سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارشها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژههای مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامههای کشور قرار میدهیم.
در این ویژهنامه، نگاهی به آخرین مواضع جناحهای سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته میشود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافتهای مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه های امروز دوشنبه هشتم اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که ضربه بانک مرکزی به جنگ خیابانی صرافیها، پیشبینی نشست شورای حکام و استارت میانهروها برای انتخابات مجلس در صفحات نخست روزنامه های امروز برجسته شده است.
یکشنبه، روزی عجیب در بازار آزاد ارز ایران بود. درحالیکه ظهر دیروز قیمت هر دلار آمریکا در معاملات فردایی به بالای ۶۰هزار تومان رسیده بود، از ساعت ۱۵با ورود صرافیها به خرید و فروش با نرخ توافقی قیمت دلار مسیر بازگشت را تجربه کرد و هر دلار تا ۵۵هزار تومان پایین آمد. حاکم شدن هیجان بر رفتار خریداران خرد و تلاش معاملهگران پشت صحنه معاملات فردایی باعث شد تا ظهر دیروز بازار ارز با تلاطم شدید قیمتی مواجه شود، اما با مداخله غیرمستقیم بانک مرکزی بهعنوان بازارساز و صدور اجازه معاملات واقعی ارز، با نرخ توافقی به صرافیهای مجاز، همه در انتظار یک شوک بودند. ساعت ۱۵عصر روز یکشنبه زمان ریزش نرخ دلار و طلا بود. بر اساس آخرین آمار منتشره دیروز معادل ۷۰۰میلیون دلار ارز با کیفیت به صورت درهم امارات به بازار تزریق شده است.
با وجود تلاش دولت برای کنترل نرخ ارز و کاهش فشار روانی روی جامعه روزنامه هفت صبح در جهت همگامی با افزایش تنش اجتماعی در تیتر اول خود نوشته است که دیگر درباره قیمت ارز و سکه مطلبی منتشر نخواهد کرد، این ژست اعتراضی در حالی از سوی این یک روزنامه زرد که پیش از این سابقه ضد امنیتی داشته قابل توجه و تفسیر است، گویی برخی مراکز خاص رانتی در تنش افزایی در کف جامعه است!
روزنامه شرق نیز این روزها پرچمدار تغییر در کابینه بوده و در گزارشی با عنوان ناگزیر از اصلاح نوشته است:
رالی کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت ملک و خودرو و طلا و... و ترس مردم از آینده مبهم اقتصاد ایران، سکوت دولت و حتی دفاع از عملکردی که شکست آن قابل چشمپوشی نیست نه فقط منتقدان که خودیها را نیز به واکنش واداشته است. یک جا سخن از ترمیم احتمالی یا همان تغییر تیم اقتصادی کابینه است و جای دیگر پیشنهاد استعفای دولت گزینه راهگشا برای برونرفت از بنبست فعلی مطرح میشود. چپ و راست هم ندارد؛ خیل عظیم منتقدان عملکرد کابینه سیزدهم در حال عبور از لکنت زبان در نقد او هستند و صراحتا از ضرورت تغییر میگویند.
شرق در ادامه به یک خبرسازی بزرگ نیز دست زده و نوشته است:
در این بین سخن از تغییر حداقل سه نفر از اعضای دولت، یعنی خاندوزی وزیر نه چندان موفق دولت، محسن رضایی که دکتری اقتصادیاش هم مرتبط با پول است و قرار بود ریال را به یکی از قدرتمندترین پولهای جهان تبدیل کند و دیگری هم مخبر که در حقیقت لیدر تیم اقتصادی دولت است. در رابطه با مخبر و لحنی که این روزها اتخاذ کرده به خصوص بعد از تصویری که از جلسه سران قوا با حضور او منتشر شد، احتمال تغییر کم است زیرا او خود را در جایگاهی میبیند که در پاسخ به وضعیت دلار و رشد عجیب و غریبش به راحتی میگوید «از ما بهتر پیدا نمیکنید».
البته این ادعاهای عجیب در جهت ایجاد شکاف میان عناصر دولت خیلی زود با واکنش رسمی روبرو شده است، در پشت پرده این خبرسازیها از سوی اصلاحطلبان خبر دیگری پنهان شده است که با رمز گذاری روی نام عراقچی روز گذشته ز آن رونمایی شد!
با وجود فشار روانی شدید روی بازارهای مالی روز گذشته ریزش دلار تمام تحلیلهای سیاسی را برهم زد.
روزنامه کیهان نوشته است:
بررسی میدانی از بازار ارز فردوسی تهران نشان داد قیمت دلار که ظهر دیروز در بازار آزاد در آستانه عبور از کانال ۶۱ هزار تومان بود، تنها طی چند ساعت وارد مدار نزولی شد. قیمت دلار وارد کانال ۵۵ هزار تومان شده و فعالان بازار پیشبینی میکنند کاهش قیمت ارز ادامه داشته باشد. طی روزهای اخیر در نتیجه صدور برخی بخشنامههای ارزی از سوی بازارساز نوسانات قیمت ارز تشدید شده بود؛ اما به نظر میرسد با اصلاح این بخشنامهها و آغاز معاملات در شبکه صرافیها باید منتظر کاهش قیمتها باشیم. درحالیکه کشورمان درگیر یک جنگ ارزی تمامعیار است، دولت و به طور خاص بانک مرکزی طی ماههای اخیر اقدامات متنوعی را برای مدیریت بازار در پیش گرفته است. تلاش مجموعه دولت برای تأمین ارز موردنیاز کشور چه از محل بازگشت ارزهای نفتی و چه صادرات غیرنفتی، سمت عرضه را تقویت کرده است. در نتیجه این اقدامات، بر اساس اعلام بانک مرکزی، بیش از ۶۰ میلیارد دلار در سال جاری برای واردات تأمین شده که ۳۵ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.
روزنامه همشهری نیز به تحلیل مالی بازار ارز پرداخته و مینویسد:
هرچند بانک مرکزی تلاش دارد تا به نیازهای واقعی ارز تجاری و خدماتی در ۲تالار جداگانه مرکز مبادله ارزی پاسخ دهد و اعتقاد دارد نرخ خارج از مرکز یادشده را به رسمیت نمیشناسد، اما تغییر ریل این نهاد و اجازه دادن به صرافیها برای خرید و فروش ارز با نرخ توافقی نشان داد که هرگونه سیاست تثبیت نرخ با شکست مواجه میشود. از این جهت سؤال مهم این است که گزینه جایگزین برای تقاضاهای احتیاطی مردم چیست و اگر افرادی بخواهند در بازار طلا و ارز سرمایهگذاری و ارزش داراییشان را حفظ کنند، چه مسیری را باید در پیش بگیرند.
در ادامه این گزارش آمده است:
طبیعی است که یکسری با نگاه سفتهبازانه وارد بازار شوند. در چنین شرایطی به مردم عادی توصیه میشود به نوسانات نرخ بازار ارز و ریسکهای حضور در چنین بازاری توجه کنند. در حال حاضر برنامه مرکز یادشده پاسخ دادن به تقاضاهای واقعی است اما تقاضای سرمایهگذاری و احتیاطی هم در بازار وجود دارد که برای آنها میتوان ابزار خاص سرمایهگذاری را از طریق صندوقهای ارزی، صکوک ارزی و ابزارهای مصون از تورم ارائه کرد. او تأکید میکند: گواهی سپرده ارزی از مدتها پیش راهاندازی شده و اکنون در شعب بانکها مورد فروش و عرضه قرار میگیرد که امیدواریم بتوانیم با کمک بانک مرکزی این را در مرکز مبادله آوریم و شاهد انجام معاملات گواهی سپرده ارزی باشیم.
کادرسازی برای سازمان سیا در تهران!
عباس عبدی از تئورسینهای اصلاحات در شماره امروز روزنامه اعتماد در یادداشتی قابل توجه خواهان پیوند دهه شصتیها به اغتشاشات و تبدیل آشوب اجتماعی به شورش اقتصادی شده است!
در بخشی از این یادداشت آمده است:
در جریان اعتراضات پاییز، خیلیها معتقد بودند که نیروی اصلی آن اعتراضات دهه هشتادیها یا نسل z هستند. به اعتقاد من آنها نیروی میدان بودند، اصل ماجرا به متولدین دهه ۱۳۶۰ مربوط میشد. به عبارت دقیقتر متولدین ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵ منظورم است. با قدری بالا و پایین. متولدین دهه ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ در رده بعدی قرار داشتند و متولدین ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ بیشتر در مقام عملکننده حاضر میشدند. آنان که میگفتند دهه هشتادیها بودند، از یک سو آنان را بیشتر میدیدند و از سوی دیگر گمان میکردند که آنان از طرف ساختار رسمی نادیده گرفته شدهاند لذا معترض شدهاند. ولی واقعیت این بود که دهه شصتیها مظلومترین نسل تاریخ اخیر ایران هستند، در عین حال که یکی از شایستهترین نسلها هم هستند و اثرات این دو ویژگی موجب نفرت بیشتر آنان از وضع موجود شد و در اعتراضات پاییز خود را بازتاب داد!
آمارهای رسمی نشان میدهد که اغتشاشات اخیر به دلیل شکاف نسلی و حمایت سازمانهای جاسوسی خارجی کمترین میزان همپوشانی اجتماعی را به دست آورده و از حداقل شرایط لازم برای همگنی سیاسی برخوردار بوده است، دریدگی بالای برخی مشارکت کنندگان در آشوبها و نیز سطح خشونت موجود، آن را در بی کیفیتترین سطح خود قرار داده است. به همین دلیل اغشاشات ( ۲۵ شهریور تا ۱۶ آذر) یکی از مبتذلترین مدلها براندازی لقب گرفته است. اما تلاش برخی اصلاحطلبان برای جذب نیرو برای این شورشهای کور اجتماعی جالب توجه است، مردههای سیاسی که سال قبل کمتر از آرای باطله نیز رای کمتری داشتند این روزها سعی دارند به جسد مرده اغتشاشات سازمان سیاه با دهه شصتیها روح شیطان را بدمند.
دورهمی تجزیهطلبانه کومله در آلمان
روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه با اشاره به تجمع تروریستها و تجزیه طلبان در آلمان نوشته است:
عبدالله مهتدی، سرکرده گروهک تروریستی کومله در نشستی به نام «ژن، ژیان، ئازادی» در شهر بن آلمان با تعدادی دیگر از فعالان تجزیهطلب دور هم جمع شدند. اولین نکته جالب توجه این نشست این بود که کل سخنرانانِ سمیناری که به نام «زنان» بود، «مرد» بودند.
از سویی گروهک کومله که در آشوبهای پاییز امسال – در مناطق کردنشین- نقش پررنگی داشت و اعضای آن، علاوه بر آشوب خیابانی، به شکنجه و قتل نیروهای حافظ امنیت هم اقدام کرده بودند، تعارفات سیاسی را کنار گذاشته و در همه تجمعات خود با پرچم اقلیم کردستان حضور مییابد و ابایی از بیان هدفش برای تجزیه ایران ندارد. مهتدی در این نشست اعتراف کرد که بسیاری از آشوبها و اغتشاشات در شهرهای کردنشین از سوی مرکز همکاری احزاب کردستان ساماندهی شده بود. سرکرده کومله با ادعای اینکه «ما دنبال فدرالیسم هستیم و آن را کتمان نمیکنیم و برای آن تلاش خواهیم کرد»، در حاشیه این نشست در مصاحبه با BBC گفت هنوز خیلی از احزاب و جریانات اپوزیسیون حاضر نیستند هویتهای اتنیکی (قومی) و فرهنگ و زبانی را بهرسمیت بشناسند.
روزنامه وطن امروز نیز ته مانده اغتشاشات اخیر را تجزیه طلبی خوانده و مینویسد:
تاکید مهتدی بر اینکه به دنبال فدرالیسم به عنوان اسم رمز تجزیه سرزمینی است، پیش از این نیز در مواضع مشابهی یک روز بعد از نشست دانشگاه جورجتاون در مصاحبه با تلویزیون روداو متعلق به نچیروان بارزانی انجام شد. وی گفت: ناسیونالیستهای تندرو و پانایرانیستها ما را قبول ندارند و مخالف ملت خواندن ما هستند اما پس از آزادی خواست خود را (تجزیه) مطرح میکنیم و الان وقتش نیست، بعدها آرایش سیاسی عوض میشود و لزوما چنین نیست که افراد و نیروهایی که در حال حاضر به هم نزدیکند در آینده هم چنین باشند.
عبدالله مهتدی که از روزهای ابتدایی اغتشاشات در برخی شهرهای کشور پای ثابت رسانههای معاند بود، از بنیانگذاران گروهک تجزیهطلب کومله است و چندین عملیات تروریستی را علیه رزمندگان جمهوری اسلامی در دهه ۶۰ سازماندهی کرد.
«شورای میانه روها» واقعی است؟
در روزهای اخیر واکنش های متفاوتی به احتمال تشکیل شورایی با حضور روحانی، خاتمی، سیدحسن خمینی، ناطق نوری و علی لاریجانی نشان داده شد. روزنامه خراسان دراینباره نوشته است:
این روزها جسته و گریخته خبرهایی از تحرکات جریان های سیاسی به گوش می رسد و در این مسیر اخبار درخصوص جریان موسوم به اعتدال پر رنگ تر است. طیف راست میانه و اعتدال گرایان که از سال ۹۲ در ائتلاف با اصلاح طلبان توانست در ۴ انتخابات به پیروزی برسد به صورت مشخص شامل حزب اعتدال و توسعه و حتی حزب کارگزاران و بخشی از راست سنتی بود که توسط حسن روحانی در دولت و در اواخر دوره دوم دولت تدبیر و امید از سوی علی لاریجانی در مجلس نمایندگی می شد. در نهایت اما از سال ۹۸ تا ۱۴۰۰ به دلیل ناکامی دولت حسن روحانی، دومینوی شکست این جریان آغاز و به تصاحب دولت توسط اصولگرایان ختم شد.
در ادامه این گزارش آمده است:
آن چه تشکیل شورای میانهروها را در عمل نشدنی میسازد، نه عامل بهزعم او «بیرونی» و حاکمیتی، بلکه از قضا «عامل اجتماعی» و از «پایین به بالا» است. این نکته را هم فراموش نکنیم که علی لاریجانی سعی می کند بیش از اندازه به این گروه نزدیک نشود تا موقعیت خود در جناح اصولگرا را به کلی از دست ندهد. حال اما با این که این خبر از سوی فعالان سیاسی رد می شود اما باید تصریح کرد که پیش از این نیز نشست هایی میان روحانی و دیگر بزرگان اصلاح طلب صورت گرفته و اگر چه برخی سعی کردند آن دیدارها را روتین و معمولی اعلام کنند، اما برخی دیگر از چهره های اصلاح طلبی آن را تلاشی در جهت دولت سایه و افزایش تحرکات سیاسی دانستند.