌اس محسوب می شوند.  به نوشته نشریه ال اسپانیول، اگرچه جی‌پی‌اس از محبوبیت بیشتری برخوردار است اما در سال‌های اخیر شاهد رواج یافتن و استقبال هر چه بیشتر کاربران از گلوناس بوده‌ایم. سرواژه‌ی عبارت Global Navigation Satellite System به معنای سامانه ماهواره‌ای ناوبری جهانی است. این سامانه، سیستمی ماهواره‌ای است که کشور روسیه آن را توسعه داده و از ۲۴ ماهواره تشکیل شده است. روسیه در سال ۱۹۷۶ کار بر روی سیستم گلوناس را به عنوان یک سامانه‌ی آزمایشی ارتباطات نظامی آغاز کرد و در سال ۱۹۸۲ اولین ماهواره‌ی گلوناس را به فضا فرستاد. این سامانه در سال ۱۹۹۵ به طور کامل مورد استفاده قرار گرفت.  

ایده‌ی اولیه‌ی سامانه‌ گلوناس توسط شوروی و بر اساس ردیابی موشک‌های بالستیک و هواپیماهای جت شکل گرفت اما به مرور برای استفاده تکنولوژیک نیز از آن بهره‌برداری شد. امروزه بسیاری از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده‌ی تلفن همراه از سیستم گلوناس در گوشی‌های موبایل تولیدی خود استفاده می‌کنند تا کاربران بتوانند در کنار تکنولوژی جی‌پی‌اس از این تکنولوژی هم استفاده کنند.

گلوناس، جنگ اوکراین و آمریکای لاتین

پنج ماه از جنگ اوکراین می‌گذرد و به نوشته نشریه اینفوبائه آرژانتین، «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا اواخر فوریه و همزمان با اعلام نخستین تحریم‌ها علیه دولت روسیه گفت: تحریم‌ها چه بلافاصله و چه در طول زمان، هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد روسیه تحمیل می‌کند. در میان اقدامات ما و متحدان و شرکایمان، تخمین می‌زنیم که بیش از نیمی از واردات فناوری روسیه قطع خواهند شد. این یک ضربه به توانایی روسیه در مدرن‌سازی ارتش‌ این کشور خواهد بود و صنعت هوافضا از جمله برنامه فضایی‌شان را تنزل می‌دهد.

مدتی پس از این موضع‌گیری آمریکا (۱۹ مارس)، رئیس آژانس فضایی روسیه هشدار داد که ایالات متحده در حال بررسی قطع ارتباط روسیه از سیستم جی‌پی‌اس است.

«دیمیتری روگوزین» رئیس آژانس فضایی روسیه اعلام کرد: آیا می‌دانید که اکنون در چارچوب تحریم‌ها، آمریکا در حال بحث بر سر امکان قطع ارتباط روسیه از جی‌پی‌اس است؟ با این حال، دلیلی برای ترس و نگرانی وجود ندارد، زیرا هر گوشی هوشمند به سیستم ماهواره‌ای ناوبری جهانی گلوناس طراحی شده توسط روسیه متصل است.  

به دنبال این خبر و در ادامه تلاش‌های روسیه برای مقابله با ابعاد مختلف تحریم‌های متعدد غرب علیه این کشور، رئیس آژانس فضایی روسیه در اواخر آوریل (اوایل اریبهشت) اعلام کرد این سازمان در نظر دارد استفاده از سیستم موقعیت‌یاب آمریکایی جی‌پی‌اس را متوقف کرده و سامانه گلوناس را جایگزین آن کند.

وی در این رابطه تاکید کرد: امروز ما پیشنهادهای فنی خود را برای جایگزینی جی‌پی‌اس با تجهیزات کاربری گلوناس به کلیه مراکز حمل نقل و مسئولان ذی ربط ارسال خواهیم کرد. روسیه دارای فناوری قدرتمند گلوناس است که قابلیت‌های مشابه و حتی قوی‌تری از جی‌پی‌اس داشته و همچنین ما می‌توانیم سیگنال ناوبری مورد نیاز خود را از سیستم ناوبری مداری چینی بیدوئو دریافت کنیم.

به این ترتیب، روسیه که از ابتدای آغاز جنگ اوکراین، همزمان با نبرد نظامی، با طرح‌های مختلف به نبرد فهرست طولانی تحریم‌های غرب رفته است، در نظر دارد با تقویت ایستگاه‌های سامانه موقعیت‌یاب گلوناس در آمریکای لاتین، با ممنوعیت احتمالی دسترسی به جی‌پی‌اس نیز مقابله کند. گذشته از انگیزه‌های قابل درک روسیه برای توسعه و تقویت سیستم موقعیت‌سنجی بومی این کشور، تلاقی این جبهه مقابله مسکو- واشنگتن با آمریکای لاتین، خود قابل بحث است. ونزوئلا از آغاز درگیری مسکو- کی‌یف در کنار روسیه قرار گرفته و بی توجهی غرب به حساسیت‌های دولت روسیه مبنی بر گسترش بی رویه سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را عامل آتش جنگ می‌داند. پس از ونزوئلا، توافق احتمالی روسیه با آرژانتین، برزیل و پاراگوئه برای استقرار ایستگاه‌های سامانه گلوناس، موضوعی است که بی تردید به مذاق آمریکا خوش نخواهد آمد.

آمریکا تاکنون نیز از یارکشی کشورهای آمریکای لاتین در قبال جنگ اوکراین ناکام مانده است و هرگونه همکاری با روسیه را به معنای همدست شدن با این کشور تعبیر می‌کند، با این حال کشورهای آمریکای لاتین با در پیش گرفتن موضعی صلح‌طلبانه در تلاشند تا با تاکید مداوم بر ضرورت دستیابی به توافق و راهکاری مسالمت‌آمیز، گام به گام با تحولات اوکراین پیش رفته و منطبق با ظرفیت‌ها و چالش‌های موجود، زمینه برای کمترین آسیب و بیشترین منفعت را فراهم کنند.