به گزارش مشرق، ایران همواره به دنبال واردات گاز از ترکمنستان بوده و مذاکرات آن در دولت سیزدهم پیش از زمستان گذشته آغاز شد. شاید یکی از دلایل اصلی آن بدهی است که به ترکمنستان باید پرداخت می‌شد با تلاش مسئولان دولت سیزدهم بخش اعظمی از این بدهی پرداخت شد.

مجید چگنی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز پیشتر در مورد مذاکره با ترکمنستان به مهر گفته بود: مذاکراتی برای واردات گاز در حال انجام است و اگر مبادی که اکنون در نظر داریم در این مذاکرات به صورت مثبت ادامه دار باشد و مشکلی پیش نیاید واردات گاز را انجام می‌دهیم.

وی در رابطه با پایبندی ترکمنستان به این قرارداد توضیح داد: با توجه به شرایطی که هر کشوری با آن مواجه است و منافعش باید تأمین شود مذاکرات صورت می‌گیرد و تعهداتی شکل خواهد گرفت.

وضعیت صادرات گاز ترکمنستان به ایران چگونه است؟

در حال حاضر ترکمن‌ها از طریق سوآپ به ایران گاز منتقل می‌کنند اما بعد از واردات گاز به طور مستقل از این کشور می‌توان برنامه متنوع صادرات گاز را فراهم کرد.

به گفته مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز هم اکنون صادرات گاز ۱۰ میلیون متر مکعب به کشور عراق و ۳۰ میلیون متر مکعب به ترکیه، ۶ میلیون متر مکعب به آذربایجان و یک میلیون متر مکعب به ارمنستان در حال انجام است.

همچنین هماهنگی‌های قرارداد ۲۵ ساله با عراق و ترکیه در حال انجام است تا این کشورها میزان گاز دریافتی را افزایش دهند.

البته حالا هم پاکستان و برخی از کشورهای همجوار برای دریافت گاز از ایران ابراز تمایل کرده‌اند و در صورتیکه ایران بتواند از ترکمنستان گاز وارد کند نه تنها نیاز استان‌های شمالی را بر طرف می‌شود بلکه می‌تواند به عنوان قطب صادرات گاز عمل کند؛ چرا که عراق به واردات گاز ایران نیاز دارد و جایگزینی برای آن ندارد از طرفی ترکیه هم قرارداد ۲۵ ساله برای صادرات گاز به این کشور به امضا رسانده و آذربایجان و ارمنستان هم مشتریان ثابت هستند حالا عمان و پاکستان هم متقاضی گاز ایران شده‌اند.

چرا در برهه از زمان واردات گاز از ترکمنستان قطع شد؟

اگرچه مسئولان امر علت عدم صادرات گاز ترکمنستان به ایران را مسائل سیاسی می‌دانند، اما یکی دیگر از دلایل را می‌توان بدهی مانده از دولت‌های قبل عنوان کرد، چرا که به گفته حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت زنگنه در زمان تصدی خود گفته بود: ترکمنستان «از دولت قبل ایران طلب دارد» به‌صورت تلویحی از تهدید جدی این کشور مبنی بر احتمال قطع گاز خبر داده بود. نهایتاً اعلام شد که مذاکرات با موفقیت خاتمه یافته است و شیر گاز از سوی ترکمنستان بسته نخواهد شد اما شرکت ملی گاز با صدور بیانیه‌ای رسماً قطع گاز از سوی ترکمنستان را اعلام کرد.

شاید برای همین است که با روی کار آمدن دولت جدید جواد اوجی وزیر نفت نیز از عزم وزارت نفت و دولت سیزدهم برای پرداخت بدهی گازی به ترکمنستان خبر داده و واردات از این کشور را به عنوان یکی از گزینه‌های روی میز جهت جبران احتمالی کسری زمستان و تأمین گاز استان‌های شمالی عنوان کرده بود.

او پس از دیدار با هیئت ترکمنستان به ریاست رشید مرادف، وزیر امور خارجه این کشور با بیان اینکه مذاکرات خوبی برای تسویه بدهی ترکمنستان انجام شده است، گفته بود: ما دو قرارداد گاز با ترکمنستان در دو نقطه از جغرافیا ایران (خراسان رضوی و گلستان) داریم که این قراردادها ۲۵ ساله است و روزانه از محل این دو قرارداد ۴۰ میلیون مترمکعب گاز وارد می‌کردیم.

وزیر نفت همچنین در خصوص بحث تسویه بدهی ایران به ترکمنستان در خصوص قراردادگازی گفته بود: خوشبختانه با راهکارهای خوب وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران، بزودی نخستین قسط پرداخت ما بابت تسویه بدهی به طرف ترکمنستانی پرداخت می‌شود. حالا هم به نظر می‌رسد بدهی به بار آمده در دولت‌های قبل تسویه شده است که ترکمنستان حاضر به عقد قرارداد جدیدی برای صادرات گاز به ایران شده است.

ایران چگونه می‌تواند به هاب انرژی تبدیل شود؟

ایران به منظور تبدیل شدن ایران به قطب (هاب) انرژی منطقه، باید واردات حداکثری گاز از ترکمنستان باشد. تا هم گاز استان‌های شمالی را تأمین کند و هم امکان صادرات به کشور ترکیه و عراق را داشته باشد، در صورتیکه ترکمنستان صادرات گاز به ایران را از سر بگیرد این کشور می‌تواند می‌تواند سالیانه نزدیک به ۲۰-۱۵ میلیارد مترمکعب گاز به ایران صادر کند. با این وجود سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان در سال گذشته و توافق برای دو برابر کردن حجم این قرارداد نشانه روشنی برای ادامه این همکاری است و زمستان هم با کسری گاز در بخش خانگی مواجه نمی‌شویم.